Keðjumeðaltalið - taka 2: Mannaðar og sjálfvirkar saman

Þótt áhugi hins almenna lesanda á þessu viðfangsefni virðist heldur takmarkaður skal haldið áfram. Aðeins eitt skref er tekið í dag. Við lítum á 365 daga meðaltal mönnuðu stöðvanna og berum það saman við þær sjálfvirku. Í báðum tilvikum eru teknar með allar stöðvar í byggð - alla daga.

Blái ferillinn sýnir meðaltal sjálfvirku stöðvanna (sá sami og á mynd gærdagsins), en sá rauði er meðaltal mönnuðu stöðvanna. Sjálfvirku stöðvarnar voru fáar til að byrja með, voru að meðaltali 30 árið 1997 en fóru yfir 100 stöðva markið seint á árinu 2006. Þeim hefur ekki fjölgað mikið síðan.

Mönnuðu stöðvarnar voru um 70 í upphafi tímabilsins, fækkaði síðan hægt fram til 2004, en þá datt fjöldinn niður fyrir 50. Eftir það hélt fækkun áfram og þær eru núna um 20.

Eins og sjá má eru ferlarnir nærri því eins - en ekki þó alveg. Þetta býr til ákveðið vandamál varðandi samfellu mælinganna. Við þekkjum hana - en í hvora áttina á að „leiðrétta“?

Landsmeðalhiti hefur verið reiknaður allt aftur á 19. öld - hugsanlegt er að hnika röðinni allan þann tíma. Hinn kosturinn er að hnika til meðaltali sjálfvirku stöðvanna næstu árin til samræmis við „gömlu“ röðina.

Eins og sjá má af myndinni er mannaða röðin lengst af lítillega kaldari heldur en sú sjálfvirka - að meðaltali munar hér 0,25 stigum. Lengi framan af er munurinn um 0,15 stig, við fækkunina 2004 jókst hann í um 0,3 stig, en svo vill til að framan af þessu ári eru raðirnar jafnar að kalla.

Þessi sýndarmunur veldur því að leitni mannaða hitans er örlítið meiri heldur en þess sjálfvirka, m.a. verður til lítilsháttar leitni til hlýnunar í mönnuðu röðinni eftir 2005.

Toppurinn mikli 2002 til 2004 er jafnógurlegur, munar um 2 stigum á grunni hans og tindinum. Við tókum út aldarhnatthlýnun á 2 árum - og hrukkum langleiðina til baka. Þetta ætti að sýna vel hversu varlega verður að taka skyndilegum hitabreytingum - ekki má kenna þær við eitt eða neitt. Hvað gerðist þarna var reyndar umfjöllunarefni margra gamalla pistla hungurdiska - þótt nær allir hafi gleymt því. Feitastur í þessu samhengi er sá sem birtist 27. október 2011 en þeir eru fleiri.

Athugasemdir

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 2.10.2013 kl. 20:11]

Eftirfarandi eru athugasemdir Trausta (við athugasemdir mínar) frá í gær:

"Hilmar. (1) og (5), sjá pistil dagsins í dag. (2) Óbyggðastöðvar eru nýtt fyrirbrigði, að klúðra saman hálendi og láglendi eyðileggur möguleika á hitasamfellu sem nær til lengri tíma en síðustu 15 ára. Við litum á hálendisstöðvarnar síðar - ef þrek ritstjórans endist. (3) Frumgögnin eru í töflu í gagnagrunni Veðurstofunnar. Síðustu 4 dagar eru alltaf aðgengilegir. (4). Hér er sífellt verið að taka fram að leitni yfir skemmri tímabil er marklaus. Þar að auki segir leitni yfir langan tíma nákvæmlega ekki neitt um framtíðina - meira að segja sú sem stendur í 100 ár.

Leitni er fyrst og fremst reiknuð til greiningar - menn leita skýringa á liðnum hitabreytingum - skýringa er leitað til að sjá betur í gegnum tilviljanasuðið. Leitnin frá 2003 til 2004 er þannig að hefði hún haldið áfram væri meðalhití á landinu nú kominn niður í um -20 stig. Nenna menn að þrasa um slíkt? Að reikna leitni frá 2003 til 2013 er jafnmarklaust." (Trausti Jónsson, 2.10.2013 kl. 02:12)

Það er vert að hafa hliðsjón af þessu svari Trausta þegar rýnt er í nýjustu opinberun nestors Veðurstofu Íslands, Keðjumeðaltalið - taka 2: Mannaðar og sjálfvirkar saman.

