Hafgolan á Húsavík

10.8.2014 | 01:02

Hafgolan á Húsavík

Þessi pistill er ef til vill lítt við hæfi almennra lesenda - en hvað um það. Við horfum á hafgoluna á Húsavík - í tilefni af umræðum um óvenjulega marga hlýja daga þar í júlí síðastliðnum. Bent var á það í athugasemd við síðasta pistil (þar sem fjallað var um mun á hita við Húsavíkurhöfn og almennu sjálfvirku stöðina) að hafgola hefði verið minni í síðastliðnum júlí heldur en yfirleitt er. Hér verður sýnt að svo er í raun og veru.

Við lítum á fjórskipta mynd. Hún batnar við stækkun - en einstaka hluta hennar má einnig sjá mun betur í viðhengjum sem fylgja þessum pistli. Áhugasamir gætu litið á þær.

Fyrst myndin efst til vinstri. Þar má sjá dægursveiflu meðalvindhraða í júlí á Húsavík í m/s. Lárétti ásinn sýnir klukkustundir - en sá lóðrétti vindhraða. Blái ferillinn sýnir meðalvindhraða á klukkustundarfresti allan sólarhringinn og er meðaltal 12 júlímánaða (2003 til 2014). Rauði ferillinn sýnir hins vegar meðalvindhraða í nýliðnum júlí (2014). Hér sést greinilega að vindhraðinn í ár er talsvert minni heldur en að jafnaði. Hafgola júlímánaðar 2014 var varla hálfdrættingur á við það sem venjulegt er. Hún var bæði lengur í gang - og sérstaklega - hún datt fljótar niður heldur en venjulegt er.

Myndin efst til hægri sýnir svokallaða áttfestu. Því hærri sem hún er því fastari er vindurinn á áttinni ef vindáttin væri alltaf sú sama fær áttfestan tölugildið einn. Hún er lítil að næturlagi - hægur vindur reikar til og frá á áttinni. Blái liturinn sýnir meðaláttfestu í júlí. Þegar sól hækkar á lofti og hafgolan byrjar verður áttfestan smám saman meiri - og nær hámarki á þeim tíma sem hafgolan er áköfust - um kl. 16 - fellur eftir það hratt niður. Í júlí 2014 hélt áttfestan meðallagi fram til kl. 10 en fór þá að víkja frá meðaltalinu, hún náði hámarki frekar snemma á venjulegum hafgolutíma - en datt síðan mun hraðar niður heldur en venjulegt er. Þetta þýðir einfaldlega að hafgolan hefur „brugðist“ marga daga - sérstaklega þegar á leið.

Neðri myndirnar sýna dægursveiflu vigurvinds, sú til vinstri sýnir meðaltal allra júlímánaða áranna 2003 til 2014 - en sú til hægri meðaltal júlímánaðar 2014. Lóðréttu ásarnir sýna norðanþátt vindsins. Norðanáttin er því meiri sem punktur liggur ofar á myndinni, neðan strikalínunnar er áttin suðlæg (neikvæð norðanátt). Láréttu ásarnir sýna austanþátt vindsins. Punktar hægra megin við strikalínuna sýna austanátt - en vestanáttin er vinstra megin. Tölurnar sýna tíma dagsins - hverja klukkustund frá kl. 1 til kl. 24.

Dægursveiflan er gríðarlega regluleg á vinstri myndinni. Austanátt (mjög hæg að meðaltali) ríkir frá kl. 21 að kvöldi til kl. 7 á morgni. Hafgolan byrjar til þess að gera vestarlega en snýst síðan meira og meira til norðvesturs - og er í hámarki rétt vestan við norður á tímanum frá því kl. 14 til 16.

Myndin til hægri sýnir það sama nema fyrir júlímánuð 2014. Næturástandið er svipað á myndunum báðum - en austanáttin ríkir frá kl. 20 að kvöldi til kl. 8 að morgni. Yfir daginn er mynstrið frekar óreglulegt - hér sést hringurinn fallegi sem einkenndi meðalmyndina mun síður. Sé rýnt í smáatriði má einnig merkja að hann liggur ekki í sömu stefnu - auk þess að vera allur minni um sig.

Já, hafgolan var mun minni á Húsavík í júlí 2014 heldur en venjulegt er. Kannski er skýringin sú að skógurinn hafi vaxið upp fyrir vindáttarmælinn - til að greina á milli þeirrar skýringar og annarra væri kannski gagnlegt að líta á hafgoluhringinn í Flatey, á Mánárbakka eða í Ásbyrgi. Það verður sennilega ekki gert á þessum vettvangi. En er ekki dálítið skrýtið ef tré skýla betur fyrir hafgolunni síðdegis heldur en um hádegið?

Skrár tengdar þessari bloggfærslu: