Í jafnvægi

Hafið umhverfis Ísland er að meðaltali hlýrra en loftið sem yfir því er, skynvarmi streymir frá sjó í loft. Á þessu ástandi eru þó undantekningar, streymi mikið af hlýju lofti langt sunnan úr höfum í átt til landsins kælir yfirborð sjávar það á leið hingað - sama á við um hlýtt loft sem hingað kemur stundum frá meginlandi Evrópu að sumarlagi - og jafnvel á það við þegar loft sem hlýnað hefur yfir sólvermdu yfirborði Íslands streymir út yfir sjó. Það síðastnefnda er nægilega algengt til þess að í fáeinar vikur að sumarlagi er sjór oftar kaldari en loft við strendur landsins. - Það er kannski hið eiginlega íslenska sumar. Á öðrum tímum árs er meðaltalið ákveðið á hinn veginn - sjórinn er hlýrri en loftið (oftast). 

Í veðurlíkönum er nauðsynlegt að reikna þessi varmaskipti lofts við yfirborð lands og sjávar út - slá á það tölum. Skynvarmaskiptin eru reyndar ekki þau einu - vatn gufar upp af yfirborði - eða þéttist á því. Geislunarferli koma líka við sögu. 

En korti hér að ofan er tilefni þessara skrifa. Litirnir sýna skynvarmaflæði á milli yfirborðs og lofts eins og evrópureiknimiðstöðin spáir að þau muni verða kl.3 nótt (aðfaranótt miðvikudags 22.júlí). Ekki mikið um að vera. Rauði liturinn - sem hvergi er sterkur sýnir svæði þar sem varmi streymir frá yfirborði til lofts - það gerist í norðvestanáttinni milli Íslands og Noregs - norðanloftið streymir út yfir eitthvað hlýrra sjávaryfirborð. Hinn kaldi kroppur Grænlandsjökuls kælir það loft sem hann fær að snerta (grænt) - annars er flest í jafnvægi. Dálítil sunnanátt við Suðausturland ber loft af slóðum hlýsjávar undan Hornafirði til norðausturs inn á kalda tungu Austuríslandsstraumsins - heimili austfjarðaþokunnar. 

Myndin er töluvert öðruvísi að deginum. Þá vermir sólin landið og varmi streymir frá yfirborði þess og í loftið. Harmonie-spákort sem gildir kl.15 í dag (þriðjudag sýnir það).

Við sjáum enn blettinn undan Suðausturlandi - líkönin þó ekki alveg sammála. Sömuleiðis eru kælingarblettir yfir jöklunum - og hæstu fjöllum Norðurlands - þar sem enn er snjór - sólin getur auðvitað brætt hann (og gerir það) en ræður ekki við að koma yfirborðshitanum yfir núllið - snerting við loft er því kalt. Á hábungu Vatnajökuls er loftið væntanlega í núlli hvort eð er (það eru engin hlýindi yfir landinu) - og yfirborðið hitar hvorki loft né kælir. - Þegar kvöldar dofna rauðu litirnir - og hverfa að mestu um miðnæturbil. Upplausn harmonie-líkansins er þó það miklu betri en líkans evrópureiknimiðstöðvarinnar að við sjáum bæði græna og gula bletti á næturkortunum.