Bloggfęrslur mįnašarins, janśar 2011

Hlżjustu og köldustu įrin (og mįnuširnir)

Nś er fyrsta įratug 21. aldar lokiš og tķmabęrt aš lķta til baka. Hér veršur hitinn fyrir valinu ķ óformlegri umręšu. Ég hef reiknaš alls konar landsmešaltöl žar sem ég nota mismargar stöšvar til aš reikna mešalhita landsins alls. Śtkoman fer tölulega eftir žvķ hversu margar stöšvar eru notašar en röš hlżjustu og köldustu įra helst ķ stórum drįttum svipuš.

Ekki er bśiš aš reikna įrsmešalhita įrsins 2010 į öllum mönnušum stöšvum og žvķ grķp ég til žess rįšs hér aš nota óvegiš mešaltal 7 stöšva til röšunarreikninga. Sķšar verša žęr vonandi fleiri. Hęgt er meš allgóšu móti aš nį 11-12 heillegum stöšvum aftur til nęstsķšustu aldamóta (1900). Séu mešaltöl reiknuš fyrir žann tķma er gripiš til żmissa reiknikśnsta - en lįtum žaš eiga sig aš sinni. En ég nota ekki allar 11 ķ landsmešaltalinu, heldur ašeins 7 žeirra eins og aš ofan greindi.

Auk landsmešaltalsins fyrir įrin 1901 til 2010 hef ég einnig reiknaš śt landshlutamešaltöl. Ķ reikningana fyrir Sušvesturland nota ég 4 stöšvar, noršvesturlandsmešaltališ er fengiš meš 2 stöšvum, žaš fyrir Noršausturland meš 3 stöšvum og Sušausturland er einnig reiknaš meš 2 stöšvum.

Ķ višhengi mį sjį allan listann fyrir landshlutana, rašašan frį hlżjasta įri til žess kaldasta. Nešst ķ žeim lista er upplżst hvaša stöšvar eru notašar ķ hverjum lista fyrir sig.

Nešan viš žennan lista eru įratugamešaltöl landshlutanna. Viš fjöllum ašeins um žau hér aš nešan. Nešstur ķ višhenginu er mikill listi žar sem 7-stöšva mešaltölum landsins er rašaš eftir mįnušum. Mį žar sjį hlżjustu og köldustu mįnuši žessara 110 įra fyrir landiš. Žar žurfa žeir sem hnżsast ķ skjališ aš athuga aš forritiš sem opnar skjališ (oftast notepad) beyglar enda hverrar lķnu yfir ķ nęstu lķnu fyrir nešan. Žetta veldur žvķ aš žessi hluti töflunnar kann aš viršast ruglingslegur. Žeir sem vanir eru töflureiknum į viš excel ęttu aš geta komist aušveldlega yfir žennan hjalla.

En kķkjum fyrst į hlżjustu įrin yfir landiš allt (allar tölur ķ °C):

landišhlżjast
20035,40
19395,15
19335,13
19415,11
2010

5,04

 

Hér er 2003 hlżjasta įriš og 1939 nęsthlżjast, 2010 er ķ fimmta sęti. Kaldast var 1979 (sjį višhengiš). Og landshlutarnir - fyrst er įrtal, sķšan sušvesturlandsmešaltal og sķšan landshlutarnir koll af kolli - Sušausturland ķ tveimur öftustu dįlkunum:

sv-landm4svna-landm3nanv-landm2nvsa-landm2sa
20035,8420034,0620035,1820035,53
19395,6419334,0019415,0519605,52
19415,6219393,6620105,0119465,42
20105,6120043,6519334,9919725,40
19465,5619413,5819394,8720065,39
 

Įriš 2003 er hlżjast ķ öllum landshlutunum, en sušaustanlands munar sįralitlu į žvķ og įrinu 1960, žar er 2010 ķ 17. sęti (hlżtt, en langt frį meti). Įriš 2010 er ķ 4. sęti sušvestanlands og ķ 3. sęti į noršvestanveršu landinu. Noršaustanlands var žaš ķ 15. sęti (sjį višhengiš).

Žeir sem hafa fylgst meš mešalhitanišurstöšum frį nįgrannalöndunum vita aš ķ Fęreyjum var hiti nęrri mešallagi, en kalt var ķ Skandinavķu. Mjög hlżtt var į mestöllu Gręnlandi, svo hlżtt aš ég trśi ekki tölum sem ég hef reiknaš sjįlfur - vonandi koma žęr réttu fljótlega. Viš sjįum fyrir okkur 0°C-jafnvikalķnuna liggja um Fęreyjar - kalt fyrir austan - hlżtt fyrir vestan hana. Vesturland er lengra frį žessari lķnu (žar var tiltölulega hlżrra) heldur en Austurland.

