Smáhugleiðing um veðurlag í þarnæstu viku

Fjölmiðlar nútímans eru alltaf fullir af fréttum um það sem væntanlega mun gerast í næstu viku eða næsta mánuði og taka þær meiri og meiri tíma frá fréttum af atburðum sem þegar hafa gerst. Ritstjóri hungurdiska getur svosem skilið þessa spááráttu - en reynslan segir honum þó að varlegt sé að treysta fréttum úr framtíðinni. 

Það á auðvitað líka við um veðurspár - veðurreiknimiðstöðvar hafa þó náð meiri árangri í að segja fyrir um framtíðina en flestar aðrar. Mörk hins vitræna eru þó ekki langt úti í framtíð og mörkin á milli reikninga og að því kemur að óvissan verður jafnmikil og sú sem glímt er við þegar spil eru dregin úr hatti eða teningum kastað. 

Samanburður á spám og raunveruleika bendir þó til þess að skárra sé að taka mark á reikningum heldur en spilum nokkrar vikur fram í tímann - jafnvel lengri tíma ef sátt er við loðið orðalag. Eftir að þeim ójósu tímamörkum er náð er vafalítið að vel orðaðar véfréttir verða bestar - þær sem eru best orðaðar staðfestast í misminni „spáþega“ og verða þar með réttar.

En fjölviknaspár evrópureiknimiðstöðvarinnar eru með þeim ósköpum gerðar að eigi menn einhverra langtímahagsmuna að gæta borgar sig að taka mark á þeim - þrátt fyrir að þær bregðist oftar en ekki. Í fljótu bragði kann það að hljóma ólíkindalega - en veltið samt vöngum yfir þessu.

Fjölviknaspár reiknimiðstöðvarinnar eru settar fram á tiltölulega skýran hátt - en eru hins vegar í reynd afskaplega loðnar - rétt eins og véfréttir fortíðar - og í reynd treystir reiknimiðstöðin dálítið á misminnið líka því með því að senda frá sér hverja spána á fætur annarri ruglast allt venjulegt fólk í ríminu og man aldrei hvað er hvað. 

En lítum til gamans á spá um veðurlag í þarnæstu viku. Hér er spáð um hæð 500 hPa flatarins og þykktina. Til hægðarauka birtir reiknimiðstöðin líka þykktarvik - sem segja okkur hversu mikið hiti í neðri hluta veðrahvolfs víkur frá meðallagi árstímans.

Nokkuð skýr spá. Kuldapollurinn Stóri-Boli í miklum ham - þó hann liggi í sínu heimabæli. Sendir hann jökulkalt heimskautaloft út yfir Atlantshaf - og í átt til okkar. Veðrahvolfshiti hér á landi 2 til 3 stig undir meðallagi (mest suðvestanlands - minna eystra). Kannski þýðir þetta élja- eða snjóatíð um landið sunnan- og vestanvert? Eða eru almennari umhleypingar undirliggjandi með mjög köldum dögum á stangli og svo hláku og stormi þess á milli. 

Við vitum líka að meiri líkur en minni eru á að þessi spá sé röng - en hún gæti verið rétt og hollast að trúa því þar til annað kemur upp - því við getum varla giskað betur.