Hvenær kemur þokan?

Lítið hefur verið um þoku í sumar við strendur landsins. Það stafar fyrst og fremst af hinni eindregnu norðanátt sem séð hefur til þess að loftið yfir sjónum hefur lengst af verið kaldara heldur en hann. Til þess að þoka myndist þarf langoftast hitahvörf sem myndast við það að hlýtt loft streymir yfir kaldan sjó. En hafa ber í huga að þokan á sér ýmsar flækjuhliðar sem falla ekki að þessari einföldustu mynd.

Við höfum áður litið á spár evrópureiknimiðstöðvarinnar um skynvarmaflæði milli yfirborðs (lands eða sjávar) og neðstu loftlaga. Hér er eitt slíkt kort til viðbótar. Það gildir kl. 18 miðvikudaginn 11. júlí.

Á rauðu svæðunum streymir varmi frá sjó (eða landi) í loft, en á þeim grænu kælir sjórinn loftið. Á hvítu svæðunum má vart sjá hvort flæðið hefur betur - það er ekki fjarri jafnvægi.

Vindátt og styrkur eru gefin til kynna með mislöngum örvum og á rauða svæðinu fyrir sunnan land er norðanátt ríkjandi austan til en suðaustanátt vestar. Suðaustanáttin er ekki hlýrri en svo að sjór er hlýrri heldur en hún allt þar til kemur vestur á mitt Grænlandshaf sunnanvert. Þar skiptir snögglega um og loftið er þar hlýrra heldur en sjórinn (grænu og gulu svæðin). Stórt svæði á Grænlandssundi er gult eða grænt - þar ríkir sjávarkuldi og hafís er enn á sveimi (hann sást raunar frábærlega vel á gervihnattamyndum í dag (þriðjudag) og í gær eins og sjá má í nokkra daga á vef Veðurstofunnar).

En nú hitnar sjórinn á hverjum degi í sólskininu þannig að tíminn hefur unnið gegn þokunni. „Þokugluggi“ sumarsins er að meðaltali ekki langur (en mislangur eftir landsvæðum). Þótt skynvarmaflæði sé nú um það bil í jafnvægi tapar sjórinn sífellt varma við uppgufun (sem knúin er af sólskininu með aðstoð þurra vinda). Þoka getur reyndar lokað fyrir það - en fyrst verður hún að myndast. Þetta nefnist dulvarmastreymi.

Mikill munur er á skynvarmaflæði dags og nætur á landi. Sólin hitar landið og landið hitar loftið að deginum, en að næturlagi getur þetta snúist við - og gerir það oft. Yfirborð landsins kólnar þá mun hraðar heldur en loftið - en það fer að vísu eftir aðstæðum öllum hvort það gerist og hversu hratt. Förum ekki nánar út í það að sinni.

En svarið við spurningunni í fyrirsögninni vita hungurdiskar ekki (frekar en venjulega) - en fylgjast spenntir með ástandi og horfum.

Athugasemdir

[Þorkell Guðbrandsson (IP-tala skráð) 11.7.2012 kl. 10:15]

Hér á Húnaflóaveðurvæðinu hefur þokan verið blessunarlega sjaldséð í vor og sumar og okkur þykir það ekkert leiðinlegt, þrátt fyrir þennan þráláta þurrk, sem allt grænt er að drepa. Fáfróðir velta fyrir sér, hvort eitthvert samhengi geti verið milli þokuleysis og þess, að hafís fór með minna móti,  skv. kortum og öðrum hafísupplýsingum, austur fyrir norðan land?  

[Trausti Jónsson, 12.7.2012 kl. 00:59]

Já Þorkell, greinilegt samband er á milli hafíss og þoku hér við land - þó ekki alveg einhlítt. Kaldur sjór gerir þó sama „gagn“ og ís. Nú er hlýr sjór undan Norðurlandi og þar sem loftið hefur komið frá kaldari svæðum í allt vor hlýnar það að neðan og sá raki sem úr sjónum kemur nær ekki að þéttast og mynda þoku. Hafísmagn er reyndar ekki svo fjarri meðallagi síðustu 30 ára að því er ég held. En þótt sjórinn sé hlýr myndi samt koma þoka ef yfir hann kæmi almennilega hlýtt loft en á því hefur lítið borið í sumar þrátt fyrir allt sólskinið. Varla að hitinn slefi í 20 stig síðdegis í bestu sveitum og liggur við að frost geri á nóttum í heiðríkjunni.