Mešalhiti įratuganna er ķ višhenginu en lķtum hér į vikin mišaš viš 1961 til 1990, tölur enn ķ °C.

Vik
įratlandišsv-lanna-landnv-landsa-land
1901-1910-0,41-0,25-0,42-0,41-0,41
1911-1920-0,46-0,32-0,55-0,40-0,35
1921-19300,220,170,310,240,40
1931-19400,690,660,850,620,86
1941-19500,600,580,650,510,73
1951-19600,600,530,710,640,57
1961-1970-0,010,11-0,24-0,100,00
1971-19800,070,060,140,110,09
1981-1990-0,07-0,170,090,00-0,09
1991-20000,330,210,480,330,25
2001-20101,141,131,240,961,21

Hér sést aš nżlišinn įratugur er sį langhlżjasti ķ öllum landshlutum. Hann var aš tiltölu hlżjastur noršaustanlands, en kaldastur į Noršvesturlandi. Einnig var mjög hlżtt įratugina 1931-1960 og er įratugurinn 1931-1940 hlżjastur nema į Vestfjöršum - žar er 1951-1960 jafnhlżr og sį fyrri.

Fyrstu tveir įratugir aldarinnar eru žeir köldustu ķ öllum landshlutum, en žó liggur viš aš 1981-1990 sé jafnkaldur sušvestanlands eins og žeir fyrrnefndu. Ķ kuldakastinu 1965 til 1995 var ķ upphafi kaldast aš tiltölu noršaustan- og noršvestanlands, en sunnanlands var kaldast 1981-1990. Ķ mörgum tilvikum munar sįralitlu į mešalhita įratuga - žaš litlu aš röšin breyttist hugsanlega vęru ašrar eša fleiri stöšvar notašar.  Žeir sem eru smįmunasamir geta meš smįfyrirhöfn séš žann mun sem veršur į 7- og 11-stöšva mešaltölum (gaman?).

En višhengiš er fyrir nörd og jašarnörd - fullt af tölum. Žeir sem vilja grśfa sig ofan ķ tölurnar geta t.d. afritaš töflurnar fjórar hverjar fyrir sig og lķmt inn ķ excel.

Taka skal fram aš žetta eru ekki endanlegar tölur į nokkurn hįtt, sķfellt er unniš aš endurbótum į hitaröšum auk žess sem mismunandi samsušur gefa mismunandi nišurstöšu. Žess vegna er varaš viš žvķ aš menn noti tölurnar ķ vķsindalegum tilgangi - žęr eru hugsašar til fręšslu og gamans.

Nķtjįndu öldina geymum viš til betri tķma.


Skrįr tengdar žessari bloggfęrslu:

Dęgurhįmörk og dęgurlįgmörk ķ janśar

Hér į blogginu hafa stundum komiš pistlar um hęsta og lęgsta hita sem męlst hefur į vešurstöšum įkvešinn dag ķ hverjum mįnuši. Dęgurmet af žessu tagi eru vinsęl vķša erlendis og sérstaklega žó ķ Bandarķkjunum. Dęgurmetametingur getur veriš skemmtilegur en alltaf fer um mig dįlķtill kjįnahrollur žegar fréttir berast um aš aldrei hafi jafn hįr (eša lįgur) hiti męlst ķ einhverri heimsborginni. Žegar nįnar er aš gįš er oftast įtt viš daginn einan - en hvorki mįnuš né įriš allt.

w-Hęst-tx-jan

En höldum leiknum įfram. Myndin aš ofan sżnir hęsta hita sem męlst hefur į hverjum degi ķ janśar į ķslenskum vešurstöšvum. Hśn nęr sęmilega heišarlega aftur til 1949 en sķšan žį hafa nśverandi lestrarhęttir hįmarks og lįgmarks haldist. Einnig notaši ég nokkuš af gögnum aftur til 1924 viš gerš töflunnar, en svo vill til aš sś subbuvišbót mķn skilaši engum dögum ķ janśar. En ég vinn enn aš mįlinu.

