Þorraþrællinn

Þorri er fjórði mánuður vetrar í íslenska tímatalinu gamla. Síðasti dagur hans er nefndur þorraþræll og ber ætíð upp á laugardag. Daginn eftir hefst góa með konudegi. Á þorraþræl er liðinn fyrsti þriðjungur útmánaða en það er samheiti síðvetrarmánaðanna þriggja, þorra, góu og einmánaðar.

Margir kannast eingöngu við þorraþrælinn vegna nafns kvæðisins sem hefst á orðunum „Nú er frost á Fróni - frýs í æðum blóð“, „Þorraþrællinn 1866“. Um veðrið þann ákveðna dag má lesa í fróðleikspistli á vef Veðurstofunnar.

Þorraþrællinn [þrítugasti í þorra] hreyfist til frá ári til árs í okkar venjubundna dagatali. Nú, árið 2013, ber hann upp á 23. febrúar. Hann getur síðast borið upp á þann 24 en fyrst þann 17. - eins og 1866.

En lítum til gamans á hita að morgni 30. dags þorra í Stykkishólmi frá 1846 til 2012.

thorrathraell_sth-1846-2012

Lóðrétti ásinn sýnir morgunhitann, en árin eru á lárétta ásnum frá vinstri til hægri. Það vekur athygli að ekkert sést af alkunnum hlýinda- og kuldaskeiðum, - en leitnin reiknast samt um 1,0°C á öld - svipað eða litlu minna en fyrir veturinn í heild - en meira en árshitaleitnin. Kaldastur hefur þorraþrællinn á þessu tímabili orðið 1865 - árið áður en Kristján orti sitt fræga kvæði, kannski hefur hann átt það á lager handa ritstjóra Þjóðólfs.

Næstkaldastur varð þorraþrællinn langt inni á hlýskeiðinu, 21. febrúar 1931. Einstakir dagar segja lítt frá hlýskeiðum. Þeir segja líka lítt af kuldaskeiðum. Hlýjasti þorraþrællinn var 1980 og árið áður - hið illræmda kuldaár 1979 - var hitinn með hæsta móti þennan dag.

En það er nú samt þannig að mjög köldum þorraþrælsdögum hefur fækkað frá því sem var - á þeirri staðreynd byggist reiknaða leitnin.


« Síðasta færsla | Næsta færsla »

Bæta við athugasemd

Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.

Um bloggið

Hungurdiskar

Höfundur

Trausti Jónsson
Trausti Jónsson
Höfundur er veðurfræðingur og áhugamaður um veður.

Færsluflokkar

Mars 2024
S M Þ M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Nýjustu myndir

  • w-blogg200324b
  • w-blogg200324a
  • Slide10
  • Slide9
  • Slide8

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (28.3.): 24
  • Sl. sólarhring: 60
  • Sl. viku: 515
  • Frá upphafi: 2343277

Annað

  • Innlit í dag: 21
  • Innlit sl. viku: 467
  • Gestir í dag: 20
  • IP-tölur í dag: 19

Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar

Eldri færslur

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband