Kólnað hefur í veðri síðustu 5 milljón árin

Ekki er fyrirsögnin hér að ofan beinlínis nýjar fréttir. Þetta hefur verið þekkt mjög lengi. Hins vegar gengur betur og betur að magnsetja þessa kólnun og smáatriði sem voru óþekkt til skamms tíma hafa nú litið dagsins ljós. Það er að sjálfsögðu ekki hægt að gera grein fyrir því öllu í örstuttum bloggpistli - ekki einu sinni í þúsund pistlum. En ég held vonandi áfram að slefa mig í gegn um veðurfarssöguna á þessum vettvangi. Í dag er það einungis ein mynd - eða öllu heldur óskýr mynd.

Hún er með vilja teiknuð óskýr vegna þess að hér er aðeins fjallað um tvö atriði myndarinnar. Fyrst þarf þó að nefna tilurð gagnanna sem notuð eru við gerð hennar og eitthvað þarf að skýra ása ritsins. Gögnin sýna niðurstöður mælinga á samsætum súrefnis í fjölmörgum sjávarkjörnum sem sóttir hafa verið í heimshöfin frá því á sjöunda áratugnum. Gríðarlegt verk var að taka gögnin saman og samræma. Ótrúlegt verk er einnig að baki aldursgreininganna. Samantektargreinin birtist í tímaritinu Science (sjá tilvísun í lok pistilsins - Zachos, 2001).

Á lárétta ásnum má sjá aldur setsins í milljónum ára aftur í tímann. Nútíminn er lengst til hægri á myndinni en elstu gögnin eru um 7 milljón ára. Lóðrétti ásinn sýnir svokallað samsætuhlutfallavik í seti á þessu tímabili. Takið eftir því að kvarðinn er öfugur, hæstu tölurnar eru neðst, en þær lægstu efst. Þetta er haft svona vegna þess að þegar samsætuhlutfallavikið er lágt er talið að hlýtt hafi verið í veðri, en sé það hátt hafi veðurfar verið kalt. Við erum vön því að hlýtt sé upp á myndum - bregðum ekki út frá því hér.

Skýringar á því hvernig þessu víkur við má lesa í meðfylgjandi pdf-skjali (sjá hér neðst) sem er vonandi að áhugasamir blogglesendur geti opnað. Í skjalinu er samantekt mín um samsætumælingar. Þar má örugglega finna bæði mikla ónákvæmni og villur, en ég vona að villurnar séu ekki mjög´misvísandi. Bent er á frekari og áreiðanlegri heimildir.

En þetta tvennt sem ég ætla að minnast á varðandi myndina er þetta: (i) Veður hefur kólnað síðustu 7 milljón árin. (ii) Breytileiki hefur aukist marktækt. Menn eru reyndar vissir um að breytileikinn hafi aukist. Hann hefur verið sérlega mikill síðustu 500 til 600 þúsund árin, enda hafa þá skipst á stórkostleg jökulskeið og dægileg hlýskeið eins og það sem við nú upplifum. Talsvert vantar þó upp á að hlýskeiðin (efstu punktarnir í dreifinni) sýni jafnháan hita og var fyrir 3 til 4 milljónum ára.

Rauðu sporöskjurnar á myndinni eiga að sýna breikkandi dreif. Nú eru mörk kvartertímans sett þar sem línan er á myndinni - ísöld hefst. Greinilegt er þó að útfrá myndinni er ekkert sjálfgefið að þau séu sett einmitt þarna. En smáatriði sem ekki eru sýnd hér (verða það e.t.v. síðar) rökstyðja línudráttinn.

Nú er ekki ólíklegt að eitthvað af auknum breytileika veðurfars skýrist af betri upplausn nýrri gagna en þeirra eldri.

Greinin:

Zachos, J., M. Pagani, L. Sloan, E. Thomas, and K. Billups.  2001. Trends, Rhythms, and Aberrations in Global Climate 65 Ma to Present. Science,  Vol. 292, No. 5517, pp. 686-693.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• samsætumælingar og hitafar

Athugasemdir

[Höskuldur Búi Jónsson, 23.10.2010 kl. 10:07]

Takk fyrir þetta Trausti. En varðandi línuna þar sem mörk kvartertímans hefst - er það ekki rétt að hún er sett einfaldlega á þann tíma sem að jöklar á norðurhveli jarðar byrja að myndast?

Greinin sem að þú vísar í (Zachos o.fl. 2001) má finna hér: Trends, Rhythms, and Aberrations in Global Climate 65 Ma to Present.

Zachos var síðan meðhöfundur að áhugaverðri grein eftir Hansen ofl. 2008, en þeir notuðu mikið fyrrnefnda grein í sinni grein: Target Atmospheric CO2: Where Should Humanity Aim? sjá t.d. mynd sem sýnir þróunina á nýlífsöld:

Sú grein er reyndar mjög áhugaverð - sérstaklega það að ein af niðurstöðum greinarinnar er sú að koldíoxíð í andrúmsloftinu er nú þegar orðið of hátt miðað við hvað er þægilegt fyrir mannkynið og núverandi lífríki jarðar, samanber texta í ágripi:

If humanity wishes to preserve a planet similar to that on which civilization developed and to which life on Earth is adapted, paleoclimate evidence and ongoing climate change suggest that CO2 will need to be reduced from its current 385 ppm to at most 350 ppm, but likely less than that.

[Trausti Jónsson, 23.10.2010 kl. 16:48]

Þakka þér kærlega fyrir að bæta tenglunum við Höski. Myndin í bloggpistlinum að ofan er aðeins síðasti halinn af stóru myndinni. Hún hefur víða sést en það er allt of langt mál að fjalla um hana í einu stuttu bloggi. Ég hafði hugsað mér að búta hana niður og fjalla síðan um bútana eftir því sem hagar til hjá mér hverju sinni og reyna að koma íslenskum sjónarhornum að þar sem þar tilefni gefst til. Fyrri pistlar mínir um snjóboltann og ólígósenskeiðið teljast til efnisflokksins. Ég hef ekki enn búið til efnisflokka á blogginu - kann það ekki enn - en vonandi gerist það síðar. Varðandi upphaf ísaldar og þú minnist á má koma fram að nú eru aðeins nokkrir mánuðir síðan að mörkin voru flutt um 800 þúsund ár til vinstri á myndinni (frá 1.8 milljónum ára til 2,6 milljóna) eftir að búið var að þrasa um þetta í að minnsta kosti 15 ár. Sumir segja að eðlilegra hefði verið að byrja fyrir 2,7 -2,8 milljónum ára, en því er haldið fram að þá hafi fyrstu stórjökulhvelin myndast á norðurhveli. En málamiðlunin varð sum sé 2588000 +- 5000 ár. En það var málamiðlun eins og ákvarðanir oftast eru.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 24.10.2010 kl. 00:32]

Það þarf augljóslega að kynda vel upp veðurfarsofninum!