Į myndinni sjįum viš aš engin leitni er yfir mįnušinn - viš erum ķ mišjum vetri ķ įrstķšasveiflunni. Svo vill til aš hęstu gildin eru ķ kringum mišjan mįnuš en viš trśum žvķ aš žaš sé tilviljun ein. Elsta metiš er sett žann 9. įriš 1949 į Dalatanga. Sś stöš į met fyrir nķu daga alls og metagęfust allra. Allar stöšvar sem eiga landsdęgurmet i janśar eru noršanlands og austan, syšst Teigarhorn ķ Berufirši. Sś vestasta er Dalsmynni viš Hjaltadal ķ Skagafirši (metiš ž.20. 1992, heldur aumingjalegt: 14,1 stig). Linasta metiš er žó frį Seyšisfirši, 13,1 stig - sömuleišis frį 1992. Alls į janśar 1992 sex dęgurmet.

Žeir sem eru glöggir geta um skeiš séš tilsvarandi mynd fyrir lįgmarksmetin ķ svęšinu nżjustu myndir hér til hlišar, en aš öšru leyti veršur hśn ekki birt aš sinni. Ég sé of marga galla ķ listanum.

Eitt vandręšalegasta vandamįl lįgmarks- og hįmarksmęlinga er aš reglur um aflestur hafa breyst ķ gegnum tķšina. Fyrir 1931 var lįgmark og hįmark aš jafnaši lesiš einu sinni į dag, kl.8 aš morgni (9 aš okkar tķma). Žaš žżšir aš hįmörkin eiga oftast viš daginn įšur. Eiga žau hįmörk žį aš keppa viš daginn ķ dag, žótt hitinn hafi nįš hįmarkinu ķ gęr? Svipaš į viš um lįgmarkshitann.

Frį 1931 og um žaš bil til 1949 į skeytastöšvum nįši hįmarksaflesturinn ašeins til tķmans frį 9 til 18. Ef hįmarkshiti dagsins var utan žessa tķma var hann tżndur og tröllum gefinn. Žetta er alvarlegast į vetrum žegar hęsti hiti sólarhringsins getur oršiš aš nóttu sem degi og lįgmarkiš e.t.v. um hįdaginn. Žaš geršist einmitt 1918, hitinn var lęgstur um mišjan dag žann 21. Lesiš var af lįgmarksmęlingum aš morgni žess 22. Žaš er žvķ talinn metdagurinn ķ prentušum bókum. Žaš sem er ķskyggilegt er aš hefši reglum žeim sem voru ķ gildi į skeytastöšvum 1931 til 1948 hefšu -38 stigin ekkert veriš lesin sem lįgmark į Grķmsstöšum. Viš hefšum žurft aš sętta okkur viš hitann kl. 14 ķ Möšrudal sem Ķslandsmet.

Um lįgmarksmetiš 1918 er fjallaš ķ ķtarlegum fróšleikspistli mķnum į vef Vešurstofunnar.


Austan- og noršaustanžręsingur

Žegar ég įtti mķna fyrstu setu viš vešurspįr fyrir meir en 30 įrum var ég alveg viss um aš allir žekktu žręsinginn. En svo var ekki og žvķ varš dįlķtiš upphlaup žegar ég notaši oršiš ķ formlegum spįtexta į Vešurstofunni. - Ekki lįi ég mönnum žaš nś žótt pirrašur vęri į sķnum tķma.

Žóršur Tómasson ķ Skógum minnist aušvitaš į žręsinginn ķ bók sinni Vešurfręši Eyfellings. Žar segir hann (į bls. 81):

Žręsingur var fremur kaldur blįstur eša stormur, sį meš honum lķtt eša ekki til sólar. Žręsingur fylgdi vissum įttum. Til var austanžręsingur, vestanžręsingur og landnyršingsžręsingur, en helst var hann žó meš austanįtt.

Oršiš landnyršingsžręsingur er ekki vinsęlt til notkunar viš upplestur ķ fjölmišla (prófiš aš segja žaš nokkrum sinnum). En annars er mesta furša hvaš minni tilfinningu og lżsingu Žóršar ber saman. Takiš eftir žvķ aš hér er ekki einungis um hvassan vind aš ręša heldur er vķštękari vešurlżsing innifalin: Lķtt eša ekki sér til sólar. Žaš er lķka athyglisvert aš Žóršur getur sérstaklega um austanįttina. Žvķ er ég sammįla, žręsingur į Sušur- og Vesturlandi er einkum ķ vindįttum į bilinu 40 til 100 grįšur - réttvķsandi.

Mér finnst žręsingurinn auk žessa vera nęr śrkomulaus og ķ honum er lķtiš sem ekkert af lįgskżjum. Einhverja śrkomu getur žó slitiš śr - einn og einn regndropi falliš eša snjókorn, en lengst af svo litla aš hśn męlist traušla.

