Smávegis af júlímánuði

Meðan við bíðum uppgjörs Veðurstofunnar lítum við á það hvernig hiti júlímánaðar raðast á spásvæðunum. Þetta er 22. júlímánuður þessarar aldar og reyndist einn af þeim svalari.

Hann var að tiltölu kaldastur á Norðurlandi eystra, þar er hann sá fjórðikaldasti á öldinni. Við Faxaflóa sá fimmtikaldasti. Svo vill til að í Reykjavík var hann enn kaldari að tiltölu, í hópi þriggjaköldustu, ef við notum tvo aukastafi við útreikning er hann sá kaldasti, en varla þó marktækt. Að tiltölu var hlýjast á Suðausturland, þar er þetta elleftihlýjasti júlímánuður aldarinnar. Á svæðunum sem merkt eru með bláu telst mánuðurinn kaldur að þriðjungatali (en aðeins miðað við árin 22), á hvítmerktu svæðunum er hitinn í meðallagi. 

Kortið (gert af Bolla P.) sýnir meðalhæð 500 hPa-flatarins í júlí (heildregnar línur), meðalþykkt (strikalínur) og þykktarvik miðað við tímabilið 1981-2010 (litir). Við höfum setið í lægðasveigju og nokkuð ákveðinni vestanátt mestallan mánuðinn. Eiginlega hefði ritstjórinn búist við því að þessar aðstæður biðu upp á meiri kulda en hér má sjá. Þykktin er aðeins rétt neðan meðallags - en að öðru leyti var veðurlagið samt í samræmi við legu flatarins - óstöðugt loft ríkjandi, skúra- og skýjasælt og lítið um hlýindi. 

Við getum leitað að ættingjum þessa mánaðar í fortíðinni. Einna líkastur er júlí 1964. 

Hér má sjá eindregna vestanátt og lægðasveigju. Þykktarvikin eru öllu meiri en nú (en viðmiðunartímabil þó ekki það sama). Landsmeðalhiti í byggð var nú 10,0 stig, en 9,7 í júlí 1964. Textahnotskurn ritstjóra hungurdiska segir: „Óhagstæð tíð á S- og V-landi, en hagstæð norðaustanlands. Hiti var í meðallagi“. Það sem við teljum nú í meðallagi þótti hlýtt þá - höfum það í huga. 

Ritstjóra hungurdiska finnst einkennilega mikið kvartað undan tíðinni nú - og að ástæðulitlu. Við höfum fengið að upplifa marga góða daga til útiveru, þó blíðviðrið hafi verið nokkuð skammvinnt hverju sinni og mjög hlýja daga hafi vantað. Heyra má ýmiskonar „væntingar“ um að hnattræn hlýnun eigi að hafa útrýmt venjulegum íslenskum sumrum nú þegar. Það er mikill misskilningur og raunar útúrsnúningur. Breytileiki veðurfarsins frá ári til árs er meiri en svo. En munum að þó þessi júlímánuður teljist kaldur miðað við bræður sína undanfarin 20 ár er hann að hita til fyllilega í meðallagi þeirra júlímánaða sem ritstjóri hungurdiska ólst upp við og reyndi að auki fyrstu 20 starfsár sín á Veðurstofunni. 

Viðbót 3.ágúst: Vestanátt var óvenjuþrálát á veðurstöðunum í nýliðnum júlímánuði, heldur meiri en í júlí í fyrra. Leita þarf aftur til júlímánaðar 2002 til að finna svipað og aftur til júlí 1989 til að finna stríðari vestanátt í þessum mánuði.