Ekki alveg - en samt

Fellibylurinn Epsilon hitti ekki jafnvel í vestanbylgju og margar spár á dögunum höfðu gert ráð fyrir - þannig að ekkert verður úr metum. En lægðin sem nú (mánudagskvöld 26.október) er fyrir sunnan land er samt óvenjudjúp miðað við árstíma, fer að sögn reiknimiðstöðva niður í um 940 hPa í fyrramálið.

Kortið sýnir spá evrópureiknimiðstöðvarinnar og gildir kl.6 á þriðjudagsmorgni. Lægðin á síðan að hringsóla fyrir sunnan land næstu daga og valda nokkrum vindi hér á landi þegar miðjan færist smám saman nær - en hún grynnist jafnframt. Lægðin sér til þess að hiti verður líklega ofan meðallags á landinu næstu daga. Nokkur úrkoma fylgir - sérstaklega suðaustanlands. 

Það er ekki oft sem þrýstingur fer niður fyrir 940 hPa í október. Hér á landi er aðeins vitað um eitt tilvik - þrýstimælingar hafa þó staðið í 200 ár. Það var þegar þrýstingur á Stórhöfða í Vestmannaeyjum fór niður í 938,4 hPa þann 19.október 1963 kl.17. Endurgreiningar giska á að þrýstingur í þeirri lægðarmiðju hafi farið niður í um 935 hPa. Þrýstingur fór þá niður í 939,8 hPa í Reykjavík kl.24 og 940,0 hPa á Eyrarbakka og Keflavíkurflugvelli. Þetta var þá lægsti þrýstingur sem mælst hafði á landinu (í nokkrum mánuði) allt frá 1942 og því mikill viðburður fyrir ung veðurnörd eins og ritstjóra hungudiska. Hefur hann fjallað um þennan viðburð áður á þessum vettvangi, sem og mun verra veður sem gerði nokkrum dögum síðar. Þurfti svo að bíða í meir en 18 ár eftir enn lægri tölu (8.febrúar 1982). 

Næstlægsta (mælingarnar 1963 eru sama lægðin) októbertalan hér á landi er 945,5 hPa, sem mældist á Raufarhöfn 26.október 1957. Við sjáum af þessu bili á milli lægstu tölunnar og þeirrar næstlægstu [rúm 7 hPa] hversu sjaldséð það er í raun að þrýstingur fari svona neðarlega í október. Lægsti þrýstingur sem við vitum um í október hér á landi á þessari öld er 945,9 hPa og mældist á Gjögurflugvelli þann 23. árið 2008. 

Þétting þrýstimælinetsins hefur þær afleiðingar að minni líkur eru á að metdjúpar lægðir fari hjá í skjóli nætur - eða á svo miklum hraða að hefðbundnar mælingar missi af þeim. Allt frá því um 1925 hafa þrýstiritar þó verið í notkun, lægsti þrýstingur sést að jafnaði á þeim þó ekki sé lesið á loftvog á venjulegan hátt. Gallinn er hins vegar sá að í allradýpstu lægðunum fer penni þrýstiritanna gjarnan niður fyrir blaðið - gæti athugunarmaður þess ekki að skrúfa hann upp. Þannig höfum við ábyggilega misst af einhverjum metum í tímanna rás. Fyrir 1925 var yfirleitt aðeins lesið af loftvogum þrisvar á dag og jafnvel aðeins einu sinni. Líkur á að missa af metum voru því mun meiri þá heldur en nú. Við þurfum því ekkert að verða sérstaklega hissa á aukinni tíðni sérlega lágra þrýstimælinga. Sömuleiðis sjá reiknilíkön til þess að við missum mun síður af miðjuþrýstingi í mjög djúpum lægðum á okkar slóðum - svo lágum að gisnar athuganir á sjó á fyrri tímum misstu alveg af lægstu tölunum.