Žaš fellst ķ nafninu aš žręsingur er ekki notaš um vešur og vind fyrr en žaš hefur stašiš nokkurn tķma - varla aš einn sólarhringur nęgi. Oršiš er įbyggilega skylt žrįa og žrjósku - en um žaš lęt ég mįlfręšingana.

Hversu hvass er žręsingurinn? Ķ minni tilfinningu er hann į bilinu 12 til 17 metrar į sekśndu, svipaš og stinningskaldi og allhvass vindur (6 og 7 gömul vindstig). Ég held žó aš hann geti veriš hvassari, en varla hęgari en žetta.

Ég verš aš jįta aš ég veit ekki hvernig oršiš er notaš į Noršur- og Austurlandi.

Austan- og noršaustanžręsingurinn er feikialgengur og oft žrįlįtastur į śtmįnušum į Sušur- og Vesturlandi. Žręsingsmįnušir, žegar fįtt annaš hefur veriš į bošstólum, eru nokkrir. Vešurlagiš er žį svipaš og er ķ dag (11.1. 2011). Allbjart sušvestanlands, en éljahreytingur eša snjókoma nyršra. Hęš er yfir Noršaustur- Gręnlandi og lęgšakerfi žrżstir aš śr sušri. Ķ hinum dęmigeršasta žręsingi er bęši žrżsti- og hitabratti ķ kringum Ķsland. Kalt loft er žį noršurundan en hlżtt sušurundan. Viš skulum sjį žetta į korti:

hirlam-fl025-120111-0900

Myndin er śr HIRLAM-spįlķkaninu og fengin af flugvešursafni į vef Vešurstofunnar. Spįin gildir kl. 9 aš morgni 12. janśar 2011. Į kortinu mį sjį vinda ķ flughęš 025 (2500 fet - nokkurn veginn 800 metrar) sem hefšbundnar vindörvar, veifur sżna vind 25 m/s eša meiri (50 hnśta). Strikalķnurnar eru jafnhitalķnur ķ žessari hęš. Sś bleika er frostmarkiš 0°C. Ķ lęgšarmišjunni er um 5 stiga hiti, en -15°C jafnhitalķnan er ekki langt śti af Vestfjöršum. Viš sjįum tvo vindstrengi viš Ķsland, annan skammt undan Sušurlandi en hinn er śti af Vestfjöršum eins og algengt er - einkum žó aš vetrarlagi.

Ķ tilviki dagsins minnkar vindur meš hęš og er lķtill i 5 km en uppi ķ 8,5 km hęš er hins vegar sterk vestanįtt. Ef viš höldum okkur viš skilgreiningu Žóršar er ekki žręsingsvešur nema aš žaš sé sólarlķtiš. Žaš žżšir aš einhver miš- og hįskż verša aš vera į himni. Į Sušur- og Vesturlandi blęs žręsingurinn af landi - en samt er skżjaš. Hvaša skżjabönd eru žaš? Hugsum um žaš til betri tķma.  

Vitnaš var ķ bók Žóršar Tómassonar: Vešurfręši Eyfellings. Bókaśtgįfan Žjóšsaga, 1979. 

 


Lęgsti og hęsti hiti ķ janśar 1874 til 2010

Hér eru tvęr myndir sem sżna lęgsta og hęsta hita į landinu ķ hverjum janśarmįnuši 1874 til 2010.

w-tx-jan-ar

Viš sjįum strax grķšarlega leitni. Hęsti hiti ķ janśar fyrir 1890 var yfirleitt ķ kringum 8 stig og ķ janśar 1886 ašeins  5,7 stig (žį ķ Vestmannaeyjum). Eftir aldamótin 1900 veršur mun algengara aš hiti nįi 10 stigum ķ janśar, janśar 1930 er ansi nešarlega (6,3 stig į Hraunum ķ Fljótum). En eftir 1950 eru žeir mįnušir sįrafįir žar sem hiti nęr hvergi og aldrei 10 stigum og nś sķšustu įrin er algengast aš hįmarkshiti janśarmįnašar sé į bilinu 12 til 14 stig.

En aš baki hverrar tķmarašar eins og žessarar liggur įkvešiš safn af męligögnum (žżši). Nś hefur žaš gerst sķšan 1874 aš hitamęlistöšvum hefur fjölgaš mikiš. Lķkur į aš hita į sjaldgęfan hita hafa vaxiš aš mun af žeim sökum. Landslag og stašhęttir hafa mikil įhrif į śtgildamęlingar, bęši į hįmarki og lįgmarki. Nįlęgš fjalla auka aš mun lķkur į hįum hita aš vetrarlagi. Fyrstu vešurstöšvarnar voru flestar annašhvort viš sjóinn eša žį ķ breišum sveitum. Hiti yfir 10 stigum ķ janśar er frekar ólķklegur į žannig stöšum. Aš auki voru hįmarksmęlar fįir fyrstu 60 įr reglulegra vešurmęlinga hér į landi.

