Bloggfærslur mánaðarins, maí 2014
30.5.2014 | 11:53
Fjasbókarsíða hungurdiska
Þeir pistlar sem nú eru að birtast eru eins til tveggja mánaða gamlir - sést það stundum af viðfangsefninu. Nú (31. maí) bíða 27 óútgefnir pistlar birtingar. Um síðir mun birtingin ná nútímanum.
Þeim sem vilja koma að athugasemdum við blogg hungurdiska er nú bent á fjasbókarhóp með sama nafni. Leitið og finnið. Vilji menn verða fullvirkir þar þurfa þeir að ganga í hópinn.
30.5.2014 | 01:43
Hæstu hámörk - nördin undirbúa sumarið
Við lítum nú á lista yfir hæsta hita sem mælst hefur á (nærri því) öllum veðurstöðvum. Listinn er ógurlegur hrærigrautur lifandi og dauðra stöðva, mannaðra og sjálfvirkra, sem athugað hafa mislengi. Sumar meira en eina öld, en aðrar hafa varla náð árinu. Metingur um sjálfa hámarkstöluna er því tilgangslítill. Heppilegast er að gera lista af þessu tagi áður en hlýna fer að ráði að vori - til að eiga til samanburðar - áður en ný met fara að skila sér. Jú, það er nánast víst að fjöldi meta fellur á sumri komanda - hvort sem það verður hlýtt eða kalt.
Listinn er allur í viðhenginu. Við skulum gefa gaum útgildunum á dagatalinu, á hvaða stöðvum hefur hiti orðið hæstur í maí eða september - eru þær einhverjar?
Það er ein stöð sem á sinn hæsta hita í maí - Hellissandur á Snæfellsnesi. Þar var athugað á tímabilinu 1934 til 1970, en hámarksmælir var ekki á staðnum fyrr en 1958. Þetta eru því ekki nema þrettán sumur sem liggja undir. - En á þessu tímabili mældist hæsti hitinn þann 12. maí 1960 klukkan 18, 18,7 stig. Það er hægt að trúa þessu því einmitt þessa daga 1960 standa fjöldamörg hitamet maímánaðar, t.d. Reykjavíkurmetið 20,6 stig sem mældist þann 14. kl. 18. Ströndin við ysta hluta Snæfellsness er ekki tuttugustigavæn, en þó komst hiti í 20 stig á mönnuðu stöðinni á Gufuskálum og síðan sjálfvirku stöðinni líka (sjá listann í viðhenginu).
Þann 2. júní 2007 fór hiti í 19,9 stig á Bjargtöngum og er það mesta sem þar hefur mælst. Þar sem mjög hlýtt var víðar á svipuðum slóðum er rétt að trúa þessari tölu.
Næstu fjögur snemmbæru hámörkin á listanum eru sett 9. júní. Þá virðist sumarið vera komið. Stöðvarnar eru Hjarðarnes í Hornafirði (1988, 23,7 stig) og sjálfvirku stöðvarnar við Patreksfjarðarhöfn, á Súðavík og í Gilsfirði. Allar settu sín met 9. júní 2002. Nördin muna þann góða dag vel. Dagurinn eftir, sá 10. 2002 var líka hlýjastur á fjórum stöðvum vestra, Breiðavík, Kvígindisdal og Þingmannaheiði - og aftur í Súðavík. Þar er ekki hægt að gefa öðrum deginum vinninginn umfram hinn. Þann 9. var hámarkshitinn mældur kl. 15 en þann 10. kl. 19.
Yfir á hinn endann. Það eru tvær stöðvar sem eiga sitt hámark í september, Dalatangi og Gufuskálar (mannaða stöðin). Dalatangahámarkið er orðið gamalt, frá 12. september 1949, 26,0 stig. Þetta er jafnframt hæsti hiti sem mælst hefur á landinu í september. Við viljum samt meira.
Hæstur mældist hitinn á Gufuskálum 5. september 1984 (við lok rigningasumarsins mikla). Merkilegir þessir tveir septemberdagar.
