Óróinn

24.5.2023 | 21:39

Veðurlag er býsna órólegt þessa dagana. Ritstjóri hungurdiska er spurður um það hvort þetta sé óvenjulegt á þessum árstíma. Þá þarf e.t.v. að spyrja að hvaða leyti óvenjulegt? Það er alla vega ekki óvenjulegt fyrir kulda eða úrkomuákefð. Maímánuður hefur hins vegar sannarlega verið bæði votur og sólarlítill um landið suðvestanvert. Í lok dags í gær (þriðjudaginn 23. maí) var úrkoman í mánuðinum í Reykjavík komin upp í 92,1 mm og hefur aðeins fjórum sinnum mælst meiri á sama tíma. Það var 1896 (100,5 mm), 1988 (94,4 mm), 1989 (92,6 mm) og 1991 (107,2 mm). Við megum taka eftir því að þetta gerðist sum sé þrisvar á fjórum árum að úrkoma þessa daga var meiri en nú - en annars ekki nema 1896. Framhaldið varð mjög ólíkt þessi ár. Sólskinsstundirnar í maí í Reykjavík höfðu til sólarlags í gær aðeins mælst 73,5 og hafa aðeins tvisvar verið færri, 1939 (64,0) og 1980 (53,1). Ekkert segir sólarleysið heldur neitt um framhaldið.

En vindbelgingurinn hefur verið nokkuð óvenjulegur. Maívindhraðamet (bæði 10-mínútna meðalvindhraði og hviður) hafa verið sett á allmörgum stöðvum, þar af á einum níu sem athugað hafa í meir en 20 ár (Gagnheiði, Súðavík, Hornbjargsviti, Bjarnarey, Rauðinúpur, Papey, Kárahnjúkar, Upptyppingar og Neskaupstaður).

Mælitölur ritstjóra hungurdiska telja vindinn í gær svipaðan og var þann 20.maí 2018 (sem einhverjir muna ef til vill). „Stormhlutfallið“ var hærra á sjálfvirku stöðvunum nú heldur en þá, en meðalvindhraði sólarhringsins hins vegar svipaður. Útsynningsveður bæði tvö. Sé litið lengra aftur rekst ritstjórinn á fáein minnisstæð útsynningsveður í maí og júní, heldur meiri þó. Má telja 19. júní 1992 (rétt á undan Jónsmessuhretinu illræmda), sömuleiðis veðrið sem gerði þann 17. og 18. júní 1988, ákaflega illkynjað útsynningsveður og eftirminnilegt þá hversu mikið sá á gróðri. Í enn fjarlægari fortíð er síðan vestanveðrið mikla 27. og 28. maí 1956. Ritstjórinn getur ekki heiðarlega sagt að hann muni eftir því, en man hins vegar að mikið var um það talað árum saman. Allt kjarr í Borgarfirði og á Mýrum varð svart áveðurs - en hélt græna litnum í skjólmegin. Misjöfn sýn blasti því við eftir því í hvora áttina ekið var eftir vegum. Illt útsynningsveður gerði einnig 19. júní 1940. Í ungdæmi ritstjórans minntust eldri menn maímánaðar 1914 með hrolli en þá gerði afarslæm útsynningshret. Eins má minnast mikils júnívestanrosa um miðjan júní 1899 og fyrir miðjan júní 1888.

Síðan eru öll norðan- og norðaustanhretin á þessum árstíma önnur saga, og jafnan alvarlegri.

Flokkur: Vísindi og fræði | Facebook