Mestöll leitnin er žvķ missżning. Mun nįnari athugun meš samstęšara žżši žarf til aš skera śr um leitni ķ röš af žessu tagi.

Hęsti hiti sem hefur męlst ķ janśar varš į sjįlfvirku stöšinni į Dalatanga 15. janśar 2000, 19,6 stig. Nęrri žvķ eins hlżtt varš į Dalatanga 14. janśar 1992. Męlingar hófust į Dalatanga 1938 og telst mér til aš hann hafi sķšan įtt mįnašarhįmarkiš 16 sinnum. Enn oftar hefur hįmarkiš oršiš į Seyšisfirši og alloft į Vopnafjaršarstöš (Fagradal, Vopnafjaršarkauptśni og Skjaldžingsstöšum). 

w-tn-jan-ar

Lįgmarkshitamyndin sżnir svipaša leitni. Athugiš vel aš kvaršinn į myndunum er ekki sį sami, einnig žarf aš muna aš lķta vel į hann žegar lesiš er śr myndum af tķmaröšum. Žó mį segja aš hlżindaskeišiš 1920 til 1950 sé ķviš hlżrra į myndinni en tķminn įšur og sķšar. Lįgmarksmęlingar voru geršar į fleiri stöšvum į 19. öld heldur en hįmarksmęlingarnar og auk žess komu kaldar stöšvar inn til landsins snemma til sögunnar (t.d. Möšrudalur).

Į sķšustu 15 įrum hafa allmargar stöšvar bęst viš į hįlendinu en viš nįnari athugun skiptir žaš ekki miklu mįli ķ heildina yfir veturinn. Munur į lęgstu lįgmörkum ķ byggš og į hįlendi er meira afgerandi aš sumarlagi. Velta mį vöngum yfir žessum įrstķšamun en žaš veršur žó ekki gert hér.

Mest varš frostiš -38,0 stig į Grimsstöšum į Fjöllum og ķ Möšrudal 21. janśar 1918. Um žaš mį lesa ķ fróšleikspistli į vef Vešurstofunnar.


Sķšasta blogg um kuldapollinn Snarp 3

Snarpur 3. lifir enn į sinni leiš milli Vestfjarša og Gręnlands, en mun hverfa aš mestu til morguns. Bęši hlżnar hann aš nešan af völdum sjįvar en žegar hann žykknar rifnar hann um sķšir ķ sundur. Smįlęgširnar sem myndušust uršu aš minnsta kosti žrjįr. Ég hef kosiš aš sżna žęr ķ skżja- og žrżstispį Hirlam-lķkansins (af brunni Vešurstofunnar). Spįin var gangsett meš athugunum kl.18 ķ kvöld og myndin sżnir žriggja tķma spįna - sem gildir kl.21 ķ kvöld.

hirlam-sky-090111-18-21spa

Ég hef merkt smįlęgširnar žrjįr inn į kortiš meš L-um. Gręni liturinn tįknar hįskż, sį rauši mišskż og sį blįi lįgskż. Lęgšin fyrir austan land nįši aš bśa til mikla noršvestankófhrķš um noršaustanvert landiš. Hrķšin ętti nś aš vera aš ganga nišur. Annar bakki žessu lķtt tengdur gęti komiš aš Noršurlandi į morgun.

Lęgšin vestsušvestur af Reykjanesi er sś sem lķkaniš vildi lįta myndast yfir Hśnaflóa ķ nótt, en myndašist ķ raun og veru vestur af Breišafirši. Hśn nįši žó aš valda talsveršri snjókomu į Vestfjöršum sķšastlišna nótt og langt fram eftir degi ķ dag. Ķ vindstrengnum vestan viš lęgšina er vindur um 25 m/s. Landiš slapp viš žaš versta en vindur var žó ķ 20 m/s vķša į Vestfirskum heišum ķ dag og sjįlfsagt vķšar.

Nś er žrišja lęgšin, sś sem er sušur af Reykjanesi į kortinu einna geršarlegust og étur sennilega žį fyrri til morguns, snżst ķ smįhringi - fer sķšan til austurs og hverfur. Hśn gęti enn valdiš śrkomu syšst į landinu og sömuleišis er óvissa meš sameiningu lęgšanna. Žótt snjókoma sušvestanlands af völdum žessara lęgša viršist ólķkleg ķ augnablikinu (kl.22) er ekki hęgt aš afskrifa möguleikann.

