Hlaup úr Fagraskógarfjalli

Ritstjóri hungurdiska þarf í upphafi að minna á að ekki hefur hann sértakt vit á skriðum og berghlaupum. Það hafa hins vegar allmargir jarðfræðingar og vonandi kemur fljótlega í ljós hver orsök hlaupsins mikla úr Fagraskógarfjalli síðastliðna nótt (7.júlí) var.

Jú, það hefur rignt óvenju mikið síðastliðna tvo mánuði og úrkoma í Hítardal hefur mælst um 260 mm frá 1.maí. Á sama tíma árið 1999 mældist hún hins vegar meiri en 300 mm. Auk þess hefur úrkoma ekki verið neitt með afbrigðum undanfarna daga. 

Mjög stórar skriður hafa verið fremur algengar hér á landi á síðustu árum. Furðumargar þeirra hafa tengst rýrnun sífrera. Að sífreri hafi leynst á þessum slóðum í Fagraskógarfjalli kæmi nokkuð á óvart og fyrir aðeins fáeinum árum hefði það verið talið nánast útilokað - en ólíkindalegur sífreri í skriðu norður á Ströndum fyrir nokkrum árum breytti nokkuð líkindalegunni í þessum efnum - úr útilokuðu í eitthvað annað.

Rétt er líka að minnast á annað atriði (þó ritstjórinn sé glórulaus á þeim vettvangi eins og í skriðufræðunum). Þetta svæði er mjög eldvirkt og í Hítardal má finna fjölbreyttar gosmyndanir auk þess sem fleira hefur gengið þar á. Svæðið allt krosssprungið og gengið til auk þess sem þar er athyglisvert vatnafar. Mjög bagalegt er hversu illa er fylgst með Snæfellsnesgosbeltinu með mælum. 

En við bíðum auðvitað spennt eftir mælingum á stærð hlaupsins og greiningu á uppruna þess. Landsmenn mega líka deila áhyggjum með heimamönnum vegna hugsanlegra breytinga á árfarvegum. Afarslæmt er til þess að hugsa að hið sérlega fallega (en lítt þekkta) umhverfi árinnar Tálma geti spillst. Ómögulegt er að segja til um áhrif á laxag0ngur og veiðar á þessu stigi máls - en þau gætu orðið býsna flókin, langvinn og fyrirkvíðanleg. 

Við ljúkum þessum pistli með því að líta á mynd sem tekin var af Fagraskógarfjalli og hinu svipmikla Grettisbæli á góðviðrisdegi, 30.júlí 1974. Klósigakembur líða um himinn. Aðalhlaupsvæðið er rétt utan myndar - til hægri - sýnist ritstjóra hungurdiska. 

Köld nótt í höfuðborginni (og víðar)

Síðastliðna nótt (6.júlí) var sett nýtt lágmarksdægurmet í Reykjavík - lágmarkshiti fór niður í 3,7 stig (bæði á kvikasilfursmæli og sjálfvirkum). Það eru rúm tíu ár síðan það gerðist síðast - en „ætti“ að gerast að meðaltali rúmlega tvisvar á ári. Aðeins 6 af lágmarksdægurmetum Reykjavíkur eru sett á þessari öld, en hins vegar 146 hámarksdægurmet (sem er auðvitað langt umfram væntingar - ættu að vera um 40). Lágmarksdægurmet voru sett á miklu fleiri stöðvum - má t.d. nefna Keflavíkurflugvöll þar sem athugað hefur verið samfellt síðan 1952, auk 37 sjálfvirkra stöðva sem athugað hafa í 15 ár eða meira (þar er reyndar fjölmargra slíkra meta að vænta árlega).

Það telst líka til (smá-)tíðinda að hiti hefur ekki mælst lægri á Reykjanesbraut (veðurstöðinni að segja) í júlímánuði síðan byrjað var að mæla þar 1995 (en eitthvað vantar þó í röðina - þar með gæti verið lægsti júlíhitinn). Júlílágmarksmet var sömuleiðis slegið á Bíldudal, en þar hefur verið athugað í 20 ár.