Hvað er bakvið kuldaskilin?

Í dag (mánudag 7. janúar) voru enn mikil hlýindi hér á landi í suðaustlægri vindátt. Enn eitt lægðakerfið nálgaðist úr suðvestri. Þessi lægð náði reyndar mestum og bestum þroska við suðurodda Grænlands en kalda loftið á bakvið hana heldur áfram til austurs og síðar norðausturs þótt úr því sem mesti krafturinn. Það kemur hingað á bakvið kuldaskil sem fara yfir landið seint aðfaranótt þriðjudagsins 8. janúar. Þau verða væntanlega komin yfir allt landið vestanvert þegar flestir lesendur fletta þessum pistli. Ekki er efnið þó alveg úrelt því hér er líka fjallað um næsta kerfi sem á að fara svipaða leið aðfaranótt fimmtudags.

En lítum á kort sem sýnir fyrra kerfið. Það gildir kl. 6 að morgni þriðjudags. Alltaf er gott að æfa sig í túlkun spákorta. Kortið er í boði evrópureiknimiðstöðvarinnar.

Við köllum þetta fjölþáttaspá því lesa má fjölmörg atriði á kortinu. Jafnþrýstilínur eru gráar og heildregnar. Vindstyrkur og stefna eru sýnd á hefðbundinn hátt með vindörvum. Jafnhitalínur í 850 hPa-fletinum eru strikaðar, -5°C jafnhitalínan er fjólublá. Litafletir sýna úrkomu næstliðnar þrjár klukkustundir, á skærbláu svæðunum er hún 5 til 10 mm á 3 tímum. krossar (x) sýna snjókomu og þríhyrningar klakkaúrkomu - en það merkir e.t.v. að ákefðin gæti staðbundið verið meiri en litirnir sýna. Kortið batnar umtalsvert við stækkun.

Allt kerfið hreyfist til norðausturs og minnkar að afli. Fjólubláa strikalínan (-5°C í 850 hPa) er gjarnan notuð til þess að giska á mörk á milli rigningar og snjókomu á láglendi. Ef farið er í saumana á kortinu má sjá að engir krossar eru suðvestanmegin í kerfinu þar sem það er að fara yfir Reykjanes. En nú vitum við það að sé úrkomuákefðin nægileg og vindur hægur nær snjókoman alveg til jarðar. Í textaspá Veðurstofunnar fyrr í kvöld (mánudag) er slyddu eða snjókomu ekki getið. Lega fjólubláu strikalínunnar styrkir það viðhorf - en einhverjar líkur eru samt á slyddu eða snjókomu - ef ekki við sjávarmál þá heldur ofar.

Síðan birtir upp og við bíðum næsta kerfis. Það er alveg eins og það fyrra að því leyti að fyrst er allhvöss eða hvöss suðaustanátt sem gengur niður í hægan vind eftir að kuldaskilin fara yfir. Ef marka má spár eru þessi síðari skil hægari á yfirferð sinni heldur en þau fyrri og eykur það líkur á að snjókoma verði á bakhlið þeirra. Úrkoma fellur lengur niður í „sama“ loftið og fær meiri tíma til að kæla það.

Hér er samsvarandi kort sem gildir á miðnætti á miðvikudagskvöld.

Hér sjáum við að skilin eru rétt yfir höfuðborginni. Hér gæti auðvitað skeikað nokkru - þrátt fyrir allt eru tveir dagar í þessa stöðu. Býsna mikil úrkoma fylgir skilunum, en -5°C línan er alllangt suðvestur undan og utan við úrkomukerfið. Handan hennar eru örugglega él - en hvað með bakhlið skilanna? Ekki gott að segja - en við lítum á eitt kort til viðbótar.

Þetta kort sýnir hæð 925 hPa-flatarins á sama tíma og næsta kort fyrir ofan. Jafnhæðarlínur eru heildregnar, vindur sýndur með vindörvum og hiti með litatónum. Mörkin milli grænu og gulbrúnu litanna eru við frostmark. Það er 640 metra jafnhæðarlínan sem er ið Reykjanes. Þarna er grænn (kaldari) fleygur á milli gulra flata. Ekki getum við verið alveg viss um hvað veldur - líklegast þó annað hvort staðbundið uppstreymi (sem kælir) eða þá afleiðing af kælingu af völdum bráðnandi snævar.

Já, hvað er bakvið kuldaskilin fyrri og síðari? Ekki veit ritstjórinn svarið við því frekar en venjulega.