Leifar fellibylsins Flóru 1963

Ritstjóranum er minnisstætt þegar von var á leifum fellibylsins Flóru hér til lands í október 1963. Í fyrsta lagi var sérlega óvenjulegt að minnst væri á veður meira en einn eða tvo daga fram í tímann, í öðru lagi hlaut koma fellibyls hingað til lands að vera meiriháttar mál - ekki síst þar sem sami fellibylur hafði valdið dauða þúsunda manna í Karíbahafi. Það var um þetta rætt og í veðurspám var var þessa daga alltaf talað um „stormsveipinn“ eða „stormsveipinn Flóru“ - en ekki lægð.   

Jú, það hvessti nokkuð um stund, en í reynd olli veðrið hinum unga veðuráhugamanni miklum vonbrigðum - til þess að gera tíðindalítið landsunnanhvassviðri. 

Fellibylurinn Flóra olli gríðarlegu tjóni á eyjum Karíbahafs, fyrst á Tobago (var þar að ná sér á strik) - síðan á Haiti og á Kúbu. Sagt var að hann hefði náð fjórða stigs styrk - en sannleikurinn er sá að ekki var fylgst nærri því eins vel með vindstyrk í fellibyljum á höfum úti eins og nú er gert. Að lenda á stórum eyjum eins og Hispanjólu og Kúbu laskar mjög hringrás fellibylja og þótti mesta furða á sínum tíma hve Flóra hélt styrk sínum við að fara yfir eyjarnar. Það var heldur engin hraðferð því kerfið fór þar í þrönga slaufu (ekki ósvipað og Dorian gerði við Bahamaeyjar nú nýlega) og var við eyjarnar í fjóra daga áður en það tók síðan á strik til norðnorðausturs austan við Bahamaeyjar og allt til okkar. Vindur olli miklu tjóni á Haiti og reyndar líka á Kúbu, en úrhelli þó meira. Í kerfinu mældist úrkoman mest 1470 mm á Haiti (sennilega á meira en einum sólarhring) og talið er að sums staðar hafi hún verið enn meiri. Þetta var langlíft kerfi - myndaðist 26.september og var síðan afskrifað sem hitabeltisfyrirbrigði þann 12.október, tveimur dögum áður en það kom hingað til lands. 

Kortið birtist í Morgunblaðinu 15.október 1963 - sýnist Jón Eyþórsson hafa teiknað það. Miðja lægðarinnar er hér rétt norðan við veðurskipið Alfa. 

Japanska endurgreiningin nær þessu nokkuð vel - kortið hér að neðan gildir á sama tíma og það að ofan, mánudaginn 14.október kl.12.

Snarpur landsynningur gengur yfir vesturhluta landsins. Vindhraði mældist mestur á Stórhöfða - fór í fárviðrisstyrk, en tiltölulega hvasst varð einnig á Keflavíkurflugvelli. Hviður fóru yfir 35 m/s á Reykjavíkurflugvelli, en meðalvindhraði var mun minni. Mjög hvasst varð einnig uppi á Hólmi ofan Reykjavíkur, en sem kunnugt er var byggð á þessum tíma ekki farin að teygja sig neitt uppeftir, uppbygging í Breiðholti vart hafin og sömuleiðis lítið í Árbæjarhverfi.

Íslandskortið á hádegi sýnir vel vindstrenginn yfir landinu suðvestanverðu - einnig varð hvasst í Æðey. 

Tjón varð ekki mikið - minna en óttast hafði verið - trúlega má þakka veðurspám - því menn virðast hafa fylgst betur en venjulega með bátum í höfnum en hafnatjón var mjög algengt á þessum árum. 

