24.10.2010 | 01:12
Árstíđasveifla vestanáttarinnar kringum Ísland
Í landafrćđibókum er oft fjallađ lítillega um veđurfarsbeltaskiptingu jarđar. Vestanvindabeltiđ er eitt veđurbeltanna. Ţar er ríkjandi vindátt úr vestri og lćgđir berast flestar til austurs, viđ Atlantshafiđ oft til norđausturs. Norđan viđ vestanvindabeltiđ er heimskautasvćđiđ, ţar eru áttir úr austri ríkjandi. Ísland er ađ međaltali rétt norđan viđ mörk beltanna - inni í austanáttinni. Ţó vestanáttir séu alls ekki sjaldgćfar er ríkjandi vindur samt úr austri á Íslandi.
En austlćgu áttirnar ríkja einungis í loftlagi sem nćst er jörđ - svonefndu jađarlagi. Ţegar kemur upp úr ţví - í 1 til 3 kílómetra hćđ er komiđ upp í ríkjandi vestanátt. Vestanvindabeltiđ í háloftunum nćr alveg sunnan úr hitabelti og langleiđina til norđurpólsins. Á sumrin er miđja ţeirrar miklu háloftalćgđar sem stýrir vestanáttinni ađ međaltali nćrri norđurskautinu. Um háveturinn skiptist međallćgđin í tvennt, önnur situr yfir Kanadísku heimskautaeyjunum, en hin yfir austanverđri Síberíu.
Vestanátt er ţví ríkjandi í háloftunum yfir Íslandi allt áriđ, ţrátt fyrir austanáttina niđur undir jörđ. Á myndinni hér ađ neđan má sjá árstíđasveifluna í styrk ţessara vindakerfa.
Tími ársins sést á lárétta ásnum og nćr hann yfir meir en eitt ár (byrjar 1.febrúar), en endar 1. júní. Ástćđa ţess ađ ég vel ađ setja meira en ár á myndina er sú ađ ég vil ađ bćđi sumar- og vetrarhámark/lágmark komist fyrir á sömu mynd. Lóđrétti ásinn er tala sem mćlir ţrýstimun milli 70°N og 60°N. Ţví meiri sem hann er ţví meiri er vestanáttin. Sé talan negatív er vestanáttin orđin ađ austanátt. Ţví meira negatív sem talan er, ţví meiri er austanáttin.
Á efri hluta myndarinnar sjáum viđ ađ vestanáttin (í háloftunum) er miklu sterkari ađ vetri heldur en á sumri. Lengst til vinstri er hámark í mars. Mikiđ styrkfall verđur í apríl, reyndar í kringum sumardaginn fyrsta. Lágmarkiđ er í júní, en viđ tökum eftir ţví ađ veikust er vestanáttin snemma í ágúst, ţar sem hún dettur nćrri ţví alveg niđur. Ţađ gćti veriđ tilviljun vegna ţess ađ árin sem liggja til grundvallar eru ekki nógu mörg (ţau eru ţó 45).
Í kringum höfuđdaginn eykst styrkur vestanáttarinnar tiltölulega snögglega. Síđan er óvíst hvort lágmarkiđ í október er raunverulegt. Áberandi hámark er í nóvember og desember en lágmark aftur í janúar. Ţađ gćti veriđ raunverulegt. Styrkur vestanáttarinnar í háloftunum tengist meginvindröst ţeirri sem hringar sig um norđurhveliđ. Í janúar er hún í sinni syđstu stöđu og nćr sjaldnar til Íslands heldur en bćđi fyrr á vetrinum og eftir.
Viđ sjáum á neđri hluta myndarinnar ađ austanáttin viđ jörđ er af svipuđum styrk mestallt áriđ, nema yfir blásumariđ, frá ţví um 15. júní til 10 ágúst. Á ţessum tíma árs liggur viđ ađ vestanátt nái undirtökunum á svćđinu milli 60 og 70°N. Ţađ gerist ţrátt fyrir ađ háloftavestanáttin er einmitt í lágmarki um sama leyti.
Ef viđ horfum ađeins á myndina tökum viđ fljótlega eftir ţví ađ austanáttin viđ jörđ er ađ međaltali einna sterkust ţegar vestanáttin er öflugust. Ţetta kemur jafnvel enn skýrar fram ef viđ reiknum mismun á styrk í háloftum og viđ jörđ. Ţessi munur á sér eigiđ nafn: Ţykktarvindur (thermal wind). Ef mikill munur er á vindi viđ jörđ og í háloftunum er ţykktarvindurinn sterkur.
Nú tapa sennilega flestir lesendur ţrćđi og biđst ég afsökunar á ţví, en pistillinn er ţegar orđin of langur. Nýlega bloggađi ég lítillega um ţykktina og setti skýringarpistil í viđhengi međ henni.
Flokkur: Vísindi og frćđi | Facebook
Um bloggiđ
Hungurdiskar
Fćrsluflokkar
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (11.11.): 188
- Sl. sólarhring: 443
- Sl. viku: 1677
- Frá upphafi: 2409108
Annađ
- Innlit í dag: 174
- Innlit sl. viku: 1501
- Gestir í dag: 174
- IP-tölur í dag: 172
Uppfćrt á 3 mín. fresti.
Skýringar
Eldri fćrslur
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020
- Október 2020
- September 2020
- Ágúst 2020
- Júlí 2020
- Júní 2020
- Maí 2020
- Apríl 2020
- Mars 2020
- Febrúar 2020
- Janúar 2020
- Desember 2019
- Nóvember 2019
- Október 2019
- September 2019
- Ágúst 2019
- Júlí 2019
- Júní 2019
- Maí 2019
- Apríl 2019
- Mars 2019
- Febrúar 2019
- Janúar 2019
- Desember 2018
- Nóvember 2018
- Október 2018
- September 2018
- Ágúst 2018
- Júlí 2018
- Júní 2018
- Maí 2018
- Apríl 2018
- Mars 2018
- Febrúar 2018
- Janúar 2018
- Desember 2017
- Nóvember 2017
- Október 2017
- September 2017
- Ágúst 2017
- Júlí 2017
- Júní 2017
- Maí 2017
- Apríl 2017
- Mars 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Desember 2016
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Ágúst 2016
- Júlí 2016
- Júní 2016
- Maí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- September 2015
- Ágúst 2015
- Júlí 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- Október 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Maí 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010
Bćta viđ athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hćgt ađ skrifa athugasemdir viđ fćrsluna, ţar sem tímamörk á athugasemdir eru liđin.