Beðið tíðinda af syrpunni

Fyrir nokkrum dögum var á það minnst í fréttum að 20-stiga syrpan væri orðin lengri en vitað er um áður. Landshámarkshitinn hefur nú náð 20 stigum á hverjum degi í 18 daga í röð. Þetta er lengsta syrpan í að minnsta kosti 60 ár.

Ekki hefur verið farið nákvæmlega í saumana á eldri gögnum nema hvað vitað er að hámarkshiti á Grímstöðum á Fjöllum mældist yfir 20 stig í 20 daga í röð í júlí 1927. Líklegt er að hámarkshitamælirinn hafi verið ívið of hár - þannig að vafamál er að gefa út fullnægjandi heilbrigðisvottorð fyrir syrpuna þá. En - við viljum samt helst að dagarnir nú verði að minnsta kosti 21 - þannig að greinilega sé keyrt fram úr. Nútíminn á þó auðveldara með slíkan framúrakstur heldur en fyrri tíð - því stöðvasafnið er miklu stærra. En þetta er athyglisvert engu að síður - og við viljum að minnsta kosti þrjá daga í viðbót, þriðjudag, miðvikudag og fimmtudag.

En meðan við bíðum eftir því getum við litið á dreifingu hámarkshita ársins frá 1901 til ársins í ár.

Hér liggja 112 ár til grundvallar. Lóðrétti ásinn sýnir tíðni í prósentum en sá lárétti sýnir hitabil, þannig að talan 20 stendur fyrir 20,0°C til 20,9°C o.s.frv.

Langalgengast er að hámarkshiti ársins sé á bilinu 25,0°C til 26,9°C, samtals 40,1 prósent. Tíðnin fellur til beggja átta, bil 24 og 27 eru ámóta algeng, 13 ár af 112 (11,6 prósent) falla á hvort þeirra. Talsverður munur er aftur á móti á bilunum þar utan við, 23 (með 11 ár) og 28 (með aðeins 7). Dreifingin er ekki alveg samhverf - halinn til vinstri er lengri en sá til hægri.

Í efsta flokki eru árin 1939 - sem á íslandsmetið 30,5 stig á Teigarhorni - og 1946 en þá fór hitinn í 30,0 stig á Hallormsstað. En við ættum að hafa í huga að oftast var á fyrri tíð ekki lesið með meiri nákvæmni af hámarksmælum en á hálfrar gráðu bilum.

Í neðsta flokknum, tuttugu stiga bilinu, eru síðan 1961, en þá komst hiti á Íslandi hæst í 20,6 stig þrátt fyrir að athugað hafi verið á yfir 60 stöðvum og 1902 með 20,9 stig. Síðarnefnda sumarið höfum við nú upplýsingar um hæsta hita á 11 stöðvum - en ekki voru hámarksmælar á þeim öllum. Telja má fullöruggt að hefðu hámarksmælar verið til staðar væri ársgildið eitthvað hærra og 1961 væri þá einmana í neðsta flokki.