Þann 2. september 2010 fór hiti á Seljalandsdal við Ísafjörð í 22,3 stig. Mjög hlýtt var á landinu þennan dag og talan gæti þess vegna verið rétt. En hafa verður þó í huga að Seljalandsdalsstöðin er ein af svonefndum hlíðastöðvum landsins en þar eru mæliaðstæður nokkuð frá því að vera eins og staðlar segja til um. Tölur frá þessum stöðvum eru því varla sambærilegar við aðrar.
Lítið er um hæstu hámörk önnur eftir 20. ágúst. Þau eru aðeins þrjú: Siglunes 27. ágúst 1976 (24,0 stig), Skriðuland í Kolbeinsdal í Skagafirði 23. ágúst 1955 (21,9 stig) og Sandur í Aðaldal 22. ágúst 1947 (27,2 stig).
En lítið á listann í viðhenginu - þar er margt að sjá. Rétt að geta þess að leit að eldri metum stendur enn yfir og trúlega munu slík e.t.v. bætast við síðar.
Vísindi og fræði | Breytt 7.4.2014 kl. 10:51 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
30.5.2014 | 01:43
Venjulegri mars (heldur en janúar og febrúar)
Eftir alveg sérlega óvenjulega janúar- og febrúarmánuði, hinn lága loftþrýsting og þráláta austanáttina varð mars (2014) öllu venjulegri. Úrkoma var þó ofan meðaltals á þeim stöðvum sem yfirlit er nú þegar til um og meir en tvöföld meðalúrkoma á sumum stöðvum norðaustan- og austanlands. Hiti var yfir meðallagi um land allt, vikin voru mest austanlands, meir en 2 stig ofan meðallagsins 1961 til 1990, og einnig yfir meðallagi síðustu marsmánaða síðustu tíu ára.
Meðalvindátt var austlæg 19 daga en vestlæg 12. Norðlæg átt var 13 daga en suðlæg 18. Þessi staða mála sést vel á þrýstivikakortinu hér að neðan.
Heildregnu línurnar sýna meðalþrýsting marsmánaðar en litirnir þrýstivikin. Þrýstingur er lægri vestur af landinu heldur en austanvið, en lágþrýstingurinn teygir sig austur um Ísland. Þrýstingur er neðan meðallags á stóru svæði. Í Reykjavík var hann 6,8 hPa undir meðallaginu 1961 til 1990, en á kortinu að ofan er miðað við 1981 til 2010.
Ástandið í háloftunum var mun nær meðallagi í mars heldur en í janúar og febrúar en samt má ráða af þykktarvikakortinu hér að neðan (litafletir) að enn hafi verið mun kaldara að tiltölu yfir Ameríku heldur en Evrópu.
Heildregnu línurnar sýna meðalhæð 500 hPa-flatarins en strikalínur meðalþykktina. Af vikunum má greinilega sjá að hlýrra var fyrir austan land heldur en vestan. Vikin við austurströndina sýna um 40 metra - það er ekki fjarri tveimur stigum. Vik í neðri hluta veðrahvolfs og niður við jörð hafa því verið svipuð að þessu sinni. Vikið stóra yfir Evrópu er meir en fjögur stig ofan meðallags við hægri jaðar kortsins, en meir en er sex stigum undir því lengst til vinstri. Marshitinn í Noregi var langt ofan meðallags, fyrir Noreg allan var mánuðurinn þriðji hlýjasti mars sem vitað er um og víða sá allra hlýjasti í sunnanverðu landinu.
Vísindi og fræði | Breytt 2.4.2014 kl. 22:49 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
29.5.2014 | 23:46
Hlýindalegur hæðarhryggur
Nú (föstudaginn 28. mars) er hæðarhryggur að verða til austur af landinu. Hann mun næstu daga beina hlýju lofti (miðað við árstíma) til landsins úr suðaustri. Þrátt fyrir að lægðardrög muni sækja að honum hvert á fætur öðru gera spár ráð fyrir því að hann haldi velli allt fram á fimmtudag.
