Úr útjaðri þess líklega

Stöku sinnum detta inn tölvuspár sem sýna mjög ólíklegt veður. Við lítum nú á eina slíka. Hún var gerð af evrópureiknimiðstöðinni frá hádegi föstudagsins langa (18. apríl 2014) og sýndi hita í 850 hPa og þykkt eftir 222 klukkustundir - það er sunnudaginn 27. apríl. Þegar þetta er skrifað (á sumardaginn fyrsta - fimmtudag fyrir umræddan spátíma) teljast engar líkur á því að þessi spá rætist - þótt ekki sé enn alveg víst hver endanleg niðurstaða verður.

Spáin er svo sannarlega með ólíkindum. Hér er verið að spá þykktinni 5590 metrum í apríl og hita ofan við 12 stig í 850 hPa.

 

Mesti hiti sem mælst hefur í 850 hPa í apríl yfir Keflavík (í 60 ár) er 7,2 stig (13. apríl 1997) og 7,1 stig mældist 27. apríl 1962. Hámarkið á kortinu að ofan hittir að vísu ekki á Keflavík en er samt 5 stigum hærra heldur en þar hefur nokkru sinni mælst. Mesta þykkt sem mælst hefur í apríl yfir Keflavík er 5523 metrar (5. apríl 2012).

Við finnum ekki öllu hærri þykktartölur í bandarísku endurgreiningunni löngu - jafnvel þótt við leitum á allstóru svæði kringum Ísland. Hæsta talan þar er 5536 metrar - reyndar í punkti nærri Keflavík þann 21. apríl 1972.

Eins og áður sagði detta ofurhlýindi (nú eða kuldar) stundum inn í framtíðarspám - en það má nærri því treysta því að þær séu ekki réttar. En það er jafnvíst að einhvern tíma munu ofurhlýindi eins og þau að ofan birtast á raunverulegum apríldegi.  

Hér að neðan er svo 102 stunda spá fyrir sama tíma - runa frá hádegi 23. apríl.

 

Nokkuð aðrar tölur hér - allt nærri flötu meðallagi.

Sýndarsnjórinn nú (2014) og í fyrra (2013)

Eins og margoft hefur verið fjallað um á hungurdiskum er haldið utan um þann snjó sem fellur á landið í harmonie-spálíkani Veðurstofunnar. Hann bráðnar líka - ef hiti gefur tilefni til þess. Hér berum við saman líkansnjómagnið nú (miðvikudag 23. apríl 2014) og sama dag í fyrra (2013). Tölurnar sýna kíló á fermetra, hversu djúpur snjór það er fer eftir eðlismassanum. Líkanið segist ekkert vita af honum.

Þetta er sýndarmagnið núna (2014). Tölurnar sýna staðbundin hámörk - sem undantekningalítið eru nærri hæstu fjöllum líkansins. Myndin batnar talsvert sé hún stækkuð. Kortið að neðan sýnir ástandið í fyrra (2013).

 

Lítum fyrst á tölur á Esjunni, nú eru þar uppi 683 kg á fermetra, en voru á sama tíma í fyrra 575. Snjórinn í ár er nokkru meiri en í fyrra. í Bláfjöllum eru tölurnar 609 og 601 - alveg eins. Alauðu svæðin á kortinu sýnast stærri nú heldur en í fyrra. Á Suðurlandi munar mest um þunnan snjó sem þakti allstór svæði í fyrra en ekki er til staðar nú. (Ekki þarf nema minniháttar hret til að breyta því).

Í lágsveitum á Norður- og Austurlandi er sýndarsnjór nú mun minni heldur en í fyrra, t.d. á Melrakkasléttu, Öxarfirði og lágsveitum Suður-Þingeyjarsýslu - en þegar kemur upp í fjöll er snjór nú talsvert meiri heldur en í fyrra. Til dæmis er hæsta talan nærri Ljósavatnsskarði nú 1945 kg á fermetra en var á sama tíma í fyrra 1330, hér munar hátt í 50 prósentum - skyldi sú vera raunin?

Svipað má segja um Austfjarðafjöllin - þar er mun meiri snjór nú heldur en í fyrra, víða munar 20 til 30 prósentum milli ára.

Vestan til á Norðurlandi er hins vegar minni snjór heldur en í fyrra - enda hefur þar löngum verið afspyrnuþurrt í vetur. Sýnist muna 10 til 20 prósentum hvað snjór er minni nú. Á Vestfjarðafjöllum er nú víðast hvar talsvert meiri snjór heldur en í fyrra. Miklu munar t.d. á Drangajökli, 4800 kg á fermetra í fyrra en 6300 nú.