Við setjum hér með til gamans tvær fréttir úr blöðum. Sú fyrri er úr Þjóðviljanum:

Þjóðviljinn 15.október: Gerir lítinn usla hér á landi. Suðaustan stormur og rigning geisaði á Suðvesturlandi og Vestfjörðum í gær og eru það eftirhreytur af hinum mikla fellibyl, sem nefnist Flóra og hefur !átið að sér kveða við Karabísku eyjarnar undanfarna daga. Hefur þessi fellibylur breyst í djúpa lægð á Grænlandshafi og var hún á hægri hreyfingu norður í gærdag og hægir þó á sér. Hér í Reykjavík náði veðurofsinn hápunkti sínum klukkan 13 í gærdag og mældist í verstu hryðjunum 13 vindstig [37 m/s]. Þannig brotnaði átta metra hátt barrtré við Hofteig og nokkur brögð voru á skemmdum við byggingar í bænum í gær. Í verstöðvum á Suðurnesjum, Vesturlandi og Vestfjörðum höfðu menn nokkurn viðbúnað og hugðu að bátum sínum, en ekki höfðum við spurnir af teljandi skaða á þessum stöðum.

Hin er úr Alþýðublaðinu og segir af miklu sandfoki á Akranesi - ekki var nægilega vel gengið frá sandbirgðum sementsverksmiðjunnar:

Alþýðublaðið 15.október: Akranesi 14.október: Miklar skemmdir urðu á Akranesi í rokinu í dag. Skeljasandur frá Sementsverksmiðjunni fauk inn í bæinn og safnaðist i stóra hauga í görðum. Sandurinn hreinsaði málningu af gluggalistum, eyðilagði og rispaði gler í gluggum og lakk á bifreið, sem stóð óvarin, hreinsaðist af þeirri hlið, sem sneri upp í vindinn. Hjá Sementsverksmiðjunni eru nú miklir haugar af skeljasandi, birgðir til 3—4 ára. Hefur áður komið fyrir, að sandurinn hefur fokið inn í bæ, og valdið nokkrum skemmdum. Hafa íbúar á Akranesi krafist bóta, og hefur verksmiðjustjórnin nú hafið að girða kringum hrúgurnar. Hefur því verki enn ekki verið lokið. Í dag, þegar byrjaði að hvessa, fór sandurinn að berast inn í bæinn, og þegar mest var rokið, dundi hann á gluggum eins og haglél. Safnaðist hann víða í skafla, sem í dag mældust allt að 2 cm. þykkir [grunsamlega lág tala]. Mest var af sandinum í görðum og götum við Jaðarsbraut, Suðurgötu og Skagabraut. — Lögreglan kannaði skemmdirnar, sem af þessu hlutust, og voru þær miklar. Munu skýrslur hafa verið gerðar yfir skemmdirnar, ef skaðabótakröfur kynnu að koma fram og málarekstur yrði. Víða hefur sandurinn borist inn í hús, troðist niður í teppi, rispað gólf og valdið margvíslegri skemmdum. Bifreið, sem stóð út á götu, þegar sandbylurinn var verstur, skemmdist verulega þar sem allt lakk hreinsaðist af þeirri hlið, sem upp í vindinn sneri.

Hungurdiskar hafa áður fjallað um veður í október 1963, m.a. lágþrýstimet sem sett var þann 19. og vindhraðamet þann 23. (sjá einnig Íslandskort síðarnefnda daginn á vef Veðurstofunnar). 

Myndin sýnir þrýstispönn (munur á hæsta og lægsta þrýstingi á landinu á öllum athugunartímum mánaðarins) - grátt, og lægsta þrýsting hvers athugunartíma (rauður ferill). Snarpt þrýstifall fylgdi Flóru - en lægðarmiðjan sjálf komst aldrei að landinu heldur grynntist vesturundan. Önnur lægð fylgdi strax í kjölfarið - sú fór þó framhjá fyrir suðaustan og austan land - en náði að valda því að þrýstingurinn rétti sig ekki af. Mestu lægðirnar fóru síðan yfir landið þann 19. Þá var sett lágþrýstimet fyrir október í Vestmannaeyjum eins og áður sagði. Lægðin sem gekk yfir landið þann 23. var enn snarpari og nærri því eins djúp. Vindhraðamet var þá sett í Vestmannaeyjum og víða varð talsvert eða mikið foktjón auk þess sem skip á sjó og ferðamenn á landi lentu í voða. Við gætum sagt nánar af þessum merku veðrum síðar. 

Síðan tók við allt annað veðurlag - nóvember heldur kaldur og leiðinlegur, en desember mestallur afburðagóður - og veturinn 1964 lifir enn í minningunni sem nánast samfellt kraftaverk - var þó ekki alveg tilbreytingarlaus.