Lżkur nś frįsögn af Snarpi hinum žrišja. Snarpur fjórši er til noršan Gręnlands, en hann er ekki eins vel skapašur og fyrirrennarar hans - hvaš sem sķšar veršur. Ekki er vķst aš nokkrar fréttir af honum verši hér į blogginu. 


Enn af kuldapollinum Snarp 3.

Frį ķ gęr hefur žaš gerst aš Snarp 3 hefur ašeins seinkaš (um 6 klst) og nś lķtur śt fyrir aš mišja hans fari ekki beint yfir Vestfirši heldur dįlķtiš vestar. Žetta mį sjį į spįkorti (HIRLAM) af brunni Vešurstofunnar. Žaš gildir kl.18. į sunnudag (9.1.). Enn tekst spįlķkönum ekki aš negla nišur stašsetningu žeirra smįlęgša sem kuldinn į aš sparka ķ gang.

snarpur-3-090111-18-cut

Mišja pollsins er enn innan viš 4920 metra žykk į spįkortinu. Į kortiš hef ég lķka merkt bylgjur ķ žykktarsvišinu (braggalaga) sem ég kalla fingur. Nafniš er hér ašeins til žęginda, bylgjurnar litlu eru eins og fingur sem stingast inn aš mišju kuldapollsins. Žar er žykktin meiri heldur en umhverfis. Į žessu korti eru tveir fingur, sį meiri er viš Vesturland en sį minni undan Noršausturlandi.

Raušmerkti fingurinn er miklu lengri en hinn, óžęgilega langur fyrir smįlęgš. Enda gerir HIRLAM spįlķkaniš rįš fyrir žvķ aš lęgširnar verši tvęr. Sś veigameiri į aš myndast undan Sušvesturlandi en hin yfir Hśnaflóa. Minni fingurinn (undan NA-landi) var veigameiri ķ gęr en ķ dag - en ekki mį sleppa af honum auga - lęgšin sś gęti dżpkaš.

Ašrar spįr sem ég hef séš sleppa Hśnaflóalęgšinni eiginlega alveg. Flestar lęgšir hreyfast meš vindįtt ķ hįloftunum žegar žęr eru aš myndast og dżpka. Žessar eru öšruvķsi og hreyfast annaš hvort ekki neitt eša į móti hįloftavindi. Žęr kalla ég öfugsnišalęgšir (į ensku heita žęr reverse shear low). Žęr geta bęši veriš litlar og stórar, en žessar eru litlar.

Žaš einkennilegasta sem mér finnst viš svona lęgšir er aš žęr lķta oftast mjög lęgšalega śt į tunglmyndum og aušvelt er aš draga lķtil skilakerfi inn į myndirnar, hitaskil, kuldaskil - samskil og allt. Hvort žaš er rétt veit ég ekki - en getur samt hjįlpaš žegar textaspįr eru geršar.

Hvaš tegund skila vešurfręšingnum dettur fyrst ķ hug aš setja į kortiš fer eftir ašstęšum. Vķš bķšum spennt til morguns meš žaš - enda eru lęgširnar ekki til ennžį og myndast kannski ekki - eša žį aš žęr verša bara venjulegar pólarlęgšir - meš hlżjum kjarna - eins og sumar spįr hafa undanfarna daga lįtiš žaš heita.

En vķst er aš śrkomuspįr verša erfišar nęstu 1 til 2 daga mešan kuldapollurinn er aš jafna sig. Žeir sem aka žurfa heišar og fjallvegi hvar sem er į landinu ęttu aš fylgjast vel meš alvöruspįm - žvķ hungurdiskar eru ekki spįblogg. Sömuleišis į aš fylgjast meš vešurathugunum bęši į vedur.is og hjį Vegageršinni.

Öfugsnišalęgšum - litlum jafnt sem stórum er alveg sama um fjöll - žęr geta vel valdiš snjókomu ķ landįttum. 


Nęsti kuldapollur takk (snarpur 3.)

Nś hefur Snarpur 2. linaš tökin - meira aš segja segist vešurstöšin į Steinum undir Eyjafjöllum hafa męlt nęrri 13 stiga hita nś ķ kvöld (trśa žvķ?? - gęti veriš rétt!), enda žykktin yfir landinu komin yfir 5200 metra.

