Ein (frekar) köld nótt?

Svo virðist sem hlýja loftið sem verið hefur yfir okkur að undanförnu hörfi - en ekki í nema 1 til 2 daga - svona meðan það hlýja er að endurskipuleggja sig. Það er þó ekki þannig að kuldinn sé eitthvað sérlega skarpur - alls ekki - en þó nægilega mikill til þess að líkur eru á að einhvers staðar snjói - alla vega að næturlagi. Hvar og hversu mikið verður þó að teljast harla óljóst - varla er hægt að tala um eindregin úrkomusvæði eða úrkomubakka.

En þykktarkortið hér að neðan er frekar kuldalegt miðað við þau sem hafa verið á borðinu upp á síðkastið. Það gildir á miðnætti á föstudagskvöld 2. október.

Köld tunga teygir sig úr norðri suður um Ísland. Jafnþykktarlínur eru heildregnar, vesturhluti landsins er undir þykktarbilinu 5220 til 5240 metrar. Það er nægilega lágt til þess að snjór geti fallið - blási vindur ekki beint af hafi. En á móti kemur að úrkoman er í formi stakra éljaklakka sem reika um í hægum vindi. 

Litirnir sýna hita í 850 hPa -  þumalfingursregla talar um að -5 stiga jafnhitalínan greini að snjó og regn - loftið yfir meginhluta landsins er kaldara en -5. Við vonum auðvitað að við sleppum við snjó og hálku - en tökum slíku samt með jafnaðargeði ef það birtist.

En þetta stendur ekki lengi. Kortið hér að neðan er til gamans. Fastir lesendur hungurdiska hafa séð kort af þessu tagi áður. Það sýnir þrýstihæð veðrahvarfanna - hver þrýstingur er þar sem líkanið telur þau vera. Því lægri sem þrýstingur kortsins er, því hærri eru veðrahvörfin.

Sjá má Ísland rétt ofan við miðja mynd. Á bláu svæðunum eru veðrahvörfin í meir en 240 hPa hæð - meir en 10 km. Brúnu svæðin sýna háloftalægðir - þar eru veðrahvörfin miklu neðar, í lægðinni suðvestur af Ísland eru hæð þeirra ekki nema rún 615 hPa - nærri 4 km hæð yfir sjávarmáli. Undir bláu svæðunum er hlýtt loft - en kalda loftið ræður ríkjum á grænum, gulum og brúnum svæðum. 

Fyrir suðvestan lægðina við Ísland er eins konar söðulpunktur - mikill gerjunarstaður - lægðardragið vestur af Grænlandi stefnir þangað og á að grafa sig niður og verður þá til nokkuð öflug lægð á Grænlandhafi og veldur hún sunnanátt hér á landi strax á sunnudag. 

Flókin staða og erfið - 

Af hlýjum september

Eins og fram hefur komið í frétt á vef Veðurstofunnar var september hlýr að þessu sinni, reyndar svipaður og september í fyrra sé litið á landið í heild. Landsmeðalhiti í byggð, sem ritstjóri hungurdiska reiknar sér til hugarhægðar, var +8,9 stig [9,0 stig í fyrra] og þar með í 12. hlýjasta sæti septemberhita aftur til 1874. 

Hlýindin stöfuðu af óvenjusterkri sunnanátt í háloftunum. 

Kortið sýnir meðalhæð 500 hPa-flatarins í september (heildregnar línur), en litirnir sýna hæðarvik miðað við tímabilið 1981 til 2010. Jákvæðu vikin eru mest fyrir norðan og norðaustan land og sýnir lögun jafnvikalínanna að loftið á sér sterkari austrænan þátt en venjulegt er. 

Hlýindin hér á landi eru hluti mikilla hlýinda yfir norðaustanverðu Atlantshafi og norðanverðri Skandinavíu - en kalt hefur verið suður í Frakklandi og þar vestan við. Vestan Grænlands hefur hiti verið lítillega undir meðallagi. Litirnir á kortinu sýna hitavik í 850 hPa-fletinum - í um 1400 metra hæð. Jafnþrýstilínur mánaðarins eru heildregnar. 

