Enn af maí

Eins og fram hefur komið var nýliðinn maímánuður afbrigðilegur á ýmsa lund. Við uppgjör kom t.d. í ljós að háloftasunnanáttin var meiri en áður er vitað um. Það sést vel á vikakorti evrópureiknimiðstöðvarinnar.

Jafnhæðarlínur 500 hPa-flatarins eru heildregnar, en vik flatarhæðar frá meðaltali áranna 1981 til 2010 er sýnt í litum. Bláir litir sýna neikvæð vik, en rauðbrún jákvæð. Ritstjóri hungurdiska minnist þess varla að hafa séð jafnmikil neikvæð hæðarvik í maímánuði eins og það sem er hér yfir Suður-Grænlandi. Stærð jákvæða viksins er ekki alveg jafn óvenjulegt - þó staðsetning þess sé það sjálfsagt. Þar sem neikvæða vikið er beint vestan Íslands og það jákvæða beint austan við verður óvenjulega öflug sunnanátt á milli, eins og áður sagði meiri en áður er vitað um. 

Lega stærstu vikanna er örugglega algjör tilviljun - og hlutur vestan- og sunnanþátta vindsins í heildarstyrknum þar með líka. Vestanáttin er reyndar óvenjusterk líka, en þó má finna dæmi í eldri athugunum um sterkari vestanvind heldur en nú. Tökum við áttirnar tvær saman kemur í ljós að finna má fáein dæmi um ámóta styrk háloftavinda í maí, síðast í maí 1991 og 1992. Á fyrra árið var minnst í pistli gærdagsins - dreifing hitavika um landið var þá svipuð og nú - en samt var þá hlýrra. 

Endurgreiningar giska líka á að svipað ástand og nú hafi verið í maí 1896 - mánuði sem var líka sérlega úrkomusamur suðvestanlands - og mun hlýrri norðanlands heldur en sunnan. 

Við skulum líka líta á þykktarvik maímánaðar.

Við sjáum að þykktin hefur verið ekki fjarri meðallagi við Ísland, undir meðallagi vestanlands. Gríðarlega mikil jákvæð vik „skýra“ hlýindin í Skandinavíu, en stór neikvæð vik benda til kulda á Grænlandi sunnanverðu. Þó neikvæðu vikin við Grænland virðist hrikaleg höfum við samt séð það svartara í maí. Setjum hér vikin í maí 1979 á næstu mynd.

Norðankuldinn er grimmur. 

Þessi miklu vik í nýliðnum maí segja þó lítið sem ekkert um framtíðina. Ekkert samband er á milli veðurlags í maí og júní. Einu mánuðir ársins em sýna marktæk tengsl sín á milli eru júlí og ágúst. Sé kalt eða úrkomusamt í júlí eru þónokkrar líkur á að ágúst verði líka kaldur og úrkomusamur (engan veginn öruggt þó) - sama á við um annars konar veðurlag. 

En lítum á samband maí- og sumarúrkomu í Reykjavik.

		þurrt sumar	meðal	vott sumar	alls
					alls
þurr maí		15	13	12	40
meðalmaí		13	15	13	41
votur maí		12	13	15	40
	alls	40	41	40	121

Taflan sýnir hversu mikil sumarúrkoma fylgir úrkomumagni í maí í Reykjavík. Við höfum gögn 121 árs. Mánuðunum 121 höfum við skipt á þrjá (þvínæst) jafnstóra flokka, 40 þurra, 40 vota og 41 meðalmánuð. Það sama gerum við fyrir sumarúrkomuna (júní til ágúst). Hvert ár myndar par - sem við síðan setjum á sinn stað í töflunni. Úr henni getum við lesið að votum maí hefur 15 sinnum fylgt vott sumar (38 prósent), en úrkoma hefur verið í meðallagi eða vel undir því í 62 prósent tilvika (12+13=25 sinnum). Allt saman býsna tilviljanakennt að sjá. 

Ritstjóri hungurdiska þakkar að vanda Bolla fyrir meðaltalskortin.