Fyrir það fyrsta er ljóst, samkv. Trausta, að öll umræða um leitni til skamms eða langs tíma er marklaus þegar kemur að speglasjónum um veðurfar. Þetta er reyndar það sem ég benti á í athugasemdum við grein hans í gær, Hiti - 365 daga keðjumeðaltal: "Bendi vinsamlegast á að 365 daga keðjumeðaltalssviðsmynd Trausta er markleysa".

Í annan stað koma hér fram athyglisverðar upplýsingar um vöxt sjálfvirkra stöðva tímabilið 1995 - 2013, en þeim fjölgar úr um og innan við 30 að meðaltali 1997 í liðlega 100 2006, á meðan mönnuðum stöðvum fækkar úr um 70 í upphafi tímabilsins í um 20 í dag(!) Það er jú þægilegra að föndra með mæliraðir sjálfvirku stöðvanna en þeirra mönnuðu :)

Auðvitað lendir Trausti í heimatilbúnum vandræðum með að útskýra þann greinilega mismun sem kemur fram á mæliröðum sjálfvirku og mönnuðu stöðvanna. Hvernig eiga "vísindamenn" Veðurstofu Íslands að hantera 0,25 - 0,30 stiga mismun á mæliröðunum?

Auðvitað endar það með því að starfsmennirnir "leiðrétta" þegjandi og hljóðalaust mæliraðir mönnuðu stöðvanna til samræmis við sjálfvirku stöðvarnar og Vola - sjáiði óðahlýnunina piltar!

Hér vakna því auðvitað fjölmargar spurningar.

1. Hvaða tegundir mælitækja er stuðst við í sjálfvirku stöðvunum?

2. Hver er uppgefin nákvæmnir tækjanna?

3. Hvar eru sjálfvirkar stöðvar staðsettar?

4. Hvers vegna er ekki lengur hægt að styðjast við mannaðar stöðvar?

5. Hvaða mark er hægt að taka á hitamælingum Veðurstofu Íslands?

Ef við gefum okkur, skv. allri logik, að fjöldi mannaðra stöðva vs. sjálfvirkra beri það með sér að mæliraðir mönnuðu stöðvanna séu "réttari" framan af tímabilinu 1995 - 2013 þetta snúist við seinni hluta tímabilsins (með fyrirvara um nákvæmni sjálfvirku stöðvanna) þá er ljóst að Veðurstofan virðist þurfa að leiðrétta óðahlýnunina sína um 0,3 gráður fram til hitatoppsins 2003.

Reyndar virðist Trausti á réttri leið þegar hann ályktar "Toppurinn mikli 2002 til 2004 er jafnógurlegur, munar um 2 stigum á grunni hans og tindinum. Við tókum út aldarhnatthlýnun á 2 árum - og hrukkum langleiðina til baka. Þetta ætti að sýna vel hversu varlega verður að taka skyndilegum hitabreytingum - ekki má kenna þær við eitt eða neitt."

Ég gef mér að Trausti eigi hér við að skyndilegar hitabylgjur/toppar, af náttúrulegum orsökum, er ekki hægt að kenna við uppdiktaða "hnatthlýnun af manna völdum" - enda er það fullkomlega rökrétt niðurstaða.

[Trausti Jónsson, 4.10.2013 kl. 01:12]

Hilmar. (1) Flestar stöðvarnar eru af Campell-gerð. (2) Næmi hitamælanna er innan við 0,1°C en nákvæmni talin um 0,1 stig. Staðsetning og hylki/skýli veldur meiri skekkju - en það er mjög misjafnt hver hún er. Hún er hins vegar tilviljanakennd en ekki kerfisbundinn á annan veginn. (3) Listi um sjálfvirkar stöðvar er á vef Veðurstofunnar. (4) Ástæður eru aðallega fjárhagslegar, sjá pistil 4. október. (5) Mælingarnar eru áreiðanlegar.