Á öðrum jöklum er misjafna sögu að segja. Á Langjökli er snjór nú lítillega minni en í fyrra, jafnmikill á Hofsjökli og minni á Mýrdalsjökli. Öræfajökull er í nánast sömu tölu, en sýndarsnjór er meiri nú á hábungum á norðanverðum Vatnajökli heldur en var á sama tíma í fyrra.

Mikið bráðnar í hlýindunum þessa dagana af lægri fjöllum - en spurning hvernig staðan verður eftir fjórar til fimm vikur undir lok maímánaðar.

Dugði ekki alveg í landsdægurmet (18,1 stig í Skaftafelli)

Hámarkshiti á landinu í dag (þriðjudaginn 22. apríl) mældist í Skaftafelli, 18,1 stig. Er það vel af sér vikið á þessum tíma árs - en dugir samt ekki í nýtt landsdægurmet. Það er nefnilega 19,8 stig, sett á Akureyri 22. apríl 1976. Landsdægurmet daganna 21. og 23. apríl eru hins vegar lægri og 18,1 stig hefði nægt í landsmet báða þá daga. Gildandi met fyrir þann 23. er 17,2 stig - til þess að gera forn mæling - frá Egilsstöðum 1972.

Annars eru 18,1 stig býsna há tala miðað við hæsta mættishita sem sást á 850 hPa-spákortum í dag. Hann var 20,4 stig - það er oftast erfitt að ná fullum mættishita og enn erfiðara sé snjór á jörðu. Á morgun, miðvikudaginn 23. apríl er hæsta mættishitaspáin nú í 19,3 stigum. Varla er að hiti verði svo hár á nokkurri stöð (?).

Annars voru ný hámarksdægurmet sett á um 70 sjálfvirkum stöðvum í dag (vegagerðarstöðvarnar ekki inn í þeim lista). Merkilegasta metið - ef rétt er - er trúlega 11,0 stig sem mældust á Þverfjalli vestra. Hugsanlegt er að setja megi út á mæliaðstæður í logni og sólskini (?). Ekki er víst að þessi tala lifi nánari skoðun.

Fyrsti þriðjungur aprílmánaðar

Þriðjungur aprílmánaðar 2014 er nú liðinn. Hann hefur verið óvenjuhlýr - en spár benda nú til þess að gefið verði eftir - næsta þriðjungi er spáð köldum og þeim þriðja reyndar líka. En lítum á nokkrar tölur:

ár	mán	dagafj	mhiti	vik	úrk	úrkvik	mþrýst	þrýstvik	sólsk	sólarvik
2014	4	10	5,96	3,12	24,4	-5,4	998,1	-9,8	29,1	-24,0		Reykjavík
2014	4	10	3,87	2,15	13,1	-9,2	999,0	-9,7				Stykkishólmur
2014	4	10	2,89	2,33	21,6	-2,0	1000,8	-8,5				Bolungarvík
2014	4	10	3,32	2,02	6,4	-6,0	1000,7	-8,0				Akureyri
2014	4	10	4,16	2,68	46,9	9,1	1001,6	-6,6				Dalatangi
2014	4	10	6,57	3,44	60,3		1001,3	-7,5				Höfn í Hornafirði

Taflan sýnir meðaltöl, summur og vik fyrir fyrstu 10 daga mánaðarins á 6 veðurstöðvum. Vikin miða við meðaltal áranna 2004 til 2013 [síðustu 10 árin]. Þetta eru mikil hlýindi og í Reykjavík er þetta næsthlýjasta aprílbyrjun frá 1949 að telja, það er aðeins aprílbyrjun 1957 sem er hlýrri - og ekki munar nema 0,2 stigum rúmum. Á Akureyri er heldur kaldara, hiti 2 stig ofan meðallags (en 3,1 í Reykjavík) og nægir í 13. sæti hlýinda. Á Dalatanga er þetta 6. hlýjasta aprílbyrjunin frá og með 1949.

Stykkishólmsvikið liggur um 1 stigi neðan þess í Reykjavík. Við eigum morgunhita þar á lager aftur til 1846 og hefur aðeins 12 sinnum orðið hlýrra en nú á 169 árum.

Eins og áður sagði eru spár með heldur kaldan svip, en samt er ekki ráðið hversu kalt verður um páska og til mánaðarloka.

Úrkoma er ekki fjarri meðallagi það sem af er, en loftþrýstingur er langt undir meðalaginu. Ótrúlegt er samt að lágþrýstimetið frá apríl 2011 verði slegið - en meðalþrýstingur í apríl það ár var lægri en nokkru sinni. Sólarlítið hefur verið í Reykjavík- það sem af er.