Læst staða?

Júnímánuður er ekki alveg liðinn og því ekki komið að uppgjöri hans. Við lítum samt á meðalkort fyrir mánuðinn það sem af er, þetta er meðalhæð 500 hPa-flatarins (uppáhaldsflatar hungurdiska) á tímabilinu 1. til 24. júní. Kortið er frá bandarísku veðurstofunni.

Við sjáum landaskipan við norðanvert Atlantshaf með Labrador í vestri og Evrópu í austri. Jafnhæðarlínur 500 hPa-flatarins eru dregnar ofan í grunnkortið með heildregnum svörtum línum. Þar má sjá jafnhæðartölur, það er 5520 metra línan sem teygir sig suður um Ísland og í kringum lægð sem þar hefur setið. Þeir sem litu á pistil gærdagsins og kortið þar sjá að lítill munur er á kortunum tveimur hér í námunda við Ísland, enda hefur staðan verið læst mestallan mánuðinn.

Nú vill svo til að hæð 500 hPa-flatarins yfir landinu er ekki mjög fjarri meðallagi júnímánaðar, en hins vegar er hæðarvik allmikið bæði suðaustan við land og yfir Grænlandi. Vikið suðausturundan er mest undan Írlandi norðvestanverðu þar sem hæðin á þessum tíma árs ætti að vera um 5600 metrar, hún er um 80 metrum undir meðallagi. Yfir Vestur-Grænlandi er vikið hins vegar um 150 metrar yfir meðallagi. ætti að vera rúmlega 5440 metrar en er 5590. Ég hef merkt ás hæðarhryggjarins inn með rauðri strikalínu.

Þetta er verulegur viðsnúningur sem leiðir til þess að hér hafa norðlægar áttir verið ríkjandi og kalt loft linnulítið borist suður með Grænlandi austanverðu. Rétt er að bíða til mánaðamóta með samanburð við fyrri ár.

Satt best að segja lítur út fyrir svipaða stöðu áfram. Vonandi hlýnar samt eitthvað - því enn er sumarið í sókn á norðurhveli.

Athugasemdir

[Ö. Jónasson (IP-tala skráð) 27.6.2011 kl. 10:19]

Spái því að þetta muni snúast við þegar líður fram á sumarið og það komi hitabylgja þannig að júlí og ágúst og hluti af september verði mjög hlýir.  Við munum því sjá mikið af tveggjastafa hitatölum á næstunni.

Það sem mun gera samkvæmt mínu nefi er að hlýtt loft muni taka að streyma hingað sunnan frá Íberíu-skaga og Kanarí-eyjum og umlykja landið frá og með júlí-byrjun.

Haustið mun einnig verða mylt og gott og veturinn mun verða með besta móti.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 27.6.2011 kl. 11:16]

Mikið vona ég að spá Ö. Jónassonar gangi nú eftir!

[Ómar Ragnarsson, 27.6.2011 kl. 15:54]

Hvernig sem verður háttað um hlýnun loftslags jarðar stingur ein staðreynd illilega í augu:  Þótt allur ís hverfi í Íshafinu situr ógnarskjöldur Grænlandsjökuls eftir í margar aldir.

Þegar hann er orðinn svona einn, mun hann hugsanlega verða til þess að festa sig í sessi sem miðja kuldans á norðurhveli jarðar og þá oftast með því að líma hæð við sig sem stýrir köldu lofti suður til Íslands líkt og nú gerist.

[Gunnar Th. Gunnarsson, 27.6.2011 kl. 19:09]

Ég vona að hlutirnir séu ekki svona einfaldir og Ómar telur hér. Hef nú meiri trú á því að þetta sé eitthvað "global warming" hysteríu-tengt, svona spádómar.

[Emil Hannes Valgeirsson, 27.6.2011 kl. 19:59]

Burt séð frá hugsanlegaum hysteríuspádómum mun ísinn varla hverfa í Íshafinu nema rétt um sumarið í framtíðinni og þá frekar seinni part sumars. Kannski veit síðan Trausti betur hvort skiptir máli að Grænlandsjökull er í 3 km hæð og slagar hátt í 500 hPa flötinn.

