Staðan í þurrkmálunum

Veðrið heldur áfram að liggja í svipuðu fari. Hægviðri neðra en andar linnulítið af norðri efra. Þessu fylgir þurrkur um mikinn hluta landsins og fyrstu 11 dagana í júlí er hann litlu minni fyrir austan heldur en fyrir vestan. Ekki hafa nema 1,7 mm mælst á Dalatanga það sem af er mánuðinum sem er óvenjulegt og enn óvenjulegri eru 0,8 mm á Stórhöfða í Vestmannaeyjum. Í Reykjavík hafa þó mælst 12 mm, 5,5 mm í Stykkishólmi og 3,6 mm á Akureyri.

Fyrst skulum við bera fyrstu 11 daga júlímánaðar saman við sömu daga annarra ára. Þá kemur í ljós að tíu daga langir kaflar með lítilli úrkomu í júlíbyrjun eru nokkuð algengir - en við skulum samt líta á þetta áður en að merkari hlutum kemur. 

Millimetrarnir 12 í Reykjavík þýða að það sem af er júlí er ekkert sérstaklega ofarlega á lista með þurrustu 11 fyrstu dögunum, við erum í 40. sæti af 116 þannig köflum. Þótt ekki hafi mælst nema 5,5 mm í Stykkishólmi það sem af er mánuðinum dugir það ekki nema í 47. sæti af 156. Á Akureyri er þessi kafli í 22. sæti af 85. Staðan í Vestmannaeyjum er merkari því það hefur ekki gerst nema fjórum sinnum áður að fyrstu 11. dagar júlímánaðar hafi verið jafnþurrir og nú - síðast sumarið 1957.

En lítum þvínæst á júní og fyrstu 11 daga júlímánaðar saman.

Í Reykjavík hefur ekki nema fjórum sinnum verið þurrara, síðast reyndar fyrir aðeins fjórum árum, 2008. Þurrastur var þessi sami tími 1971. Skömmu síðar fór að rigna og varð júlí einn sá hinn úrkomusamasti. Allir urðu mjög undrandi þegar uppgjörið kom í júlílok - en svo virðist sem aðallega hafi rignt á nóttunni í miðri viku (eða þannig). Tölur frá árunum 1908 til 1919 vantar í Reykjavík en þá kom að minnsta kosti einn afspyrnuþurr júnímánuður, 1916.

Í Stykkishólmi er 2012 í öðru sæti þurrkalistans, lítillega þurrara var á sama tíma 1991. Þetta er auðvitað mjög glæsilegt og óvenjulegt því árin eru eins og áður sagði 156. Á Akureyri er þessi tími í fimmta sæti eins og í Reykjavík - en af mun færri árum (85). Þurrast var 1950 - en síðan fór að rigna og rigna og rigna - fjórföld meðalúrkoma var þar í ágúst það ár. Vestmannaeyjar lenda nú í sjötta sæti. Þurrkurinn í ár byrjaði þar seinna en á hinum stöðunum.

En hvenær byrjaði þurrkurinn eiginlega í ár? Það er misjafnt eftir landshlutum. Það skipti um veðurlag í aprílbyrjun - en ætli sé samt ekki hóflegt að láta þurrkatímann í Reykjavík hefjast um 20. maí. Lítum á lista:

röð	ár	alls (mm)
1	2008	25,2
2	1891	27,0
3	1890	27,6
4	1907	29,3
5	1924	30,5
6	1931	32,2
7	2012	33,6
8	1980	37,2
9	2007	39,5

Hér er þetta tímabil (21. maí til 11. júlí) í sjöunda sæti, sami tími árið 2008 var enn þurrari og litlu meiri úrkoma var 2007, en í öðru til fimmta sæti eru nokkuð forn ár - varla muna margir greinilega eftir þurrkinum 1924.

Á Akureyri er þessi tími nú í þriðja sæti - ívíð þurrara var 1990 og 1950. Í Vestmannaeyjum og í Stykkishólmi rigndi nokkuð eftir 20. maí til mánaðamóta þannig að árið í ár er talsvert neðar á lista á þessum stöðvum - keppnin er óskaplega hörð.

Svo er spurningin hvað þetta endist enn - reiknimiðstöðvar spá endrum og sinnum talsverðri úrkomu eftir viku til tíu daga en lítið verður úr. En auðvitað endar þurrkurinn um síðir.

Annars hafa vor og snemmsumur frá og með 2007 flest haft tilhneigingu til þurrka á Vesturlandi. Ef miðað er við tímabilið frá 1. júní til dagsins í dag eru fjögur af síðustu fimm árum á lista yfir 20 þurrustu snemmsumarkaflana. Árið í ár er eins og áður sagði í öðru sæti, 2008 er í 13. sæti, 2010 í 17. sæti og 2009 í því 18. Árið 2011 er skammt undan í 24. sæti.

Við ljúkum þessu með því að líta á einkennilega mynd. Hún er gerð þannig að úrkoma í júní og fyrstu 11 daga júlímánaðar í Stykkishólmi 1857 til 2012 er lögð saman og raðað eftir magni. Hvert ár fær því raðnúmer. Síðan reiknum við fimm ára keðjumeðaltöl raðnúmeranna og eru þau á lóðréttum kvarða myndarinnar.

Hér sést greinilega hvað síðustu fimm ár eru afbrigðileg. Næst því kemst tímabilið 1879 til 1883. Það er engin sérstök ástæða til að búast við framhaldi næstu árin - þá færi ritstjórinn að verða hissa.

Sé sami leikur leikinn fyrir 10 ára keðjumeðaltöl eru síðustu tíu árin ekki alveg búin að ná niður á sama stig og tímabilið 1907 til 1916.

Athugasemdir

[Sigurður Þór Guðjónsson, 12.7.2012 kl. 11:50]

Ekkert framhald næstu árin. Hva, eru þetta ekki gróðurhúsaáhrifn ógurlegu, fyrst hitnar upp úr öllu valdi, svo skrælnar gróður jarðarinnar, svo koma kungursneyðir og plágur yfir mannnkynið! Sannaðu til karl minn! Og gjör iðrun og yfirbót í hverri greirn áður en jörðin forgengur! Skrapp reyndar til Stykkishólms í gær og gjörði nokkkrar veður-og heimsendaathuganir.