30.8.2017 | 14:37
Svar við spurningu um úrkomumagn
Ritstjóri hungurdiska fékk spurningu um mestu úrkomu í Reykjavík - og samanburð við atburðinn í Texas. Satt best að segja hefur hann varla vit til að svara henni svo vel sé - rétt að spyrja frekar sérfræðinga í veitumálum.
Rétt þó að í upphafi komi fram að engar líkur eru á því að 1000 mm úrkoma falli í Reykjavík á fjórum dögum. Mikil vandræði geta þó skapast við miklu minna magn en það.
Ritstjóri hungurdiska hefur ekki fengið staðfestar fréttir um úrkomumet í Texas, fréttir eru sem vonlegt er heldur grautarlegar. Svo sýnist þó nokkuð áreiðanlegt að 1000 til 1400 mm hafi fallið þar á 3 til 4 dögum þar sem mest var. Um útbreiðslu þessara aftaka veit hann ekki eða hvort mikill munur var á úrkomunni þar innan þess svæðis sem hún var hvað mest. Það er vitað að 500 til 1000 mm hafa í fáein skipti áður mælst á þessu svæði og þá á einum sólarhring - hvar sólarhringsúrkoman var mest að þessu sinni veit ég ekki - og ekki heldur hver hún var. Fréttir fjalla aðallega um heildarúrkomu atburðarins (storm total). Tjónið nú er að einhverju leyti háð því að stórborg var inni á því svæði þar sem úrkoman var hvað mest.
Tjón er alltaf samsett úr tveimur meginþáttum, því sem nefnt hefur verið tjónmætti (mælir afl hins náttúrulega atburðar) og tjónnæmi eða húf (mælir það sem fyrir tjóninu verður). Verði úrkomu- eða vindatburður sem þessi eingöngu yfir sjó eða eyðibyggðum er tjónið lítið jafnvel þótt tjónmætti atburðarins sé sá sami. Húfið er svo samsett úr allmörgum þáttum sem við rekjum ekki hér og nú (gætum gert það síðar).
Svona áköf úrkoma mælist aldrei hér á landi. Við vitum um 1000 mm á einum mánuði og hugsanlega má finna dæmi um 400 - 500 mm á fjórum dögum. Sólarhringsmetið á Íslandi er 293 mm.
Í Reykjavík hefur úrkoma nokkrum sinnum mælst meiri en 50 mm á sólarhring, (metið er 56,7 mm) en vitað er um meir en 200 mm á sólarhring á Bláfjallasvæðinu og þar austur af. Setja má upp tilbúin dæmi um veðurstöðu þar sem úrkoma þar í fjöllunum yrði um 500 mm á fjórum sólarhringum (tæplega helmingur þess sem nú mældist í Texas).
Mesta fjögurra daga úrkoma sem mælst hefur í Reykjavík eru 112,1 mm sem féll niður dagana 28. til 31. desember 1903. Samkvæmt blaðafréttum lak þá víða í hús, ný sem gömul.
Frétt sem birtist í Ísafold 2. janúar 1904 er bæði skemmtileg og umhugsunarverð (m.a. í ljósi nýlegrar lekaumræðu).
Úrkoma var svo mikil 28. f. m., að eigi hefir endranær meiri verið á jafn stuttum tíma, sem sé 54,5 millim. og þykir þá óþurkasamt, er svo mikið rignir sumarlangt. Fylgdi þessari úrkomu landssynningsrok og var því vatnið heldur áleitið á hýbýli manna, enda kom víða fram leki og það sumstaðar, er menn sízt höfðu ætlað, sem sé á nyjum húsum. Er hrapallegt að svo illa skuli takast til, eigi sízt er í hlut eiga þeir menn, er vilja og geta haft alt sem vandaðast og ekkert vilja til spara. Svo langt eiga þó byggingameistarar höfuðstaðarins að vera komnir, að þeir geti séð við lekanum þegar þeir mega sjálfir öllu ráða og fyrir þá er lagt, að hafa húsin sem vönduðust og bezt, hvað sem það kostar.
Skyndileysingar á snjó geta bætt við áhrif mikillar úrkomu þannig að meira flæðir en úrkomumagn eitt gefur til kynna.
Engar líkur eru á 1000 mm á fjórum dögum í Reykjavík, en félli slík úrkoma samt þar myndi mikið vandræðaástand skapast og stórkostlegt tjón verða. Fráveitur taka ekki við nema broti af slíkum vatnselg. Brunnar fylltust allir. Það þýðir að flestir kjallarar bæjarins myndu fyllast af vatni - ekki aðeins þeir sem lágt standa. Á sléttari svæðum myndi vatn standa uppi langtímum saman, götur yrðu ófærar og víða græfi úr þar sem straumur væri á vatninu. Víða myndi verða alldjúpt vatn á neðstu hæðum húsa á slíkum svæðum. Gríðarlegur fjöldi bifreiða myndi skemmast eða eyðileggjast.
Vatn myndi streyma inn af svölum fjölmargra húsa - þar sem slíks gætir venjulega ekki og sömuleiðis myndi fjöldi þaka leka - m.a. fjöldi sem annars eru talin þétt.
Væri vindur hvass magnaðist vatnstjónið stórlega. Hætt er við að dælubúnaður alls konar myndi skaddast eða stöðvast - jafnvel við Gvendarbrunna þannig að vatnsveita væri í voða. Sömuleiðis er hætt við slitum á lögnum, raflagna og fjarskiptatengingum þar sem vatnið leitaði framrásar.
Óbeint tjón, vegna röskunar á innviðum, yrði gríðarlegt og langan tíma tæki að koma hlutum í samt lag.
Flokkur: Vísindi og fræði | Facebook
Um bloggið
Hungurdiskar
Færsluflokkar
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (6.11.): 72
- Sl. sólarhring: 86
- Sl. viku: 1497
- Frá upphafi: 2407620
Annað
- Innlit í dag: 65
- Innlit sl. viku: 1325
- Gestir í dag: 64
- IP-tölur í dag: 61
Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar
Eldri færslur
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020
- Október 2020
- September 2020
- Ágúst 2020
- Júlí 2020
- Júní 2020
- Maí 2020
- Apríl 2020
- Mars 2020
- Febrúar 2020
- Janúar 2020
- Desember 2019
- Nóvember 2019
- Október 2019
- September 2019
- Ágúst 2019
- Júlí 2019
- Júní 2019
- Maí 2019
- Apríl 2019
- Mars 2019
- Febrúar 2019
- Janúar 2019
- Desember 2018
- Nóvember 2018
- Október 2018
- September 2018
- Ágúst 2018
- Júlí 2018
- Júní 2018
- Maí 2018
- Apríl 2018
- Mars 2018
- Febrúar 2018
- Janúar 2018
- Desember 2017
- Nóvember 2017
- Október 2017
- September 2017
- Ágúst 2017
- Júlí 2017
- Júní 2017
- Maí 2017
- Apríl 2017
- Mars 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Desember 2016
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Ágúst 2016
- Júlí 2016
- Júní 2016
- Maí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- September 2015
- Ágúst 2015
- Júlí 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- Október 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Maí 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010
Athugasemdir
Hér eru nokkrar viðmiðunartölur frá Bandaríkjum:
http://www.nws.noaa.gov/ohd/hdsc/record_precip/record_precip_us.html
Tölur um fellibylinn Harvey varla tiltækar enn.
E
Ello (IP-tala skráð) 31.8.2017 kl. 10:03
Bæta við athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.