Kortið gildir á hádegi á sunnudag (30. mars). Spennandi verður að sjá hversu hlýtt verður þessa daga. Þar sem snjór liggur á jörð kælir hann nægilega mikið til þess að meta er vart að vænta. Annars staðar þar sem strekkingsvindur stendur af fjöllum gæti hitinn hins vegar farið í 12 til 14 stig (heldur er þetta þó í bjartsýnna lagi). En alla vega er mættishitanum í 850 hPa spáð upp í 15 til 18 stig þegar mest verður og þykktinni í 5440 metra þegar best lætur.
Vísindi og fræði | Breytt 29.3.2014 kl. 00:59 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
29.5.2014 | 23:46
Umskipti í tíðarfari?
Í dag (fimmtudaginn 27. mars) virðist ætla að skipta um tíðarfar. Það gerist einmitt þegar heiðhvolfslægðin mikla skiptir sér loksins í tvennt eftir margar misheppnaðar tilraunir fyrr í vetur. Lítum á 30 hPa kort dagsins.
Það eru ekki bara tvær lægðir - heldur líka tvær hæðir. Jafnhæðarlínur eru heildregnar en hiti sýndur með litum. Kortið og kvarðinn batna við stækkun. Mikið ójafnvægi er á milli hæðar og hita. Hitinn ræðst mest af tvennu. Annars vegar upp- eða niðurstreymi þarna uppi - í 23 til 24 kílómetra hæð. Niðurstreymi er hlýtt en uppstreymi kalt.
Að auki ræðst hiti í heiðhvolfinu af geislunarjafnvægi - sem aftur ræðst af sólargangi og líka af ósonmagni. Í dag er mikið ósonhámark, 522 dobsoneiningar ekki þar fjarri sem hitinn er hæstur (-35 stig), en lágmarkið sé 296 einingar, við Norður-Noreg en þar er hitinn hvað lægstur. Ósonmagn er ekki fjarri árlegu hámarki á þessum tíma árs á norðurhveli.
Niðri í veðrahvolfinu leggjast vindar nú aftur til suðausturs og austurs - en í þetta sinn verður hæðarbeygja ráðandi við Ísland og 500 hPa-flöturinn stendur ofar en hann hefur gert í vetur. Þetta er því mun hagstæðari austanátt heldur en sú sem við höfum búið við. Þegar komið er fram á einmánuð verður þessi staða að teljast mikill vorboði - hversu lengi sem hann stendur við að þessu sinni.
En þökkum fyrir það svo lengi sem það endist. Kortið sýnir meðalhæð 500 hPa-flatarins samkvæmt spá evrópureiknimiðstöðvarinnar næstu 10-daga. Litir sýna vik frá meðallagi áranna 1981 til 2010.
Vísindi og fræði | Breytt 27.3.2014 kl. 23:47 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
Um bloggið
Hungurdiskar
Færsluflokkar
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (3.11.): 136
- Sl. sólarhring: 138
- Sl. viku: 1604
- Frá upphafi: 2407004
Annað
- Innlit í dag: 124
- Innlit sl. viku: 1440
- Gestir í dag: 112
- IP-tölur í dag: 112
Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar
Eldri færslur
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020
- Október 2020
- September 2020
- Ágúst 2020
- Júlí 2020
- Júní 2020
- Maí 2020
- Apríl 2020
- Mars 2020
- Febrúar 2020
- Janúar 2020
- Desember 2019
- Nóvember 2019
- Október 2019
- September 2019
- Ágúst 2019
- Júlí 2019
- Júní 2019
- Maí 2019
- Apríl 2019
- Mars 2019
- Febrúar 2019
- Janúar 2019
- Desember 2018
- Nóvember 2018
- Október 2018
- September 2018
- Ágúst 2018
- Júlí 2018
- Júní 2018
- Maí 2018
- Apríl 2018
- Mars 2018
- Febrúar 2018
- Janúar 2018
- Desember 2017
- Nóvember 2017
- Október 2017
- September 2017
- Ágúst 2017
- Júlí 2017
- Júní 2017
- Maí 2017
- Apríl 2017
- Mars 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Desember 2016
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Ágúst 2016
- Júlí 2016
- Júní 2016
- Maí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- September 2015
- Ágúst 2015
- Júlí 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- Október 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Maí 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010