Jú, hlý sunnanátt

Næstu daga rennur sunnanátt ættuð langt suður í höfum yfir landið og ber með sér hverja lægðina á fætur annarri, svo margar að helst minnir á febrúar 2012 en þá fóru átján lægðir yfir landið eða rétt hjá því á 29 dögum. Ekki er nokkur leið að fylgja þeim öllum eftir nema með nánast samfelldri gjörgæslu - en það gera hungurdiskar ekki - en Veðurstofan aftur á móti.

Lægðakerfið sem fer hjá á föstudaginn kemur (4. janúar) er það hlýjasta, en síðan koma heldur kaldari kerfi í kjölfarið - en ekki köld samt. Við lítum á stöðuna eins og evrópureiknimiðstöðin vill hafa hana kl. 18 á föstudagskvöld.

Ísland er rétt til hægri við miðja mynd, Spánn sést neðarlega til hægri en austurströnd Bandaríkjanna lengst til vinstri. Jafnhæðarlínur 500 hPa-flatarins eru heildregnar og merktar í dekametrum (1 dam = 10 metrar). Því þéttari sem línurnar eru því hvassari er vindurinn sem hér blæs nokkurn veginn samsíða jafnhæðarlínunum með hærri flöt til hægri við vindstefnuna.

Litafletirnir marka ákveðin jafnþykktarbil, skipt er um lit á 6 dam bili. Mörkin á milli grænna og blárra lita er sett við 5280 metra, en mörk á milli grænna og gulra er við 5460 metra. Þar er algeng sumarþykkt á Íslandi. Þykktin mælir meðalhita í neðri hluta veðrahvolfs. Því meiri sem hún er því hlýrra er loftið.

Þegar málin eru skoðuð nánar kemur í ljós að þykktinni yfir Austurlandi er spáð upp fyrir 5520 metra á föstudaginn, en það er einmitt nokkurn veginn metþykkt í janúar. Eins og oft hefur verið fjallað um áður á hungurdiskum eru þá meiri líkur á methita heldur en annars, en há þykkt nægir ekki ein og sér til að met falli. Það sem dregur úr líkum að þau falli í þetta sinn er einkum snjórinn - segja má að bráðnun hans hafi forgang fram yfir hita á hitamælum.

En mættishita í 850 hPa er líka spáð upp í hæstu janúarhæðir, yfir 21 stig. Auk þess er mikilli úrkomu er spáð sunnan heiða samfara þessum hlýindum.

En lítum aftur á kortið. Það er óvenjuhreinlegt - ein risastór bylgja nær vestan frá Klettafjöllum austur undir Noreg. Í miðjunni situr kuldapollurinn Stóri-Boli sem ekki hefur sést oft á þessum slóðum það sem af er vetri. Þótt hann sé illilegur er hann samt nokkuð langt frá sínum mesta vetrarstyrk. Dekkri fjólublái liturinn byrjar við 4860 metra en það er 100 til 200 metrum meiri þykkt heldur en yfirleitt verður minnst á vetrum - en kaldasti tími norðurhvels er enn framundan.

Inni í risabylgjunni má sjá margar smærri - hér merktar með tölustöfunum 1 til 6. Allar þessar smábylgjur hreyfast hratt til austurs og síðar norðausturs í stefnu vindrastarinnar. Þótt þessi ákveðna reikniruna líkansins (sem byrjar kl. 12 í dag - miðvikudag) sé með tillögu um hvenær allar þessar bylgjur fari hér yfir er gagnslítið að reyna telja það upp hér - vegna þess að reikningarnir raskast marktækt í hvert einasta sinn sem reiknað er. Samanburður frá einni runu til annarrar sýnir að allt umfram þrjá til fjóra daga er óljóst varðandi styrk og stefnu lægðanna - og líka hvort þær verða fleiri eða færri en hér er stungið upp á.