Nęsti kuldapollur rennur sušur um Vestfirši į sunnudag (sé spįin rétt). Ašstęšur eru hins vegar žannig aš hann veršur meira hringlaga en sį fyrri og sķšur lķklegur til hvassvišris, treystiš mér žó ekki alveg hvaš žaš varšar og kķkiš į spįr Vešurstofunnar eša annarra. Kuldapollar eru lśmskir.

snarpur-3-100111-hirlam

Kortiš er af brunni Vešurstofu Ķslands - HIRLAM spį gerš ķ kvöld (7.1. 2011) - gildir į hįdegi ž.9.

Myndin sżnir hęš 500 hPa flatarins kringum Ķsland (svartar lķnur) eins og henni er spįš um hįdegi į sunnudag. Hįloftalęgšin sem fylgir pollinum veršur žį viš Vestfirši į leiš sušur. Raušu strikalķnurnar sżna žykktina ķ dekametrum (1 dam = 10 m). Innsta jafnžykktarlķnan er viš 4920 metra - įlķka kuldi og ķ Snarp 2. į žrettįndanum.  

Ef kķkt er į smįatriši mį sjį aš raušu lķnurnar skera žęr svörtu. Žaš žżšir aš žar er riši til stašar og žar meš fóšur ķ lęgšamyndanir. Sjórinn kyndir undir (eykur žykktina)- en mismikiš og uppstreymi skapast. Verši uppstreymiš nęgilega mikiš myndast śrkoma sem hękkar žykktina enn meir. Žessi spį gerir rįš fyrir smįlęgšamyndunum bęši fyrir sunnan og noršaustan land, en myndun žeirra er enn mjög óstöšug ķ spįnum og varla hęgt aš segja til um žaš meš fullri vissu hvar lęgširnar myndast. Kringum žęr eru snjókomubakkar. Į žessu korti mį sjį eins og fingur hęrri žykktar pota inn ķ kuldapollinn sušur af landinu og noršausturundan.

Upphitun sjįvar er gjarnan vanmetin undir svona öflugum kuldapollum og žess vegna ekki vķst aš žykktin verši alveg svona lįg og spįš er ķ mišju pollsins. Žessar lęgšir - ef žęr myndast falla lķklega ķ pólarlęgšaflokk - en ekki enn vķst hvern žeirra - fylgjumst meš į vef Vešurstofunnar og brunni og stillum į sunnudaginn 9. janśar 2011.

Muniš aš hungurdiskar eru ekki spįblogg - žar er hins vegar stundum bloggaš um spįr - en žaš er ekki žaš sama.


Kuldapollurinn aš komast framhjį

Nś er kuldapollurinn snarpi (Snarpur 2.) aš komast vestur af landinu og hiti kominn ķ frostmark viš noršausturströndina. Hvassvišri heldur žó įfram mestallan föstudaginn. Nęsti kuldapollur į aš vera fyrir noršan land į sunnudag. Hann er bżsna snarpur (Snarpur 3.) en žó mildari en sį ķ dag aš žvķ leyti aš hann į ekki aš draga til sķn eins hlżtt loft aš austan en bżr žess ķ staš sennilega til litlar pólarlęgšir (skįrra orš finnst ekki enn) einhvers stašar yfir sjónum ķ kringum landiš.

Fyrirstöšuhęšin sem hefur setiš aš vešrinu hér aš undanförnu hefur nś hörfaš til vesturs og hlżtt loft er žvķ langt undan. Spurning hvernig mį bjarga žvķ. Kannski viš fįum nś 1 til 3 vikna kafla meš noršurslóšavešri. Um noršurslóšavešur er lķtiš sem ekkert fjallaš ķ kennslubókum - skrżtiš? Kannski ekki svo mjög žvķ nęr allar bękurnar eru skrifašar ķ Amerķku eša sušur ķ Evrópu nęrri atgangssvęši heimskautarastarinnar. Hśn kemur aš vķsu lķka viš sögu hér į landi sem og fyrirstöšuhęšir sem tengdar eru kryppum hennar og rįšiš hafa rķkjum hér um langt skeiš (óvenjulangt).

Eru žaš ekki helst fornar vešurspįrleišbeiningabękur amerķska hersins sem helst hafa gefiš noršurslóšavešri gaum? Žaš er žó e.t.v. misminni.


Kuldapollarnir rślla hjį

Nś rślla kuldapollarnir hver į fętur öšrum sušur meš austurströnd Gręnlands. Sį sem fór hjį sķšast olli óvenjuhöršu hvassvišri sums stašar um landiš sušaustanvert. Sį nęsti fer hjį nęsta sólarhringinn. Hann er talsvert kaldari en sį fyrri, žykktinni er spįš nišur undir 4900 metra į Vestfjöršum sķšdegis į morgun (fimmtudag 6. janśar). Žį ętti aš verša kalt į vestfirskum heišum. Meginkuldinn rennur hins vegar mjög hratt framhjį.