Hitavikin eru mest nærri Jan Mayen, milli 4 og 5 stig. Þar eru þykktarvikin á svæðinu einnig mest, samsvarar vik þeirra (ekki sýnt hér) tæpum 4 stigum. - Norska veðurstofan er í dag á fullu við að sinna illviðri sem þeir kalla „Roar“ og septembermeðalhiti á Jan Mayen hefur ekki birst á vef hennar ennþá. 

En meðalþykkt septembermánaðar yfir landinu var 5448 metrar - þetta er reyndar mesta mánaðarþykkt ársins - rétt ofan við meðalþykkt ágústmánaðar. 

Sú varð líka raunin að september varð hlýjasti mánuður ársins á 47 sjálfvirkum veðurstöðvum - og á 23 af stöðvum vegagerðarinnar. Það er harla óvenjulegt að september sé hlýjasti mánuður ársins - gerist ekki nema endrum og sinnum, en helst þó á annesjum á Austfjörðum. Í viðhenginu er listi sem sýnir á hvaða stöðvum september var hlýjastur mánaða í ár.

Þar má einnig sjá lista um eldri tilvik. 

Það er ekki nema einu sinni sem september hefur verið hlýjasti mánuður ársins á landinu í heild. Það var árið 1958, og mánuðurinn varð þá sá hlýjasti á árinu á 45 stöðvum - enn hærra hlutfall en nú. September 1941 varð líka víða hlýjasti mánuður ársins. Í Reykjavík hefur september aðeins einu sinni verið hlýjasti mánuður ársins, það var 1877 - en þá var hann líka hlýjastur í Stykkishólmi, í Grímsey og í Papey.

Það er aðeins 1958 sem september hefur verið hlýjasti mánuður ársins á Akureyri. September nú var hlýrri en bæði júní og júlí á Akureyri og er aðeins vitað um þrjú slík tilvik áður, 1939, 1958 og 1993. 

Það hefur aðeins gerst þrisvar að október hefur orðið hlýjasti mánuður ársins á íslenskri veðurstöð, í Grímsey og í Kjörvogi í Árneshreppi 1882, og í Grímsey 1915. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• september hlýjastur á árinu

Kólnar lítillega - en líklega aðeins í bili

Líklega sækir kaldara loft úr norðri og vestri að landinu næstu daga - minnir á haustið.

Kortið sýnir ástandið í 500 hPa-fletinum og þykktina kl. 6 á laugardagsmorgun. 

Jafnhæðarlínur eru heildregnar, því þéttari sem þær eru því meiri er vindurinn í fletinum. Litir sýna þykktina, því meiri sem hún er því hlýrra er í neðri hluta veðrahvolfs. Lítið hefur hér sést af bláa litnum til þessa - en hér þekur hann allt landið. Hann markar möguleika á næturfrosti víða um land og ef úrkoma fellur þar verður hún víðast í föstu formi. En þetta telst samt bærilegt haustveður.

Á þriðjudaginn hefur staðan breyst.

Hér er orðin mikil breyting. Gríðarvíðáttumikil lægð er fyrir sunnan land og beinir til okkar mjög hlýju loft - þykktin er meiri en 5520 metrar þar sem mest er yfir landinu. - Dugir í meir en 15 stiga hita þar sem best lætur - og eindregna austlæga átt.  

Bandarískir austurstrandarveðurfræðingar búa nú við mikinn efa varðandi fellibylinn Joaquin - allar spár - nema evrópureiknimiðstöðin senda bylinn á land í Bandaríkjunum - en sú evrópska vill frekar fá hann til sín (til Bretlands) - skaðalaust austur um hafið - þetta er ábyggilega hið svæsnasta mál hjá spáveðurfræðingum og almannavarnayfirvöldum, hvort sem úr verður eða ekki - ný kynslóð kollega fær ómetanlega reynslu. En mikið er bloggað og tístað -