Breytingar í nánd - eða?

Ekkert veit ritstjóri hungurdiska um það - en reiknimiðstöðvar eru að gefa eitthvað slíkt til kynna. Lítum fyrst á spákort sem gildir síðdegis á morgun (mánudag 23. október).

Hér má sjá spá evrópureiknimiðstöðvarinnar um hæð 500 hPa-flatarins og þykktina. Jafnhæðarlínur eru heildregnar en þykkt er sýnd í lit. Þykktin mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs - því meiri sem hún er því hlýrra er loftið. 

Mikil lægð er fyrir sunnan land. Hún dýpkaði svo hratt í gær (laugardag) að varla hefur annað eins sést um hríð. Mátti m.a. sjá þrýsting falla um meir en -30 hPa á þremur klukkustundum þar sem mest var - slíkt yrði íslandsmet kæmi það fyrir hér. - En lægðin er fljót að grynnast. Hér á landi er austsuðaustanátt í háloftunum - eins og oft áður að undanförnu. Í þessu veðurlagi berst úrkoma inn á Austfirði og Suðausturland, en víðast hvar annars staðar er frekar meinlaust.

Til að búa til illviðri í háloftastöðu sem þessari þarf kalda útrás úr norðurhöfum - slíkt er alls ekki óalgengt - en virðist ekki vera á borðinu í þetta sinn því lítið er að sjá á kortinu öllu nema mikil hlýindi - blár litur aðeins við Norður-Grænland. Eitthvað af því kalda lofti mun vera í neðstu lögum þar suður með ströndinni en ekki nægilega mikið til að það sjáist skýrt á þessu korti. Þó er strekkingur við Brjústerhorn og nyrst norðantil í Grænlandssundi - nær jafnvel um tíma inn á Halamið.

En þetta á víst allt að raskast (sé að marka reiknimiðstöðvar) - því veldur mikil ólga handan heimskauts og á föstudag á staðan að vera orðin svona.

Hreint viðsnúin staða. Í stað austsuðaustanáttar er komin hvöss vestnorðvestanátt. Mikill hæðarhryggur í stað lægðar fyrir sunnan land. Hæðarhryggnum fylgja ólíkindaleg hlýindi austan Grænlands, þykkt er þar spáð í 5670 metra - myndi að sumarlagi gefa möguleika á 30 stiga hita þar undir (en það er ekki sumar). Reyndar verður að teljast líklegt að reiknimiðstöðin sé heldur að ofgera hlýindin. En bandaríska veðurstofan er nú sömu skoðunar - í bili að minnsta kosti. 

En við sjáum líka að kalda loftið hefur sótt að norðan við - og sterkur háloftavindur eins og hér er spáð er fljótur að skjóta upp kryppum og sveigjum sem gefa ekki bara tilefni til mikilla hlýinda heldur líka hvassviðra og kulda af verri gerðinni. - Margir möguleikar á slíku uppi - enginn þó óhjákvæmilegur. 

Fyrsta frost haustsins á Veðurstofutúni

Í morgun (sunnudag 22. október) fraus í fyrsta skipti í haust á mælum á Veðurstofutúni. Hiti fór niður í -0,2 stig á sjálfvirka mælinum, en -0,1 stig í skýlinu. Þá voru liðnir 180 dagar frá síðasta frosti. Ritstjóra hungurdiska sýnist að þetta sé þriðjalengsta frostleysa sem vitað er um í Reykjavík. Hún varð lengri í fyrra (200 dagar) og 1939 (201 dagur). meðaltalið er um 145 dagar. 

Á Akureyri varð frostleysan nú 140 dagar - það er meir en 20 dögum lengri tími en í meðalári, en alloft hefur þó liðið enn lengri tími þar milli síðasta frosts á vori og þess fyrsta að hausti, í fyrra t.d. 159 dagar.  

Allmargar stöðvar landsins eru enn frostlausar í haust. Á átta stöðvum hefur hiti ekki enn farið niður fyrir 3 stig (Bjargtangar, Vattarnes, Garðskagaviti, Ólafsvík, Seley, Surtsey, (við) Akrafjall og Hvalnes). 

Þá er spurning hvenær fyrst verður alhvítt í Reykjavík - meðaldagsetning (1961 til 2010) er 6. nóvember.