Fyrir rśmum hįlfum mįnuši skrifaši ég nokkrar langlokur um kuldapoll sem žį fór hjį og dęmigeršar vindįttarbreytingar honum samfara. Ķ ašalatrišum gerast svipašir hlutir nś nema hvaš meginkuldinn stendur stutt viš. Ef spįr um vind og hita standast veršur mikiš įlag į hitaveitum annaš kvöld og ašra nótt. En žaš tekur fljótt af.

Einum kuldapolli til višbótar er sķšan spįš hjį į sunnudag eša mįnudag. Hann er žó svipmildari en setur nokkra óvissu ķ śrkomuspįr žį dagana.

Žaš skal enn tekiš fram aš hungurdiskar eru ekki spįblogg og vķsaš er į vef Vešurstofunnar eša ašra spįvefi sem mark er takandi į. Sömuleišis er bent į brunn Vešurstofunnar og żmis kort sem žar er aš finna, t.d. žykktarkortin.

Jį, hungurdiskar er annaš nafn į pönnukökuķs eša ķslummum. Mér eru žeir ógleymanlegir ķ frostreyknum į Brįkarpolli ķ kuldakastinu mikla sem fór hjį 28. desember 1961.


Janśarhiti ķ Stykkishólmi 1799 til 2010

Sökum kvefsóttarinnar sem enn plagar mig set ég hér pistil um janśarhita ķ Stykkishólmi frekar en žaš uppgjör viš įriš 2010 sem hefši įtt aš koma nś eša ķ gęr og žann pistil sem ég hefši įtt aš skrifa um nęsta kuldapoll - en hann ręšst į okkur į fimmtudaginn.

w-Janśarhiti-sth

Hér er lķnuritiš. Fyrsta įriš sem tekist hefur aš nį ķ upplżsingar um ķ röšina er 1799. Nokkra janśarmįnuši fyrir 1820 vantar alveg. Viš tökum aušvitaš strax eftir janśar 1918 sem fer nęrri žvķ nišur śr myndinni enda kaldasti janśar sem vitaš er um vķšast hvar į landinu.

Viš sjįum af raušu lķnunni - leitninni - aš janśar hefur hlżnaš um 2 stig į 200 įrum. Hlżnunin felst reyndar mest ķ žvķ aš ofsakalda mįnuši vantar eftir 1918, en slatti er af žeim į 19. öld og mjög kaldir mįnušir įberandi fęrri en sķšar. Žaš tengist minni hafķs ķ noršurhöfum.

Įratugasveiflur eru ekki sérlega įberandi, hlżir og kaldir mįnušir skiptast į aš mestu į tilviljanakenndan hįtt. Tķmabiliš frį 1975 til 1984 sker sig helst śr en žį var aš jafnaši kaldara en um langa hrķš, mešalhiti um -3,1 stig. Sķšustu 10 įr hafa sķšan veriš óvenjuhlż, mešalhiti um 0,4 stig.

Hlżjastur varš janśar ķ Stykkishólmi 1847, mešalhiti 3,4 stig. Nįkvęmlega hundraš įrum sķšar varš hiti nęrri žvķ eins hįr, 3,0 stig og lķtillega hęrri 1987, 3,1 stig. Veturinn 1947 er mesti snjóavetur sem vitaš er um į Bretlandseyjum.

Ķ janśar er heimskautaröstin į noršurhveli ķ sinni syšstu stöšu og almennar lķkur į kuldapollavešri eru žvķ meiri en ķ öšrum mįnušum.


« Fyrri sķša | Nęsta sķša »

Um bloggiš

Hungurdiskar

Höfundur

Trausti Jónsson
Trausti Jónsson
Höfundur er vešurfręšingur og įhugamašur um vešur.

Fęrsluflokkar

Mars 2024
S M Ž M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Nżjustu myndir

  • w-blogg200324b
  • w-blogg200324a
  • Slide10
  • Slide9
  • Slide8

Heimsóknir

Flettingar

  • Ķ dag (28.3.): 25
  • Sl. sólarhring: 56
  • Sl. viku: 516
  • Frį upphafi: 2343278

Annaš

  • Innlit ķ dag: 22
  • Innlit sl. viku: 468
  • Gestir ķ dag: 21
  • IP-tölur ķ dag: 20

Uppfęrt į 3 mķn. fresti.
Skżringar

Eldri fęrslur

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband