Haustlægð?

20.9.2021 | 00:09

Ritstjóri hungurdiska fór ungur að fylgjast með veðri og veðurfréttum - og má um þessar mundir heita að hann hafi sinnt þeirri iðju í 60 ár. Það var snemma sem hann tók eftir því að veður eru oftast mun vályndari á haustin heldur en að sumarlagi. Það mun hafa verið haustið 1961 sem ritstjórinn heyrði fyrst að marki af áhrifum lægða á veðurfar og að alla vega væru þær því illskeyttari sem þær væru dýpri.

Nokkur munur var á síðsumar- og haustveðri árana 1961, 1962 og 1963. Í september 1962 komu leifar hitabeltisstormsins Celíu að landinu - og ollu verulegum umskiptum í veðri - þegar veðrið var liðið hjá (og það varð mjög slæmt á heimaslóðum ritstjórans) var allt í einu komið haust. Um þetta ákveðna veður var fjallað í pistli 10.september 2019. Svipað var haustið 1963 - þá kom mjög djúp lægð að landinu um 9. september, olli fyrst landsynningsveðri en síðan gekk vindur til norðurs og þá var allt í einu komið haust líka. Um hálfum mánuði síðar gerði síðan eftirminnilegt hríðarveður - og síðan hvert minnisstæða veðrið á fætur öðru - (enda var um fyrstu veðurbúskaparár ritstjórans að ræða - og slíkt muna bændur betur en það sem síðar reynir á í búskap þeirra).

Því er þetta rifjað upp nú að til landsins stefnir mjög efnileg lægð - af tegund sem ritstjórinn hefur allaf ákveðið gaman af -

Spákort evrópureiknimiðstöðvarinnar gildir kl.18 á morgun, mánudaginn 20.september. Lægðin sem veldur rigningu og jafnvel hvassviðri víða um land nú á sunnudagskvöldi og fram eftir mánudegi er hér komin norðaustur fyrir land og verður brátt úr sögunni. Hún er ekki mjög djúp - komst ekki niður fyrir 980 hPa í miðju, eiginlega sumarlægð - ef ekki væri myrkur á kvöldin.

Ný lægð er hins vegar suðvestur í hafi. Hún er að slíta sig út úr hvarfbaugskerfi sem hlaut um tíma nafnið Odette. Þetta kerfi varð aldrei sérlega öflugt - en er samt raka- og hlýindagæft. Mikil hæð norðaustur af Asóreyjum sér um að beina þessu hlýja og raka lofti til norðurs - einmitt á stefnumót við kalt norrænt heimskautaloft. Reiknimiðstöðin segir að kl.18 á morgun verði orðin til ný lægð - um 992 hPa í lægðarmiðju. Þessi lægð á síðan að fara í foráttuvöxt á hraðferð í átt til Íslands.

Um 18 klukkustundum síðar, um hádegi á þriðjudag 21.september, verður staðan eins og kortið hér að neðan sýnir. Rétt er að geta þess að nokkur óvissa er í staðsetningu og miðjuþrýstingi lægðarinnar.

Hér sýna heildregnar línur sjávarmálsþrýsting, í lægðarmiðju yfir Suðurlandi er hann um 961 hPa - og enn er lægðin að dýpka. Sé þetta rétt hefur hún dýpkað um 31 hPa á 18 klst. Litirnir sýna hins vegar þrýstibreytingu, fall og ris síðustu 3 klukkustundir fyrir gildistíma kortsins. Bæði fall og ris sprengja litakvarðann, fallið á undan lægðarmiðjunni á að verða -19 hPa, en risið +17 hPa. Báðar þessar tölur teljast háar, jafnvel mjög háar. Því vestar sem lægðarmiðjan fer í mynstri sem þessu því verra verður veðrið hér á landi. Fari hún ekkert inn á landið sleppum við til þess að gera vel - fari hún hins vegar þá leið sem reiknimiðstöðin gerir hér ráð fyrir má búast við illum vindum og jafnvel foktjóni. Því vestar sem lægðarmiðjan fer því stærri hluti landsins verður undir.

Eins og venjulega tekur ritstjóri hungurdiska fram að hann stundar ekki veðurspár - það gerir Veðurstofan hins vegar og nokkrir til þess bærir aðilar aðrir. Eru þeir sem eitthvað eiga undir veðri hvattir til að fylgjast vel með spám og veðri þar til þessi öfluga lægð er fullgengin hjá.

Spár eru síðan ekki alveg sammála um framhaldið - en líklegt er að öllu haustlegra verði um að litast eftir en áður - þó vel megi vera að haustið eigi vonandi eftir að færa okkur allmarga hlýja og góða daga.

En við hefðum gjarnan þegið að fá að bíða lengur eftir fyrstu haustlægðinni.

Flokkur: Vísindi og fræði | Facebook