Dægursveifla hita í febrúar - farið er að muna um sólina

Reglubundin dægursveifla hita er lítil yfir háveturinn hér á landi. Hæsti og lægsti hiti sólarhringsins er þá ekkert frekar að degi en nóttu. Í febrúar er sól farin að hækka það mikið á lofti að hennar sér stað í dægursveiflunni. Lítum á meðaltal í Reykjavík:

Lárétti ásinn sýnir tíma sólarhringsins en sá lóðrétti hita í °C. Dægursveiflan er lítil aðeins um 1,4 stig. Þó er hiti greinilega hæstur frá kl.14 til 15 og lægstur í kringum sólarupprás eða frá kl. 7 til 9.

Önnur smáatriði eru varla marktæk, t.d. virðist hiti hærri kl. 1 en kl. 24. Ég veit ekki hvort borgar sig að leita skýringa á því. Það er þó þannig að þegar léttskýjað er kólnar áberandi frá upphafi sólarhrings til enda hans. Í því gagnasafni sem hér var notað var 1,7 stigi kaldara um síðara miðnætti dagsins heldur en var við það fyrra í léttskýjuðu veðri. Í alskýjuðu veðri er munurinn hins vegar nær enginn. Munur á meðalhita 1. febrúar og 28. er mjög lítill.

Á sólardögum förum við nú að finna yl sólarinnar í björtum húsum. Skrifstofumenn fara þá að kveina um hita. Á fyrri tíð var talað um að vermisteinninn kæmi í jörðina í mars. Sveinn Pálsson sagði svo frá:

„Ad vermisteinninn sé kominn í jördina, meina þeir med því þá lífshræríngu sem kémr í jördina vid nálægd vorsins, hvaraf bædi fer ad jeta af snió og ís nedan frá, líka grasræturnar ad lifna úr dái sínu. Hvert þessi vermisteinn er endrnýadr rafkraptr jardarinnar /:jordelectricitæt:/ vid þá hæckandi sól, edr sá svokalladi elementariski jardhiti, edr eintóm verkun sólar geislanna, sem jördin þar hún er snióber nú er farin ad inndrecka. Sýnir þetta auk margs annars, ad ecki er, múgi manns jafnvel á Íslandi þánka laus um fyriburdi náttúrunnar, þá er máské einskis metaz af ödrum þeim ord hafa fyri meiri upplýsing.“

Hér er vitnað í handrit Sveins frá 1793 sem Veðurstofan er að gefa út um þessar mundir í tilefni 90-ára afmælis stofnunarinnar.