Fjólublái liturinn

Það er nokkuð misjafnt frá ári til árs hvenær á haustin fjólublái þykktarliturinn birtist fyrst á norðurhvelskortum þeim sem hungurdiskar sýna oft. Sé svæði litað fjólublátt er þykktin þar minni en 4920 metrar - ekki fjarri minnstu þykkt sem nokkru sinni hefur mælst við Ísland. Af þykktinni ráðum við hita í neðri hluta veðrahvolfs - því minni sem hún er því kaldara er loftið. Hér við land er meðaltal hennar í nóvember 5280 metrar, 5240 metrar í janúar, en um 5460 metrar í júlí. Þykktin sveiflast þó mjög mikið frá degi til dags, rétt eins og loftþrýstingur og hæð háloftaflata. 

Í grófum dráttum fylgir vera fjólubláa litarins nokkurn veginn íslenska vetrinum. Hann fer að sjást á kortunum í kringum fyrsta vetrardag - slitrótt í fyrstu en síðan nærri samfellt en hverfur svo aftur í kringum sumardaginn fyrsta - fyrst dag og dag en síðan alveg. 

Kortið hér að ofan sýnir stöðuna í dag, sunnudaginn 4.nóvember. Þá má sjá örlítinn fjólubláan blett í miðju kuldapollsins sem við höfum hér á hungurdiskum kallað Síberíu-Blesa - til aðgreiningar frá frænda hans yfir Kanada, sem við höfum kallað Stóra-Bola. Þeir félagar sameinast stöku sinnum yfir Norðuríshafi eða taka dans saman og skiptast á stöðu. 

Einmitt núna er Síberíu-Blesi mun gerðarlegri - enginn verulegur kuldi ógnar Íslandi - og Stóri-Boli virðist ætla fyrst í einhverja suðursókn áður en hann slær sér í átt að okkur. Mikil hlýindi eru yfir Evrópu sérstaklega frá Finnlandi suður á Balkanskaga. Köld lægð er við Ítalíu (ekki köld að vísu á norrænan mælikvarða) en hún er nokkuð snörp og hefur valdið þar sérlega erfiðu veðri undanfarna daga - eins og kuldapolla er háttur. 

Snarpar, stuttar bylgjur berast til austurs um Norður-Ameríku og út á Atlantshaf. Ein þeirra var í dag nærri Nýfundnalandi og á að fóðra mjög öfluga lægð fyrir sunnan land næstu daga. Lægðin sú á að krækja í eitthvað af hlýju lofti úr suðaustri og bera hingað til lands. Spár eru þó ekki einróma um hversu hlýtt verður eða hversu lengi þau meintu hlýindi munu standa.