Kuldi úr Norður-Íshafi

Það svala loft sem hefur verið að heimsækja okkur í vetur hefur aðallega verið ættað frá Kanada. Nú bregður svo við að norrænn kuldi virðist ætla að heimsækja okkur í hörpubyrjun. 

Það er reyndar oft þannig að þegar vestanáttin í háloftunum skiptir í vorgírinn - og breytist reyndar í austanátt ofan við 20 km hæð - kemur los á ört minnkandi kuldapolla í norðurhöfum og þeir taka á rás suður á bóginn - stundum til okkar - stundum til Skandinavíu eða eitthvað annað. Tímabilið frá því um 20. apríl til 20. maí er þrýstingur að meðaltali hæstur hér á landi og norðanátt algeng. 

Síðasta vika (13. til 19. apríl) hefur verið hlý - sérstaklega þó síðustu þrír dagarnir um norðaustan- og austanvert landið. Hæð hefur verið nærri Bretlandseyjum og hefur hún beint til okkar hlýju lofti. Nú á að skera á sunnanáttina - það fer að kólna strax á morgun (mánudaginn 20.) - en lægðardrag sem fer hjá á aðfaranótt miðvikudags markar upphaf kuldans. 

Kortið að neðan er sjávarmálsspá evrópureiknimiðstöðvarinnar sem gildir kl. 18 síðdegis á miðvikudag 22. apríl.

Umrætt lægðardrag er komið til Vestur-Noregs (lægðir af þessu tagi eru í sérstöku uppáhaldi hjá ritstjóra hungurdiska - en það er önnur saga). Hér er vestanátt enn ríkjandi á landinu. Það er -5 stiga jafnhitalínan í 850 hPa sem liggur með suðurströndinni, en -10 jafnhitalínan er ekki langt fyrir norðan land. 

Þetta er ekki óvenjulegt á þessum árstíma - hér er hretið varla byrjað. En norðanáttin sækir að. Hæðin við Norðvestur-Grænland er mjög öflug, hér komin yfir 1040 hPa. Evrópureiknimiðstöðin ætlar með hana upp fyrir 1050 hPa á fimmtudag (þá utan við svæðið sem þetta kort sýnir) - orðið óvenjulegt reynist það rétt. 

Norðanáttin sem er fyrir norðan landið sýnist ekki mjög ógnandi öflug - jú, við sjáum -15 stiga jafnhitalínuna - en rétt norðan við kortið er mjög snarpur kuldapollur, sá kaldasti á norðurhveli öllu um þessar mundir. Í honum miðjum er spáð meir en -25 stiga frosti í 850 hPa á miðvikudaginn. 

Við látum bandarísku veðurstofuna sýna okkur kuldapollinn - kortið gildir á sama tíma og kortið að ofan, kl. 18 síðdegis á miðvikudag.

Kortið sýnir norðurhjarann - Ísland er alveg neðst á myndinni, norðurskautið nærri miðri mynd. Kuldapollurinn - er við norðausturhorn Grænlands. Heildregnar línur sýna hæð 500 hPa-flatarins en litir þykktina. Þykktin mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs. 

Mörkin á milli grænna og blárra lita eru við 5280 metra, sú þykkt er mjög algeng í apríl - en við kveinum aðeins undan henni þegar líður á maí. Örin sýnir áætlaða leið kuldans, fjólublái liturinn lifir ekki af ferðina til Íslands - enda eins gott. Þar er þykktin minni en 4920 metrar og fer sárasjaldan niður fyrir það hér á landi - þótt hávetur sé. 

Báðar reiknimiðstöðvar, sú bandaríska og sú evrópska segja þykktina fara niður fyrir 5000 metra hér á landi á aðfaranótt laugardags. Það eru einhver örfá gömul dæmi um slíkt á þessum tíma árs í gögnum, svo fá, að þessar miklu svartsýnisspár reiknimiðstöðvanna sýnast beinlínis ótrúverðugar. 

En við bíðum auðvitað spennt. 

Athugasemdir

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 20.4.2015 kl. 08:22]

Vindurinn ýlfrar í upsunum hér

álftirnar hættar að kvaka

vorið sem ætlaði ´að verða það fer

en veturinn kemur til baka

[Hermundur Sigurðsson (IP-tala skráð) 20.4.2015 kl. 13:16]

Þetta fer bara að slá út vorhretið 1963, sem þó var upphafið af 30 ára kuldaskeiði. Það skyldi þó ekki vera að spá Páls Bergþórssonar skuli vera að ganga eftir?

[Trausti Jónsson, 20.4.2015 kl. 14:29]

Lipur vísa Bjarni - takk fyrir hana. Ritstjóri hungurdiska hefur litla hugmynd um hvað gerist í framtíðinni - en veit þó að við erum enn inni á miklu hlýindaskeiði - þótt stök kuldaköst líti alltaf við. Í vetur hafa þau verið fá, mesta frost vetrarins til þessa í Reykjavík er -9,6 stig. Það er sárasjaldan að mesta frost vetrarins sé minna en -10 stig í Reykjavík, gerðist þó veturna 2008 til 2009 og 2012 til 2013. Í hretinum 1963 fór frostið í Reykjavík í -12,5 stig. Mesta frost sem mælst hefur í Reykjavík eftir 20. apríl er -12,5 stig, árið 1887 - við skulum vona að við sleppum við slíkt.