[Trausti Jónsson, 27.6.2011 kl. 23:17]

Það stendur alltaf til hjá mér að gera grein fyrir áhrifum Grænlands á veðurlag á Íslandi en þau eru margvísleg. Þar má telja það sem flestir sjá að fjallgarðurinn Grænland stíflar fyrir framrás lofts úr vestri og norðvestri og ver okkur fyrir allmiklu af þeim kulda sem kemur frá heimskautaeyjum Kanada. Það loft þarf nú að fara lengri leiðina suðurfyrir til að komast til okkar. Annað sem einnig má heita augljóst er að Grænland stendur líka fyrir framrás lofts til vesturs og auðveldar köldum norðanvindum úr Íshafinu að komast hingað og með meiri hraði en annars væri. Síðan koma þau áhrif sem ekki eru augljós. Loftið í meir en 2 til 3 kílómetra hæð er í langflestum tilvikum hlýrra heldur en það sem neðar er þegar leiðrétt hefur verið fyrir þrýstimun. [Mættishiti vex upp á við]. Þótt loft kólni baki brotnu á Grænlandsjökli (sem það gerir) sígur það alltaf til hliðanna og hitnar við að streyma niður skriðjökla og dali. Við þetta verður líka niðurstreymi yfir jöklinum (sem lækkar veðrahvörfin og eykur þar með sunnanátt yfir Íslandi). Blási hvassir vindar yfir Grænlandi valda fjöllin því að hlýrra loft að ofan blandast niður í kaldara loft sem undir er og hiti hækkar. Það hefur verið reiknað út að niðurstreymið og blöndunin yfir Grænlandi valdi því að hiti hér á landi sé lítillega hærri en hann ella væri. Grænlandsjökull er því fremur varma- heldur en kuldauppspretta fyrir Ísland. Mjög furðulegt, en alveg satt. Þetta ástand breytist lítið þótt allur hafís bráðni hluta síðsumars. Segjum samt að svo verði. Þá er Grænlandsjökull orðið það svæði norðurslóða sem hefur hvað neikvæðastan geislunarbúskap yfir hásumarið - en hefur samt jákvæð áhrif á hita vegna niðurblöndunar lofts. Ekki vil ég taka svo sterkt til orða að segja að hæðin yfir Grænlandi sé þjóðsaga, en hún á ekki höfuðþing sitt yfir jöklinum sjálfum heldur við jaðra hans norðan Scoresbysunds og norður í Íshaf. Sú hæð linast heldur ef hafísinn bráðnar. Það skiptir sem sagt mjög miklu máli að Grænlandsjökull er 2 til 3 kílómetra hár. En vonandi get ég fjallað nánar um þetta síðar og skýrt betur.

[Hermundur Sigurdsson (IP-tala skráð) 28.6.2011 kl. 01:56]

Nú var stór hluti s-Grænlands íslaus á eemian-hlýskeiðinu og sennilega mun minni íshella á s-Grænlandi við landnám. Mun ekki loftslag á Íslandi gjörbreytast við það að s-Grænaland verði aftur íslaust miðað við allar spár um bráðnum íshellunar?

[Gunnar Th. Gunnarsson, 28.6.2011 kl. 14:01]

Afar fróðlegt Trausti, takk fyrir þetta

[Trausti Jónsson, 28.6.2011 kl. 16:35]

Loftslag mun breytast eitthvað hér á landi ef allur jökull hyrfi á Suður-Grænlandi, en ekki má gleyma því að nokkuð þarf að hlýna frá því sem nú er til að jökull hverfi þaðan - auk þess sem bráðnunin tekur mjög langan tíma. Ég held að við slíkar aðstæður myndu menn hér á landi frekar taka eftir hlýnuninni sem ylli jökulbráðnuninni heldur en þeim breytingum sem af henni leiða á Grænlandi. Eitthvað hef ég heyrt af líkantilraun sem gerir ráð fyrir því að allur Grænlandsjökull sé horfinn, en að veðurlagi á norðurhveli að öðru leyti haldið svipuðu og nú er. Það sem mest kom á óvart í þeirri tilraun var að Grænlandsjökull myndi vart myndast aftur við núverandi veðurlag. Í tilrauninni reiknaðist sumarhiti hér á landi um 8 stig (svipað og nú er), en sumarhiti á sléttum Grænlands 6 til 14 stig.