Hitavik síðustu 40 ára - samanburður Íslands og Evrópu

Copernicus-verkefnið svokallaða fylgist náið með hitabreytingum á jörðinni - eins og þær koma fram í greiningum Evrópureiknimiðstöðvarinnar. Munur á greiningu þessari og raunveruleikanum er sáralítill á þessu tímabili (ein einhver samt - staðbundið). Auðvelt er að komast í hluta þessara gagna. Við skulum nú líta lauslega á hitaþróun í Evrópu síðustu 40 árin og bera saman við það sem gerst hefur á Íslandi.

Fyrsta myndin er endurberð línurits sem birtist mánaðarlega á vettvangi Copernicusar og synir 12-mánaða keðjumeðaltal hita í Evrópu frá 1979 til loka síðasta mánaðar (ágúst 2019 í þessu tilviki).

Lárétti ásinn sýnir árin - en sá lóðrétti hitavik miðað við 1981-2010. Það er auðvitað óheppilegt að greiningin hefjist einmitt þegar kaldara var en verið hafði lengi. Hefur það umtalsverð áhrif á leitnireikninga. Allítarlega var fjallað um slíkt á hungurdiskum þann 26.janúar 2017. Þar var rýnt í íslenskar tökur og niðurstaðan sú að þó hlýnunarleitni síðustu áratuga sé mikil (meir en 4°C á öld) hefur hún verið enn meiri álíkalengi áður, á fyrri hluta 20. aldar og á fyrri hluta þeirrar 19. litlu minni en nú hefur verið. Lesendur eru hvattir til þess að lesa (eða rifja upp þennan pistil). 

Hlýnunin er engu að síður gríðarleg í Evrópu síðustu 40 árin [um 4,6 stig á öld] - en samt hafa töluverðar sveiflur verið í vikunum. Varla er hægt að segja að hiti hafi farið niður fyrir meðaltalið allt frá 1996. 

Svipað má segja um Ísland - við notum Reykjavíkurhitann sem dæmi.

Reiknum við leitnina fáum við út risatölu, 4,9 stig á öld, en hún er þó ójafnari heldur en á meginlandinu - kannski tvö þrep, hið fyrra 1996, en hið síðara 2002 til 2004 - síðan hefur hiti ekki hækkað að ráði. 

Það er athyglisvert að sjá Evrópu- og Reykjavíkurtölurnar á sama línuriti (þó það sé pínulítið erfitt fyrir augun).

Grái ferillinn sýnir evrópuvikin, en sá græni þau í Reykjavík. Hlýnunin er svipuð - örlítið meiri í Reykjavík - en ómarktækt. Þegar við horfum á smáatriði ferlanna kemur í ljós að mjög oft standast jákvæð vik í Evrópu á við neikvæð í Reykjavík og einnig öfugt. Að baki því liggur aflfræðilegt eðli veðrakerfisins. - En ef við reynum að reikna slíkt samband út beint úr þessum gögnum drekkir hin gríðarlega sameiginlega hlýnun því - hún er annars eðlis. Til að reikna þyrftum við að nema leitnina á brott áður (það er auðvelt, en við sleppum því hér).

Leitni hefur einnig verið mikil á heimsvísu á þessum tíma, um 1,8°C á öld. Fyrst hún er svona mikið meiri í Evrópu hlýtur hún að hafa verið minni annars staðar - sem er raunin. Þó trúlegt sé að heimshlýnun haldi áfram, annað hvort af svipuðum eða auknum þunga, næstu 40 árin væri með miklum ólíkindum ef hlýnunin í Evrópu og hér á landi héldi áfram eins og verið hefur á sama tíma. En ritstjóri hungurdiska hefur svosem sagt eitthvað ámóta áður - og hlýnunin mikla bara haldið sínu striki þrátt fyrir það. Það er líka hugsanlegt að við fáum að sjá fleiri og stærri skammvinn „umframskot“ þá með alllöngum tímabilum á milli þegar hiti virðist standa í stað eða jafnvel lækka lítillega. Skemmtilegt gamalt dæmi um slíkt skot var árið 1880 þegar hiti fór 1,7 stig fram úr meðalhita næstu tíu ára á undan í Reykjavík, samsvarandi því að 12-mánaða hiti nú færi í 7,1 stig, 0,5 stigum hærra heldur en hlýindaskotið 2003 - en það var 1,9 stig umfram meðalhita síðustu 10-ára. Hitaskot sem þessi eru sum sé hluti af íslensku veðurfari - við þekkjum fáein. 

Lítum að lokum á 12-mánaða vikamun Evrópu og Reykjavíkur á mynd.

Hér er engin regla (eða lítil). Neðri hluti myndarinnar sýnir skeið þegar kaldara var í Reykjavík (að tiltölu) heldur en á meginlandinu, en efri hlutinn hið öfuga. Leitnin er nánast engin. 

Athugasemdir

[Hjalti Þórðarson (IP-tala skráð) 8.9.2019 kl. 01:33]

Athyglisvert. Reykjavík virðist taka hratt við sér eftir aldamótin en halda svo nokkuð svipuðu. Evrópu aftur á móti heldur jafnari dampi uppávið. Var ekki innastæða fyrir hlýnunni í Reykjavík fyrstu árin eftir 2000? Kannski kemur annað skot uppávið hérlendis eftir nokkur ár svona til að halda í við núverandi skrið Evrópu eða hvað?

[Haukur Árnason, 8.9.2019 kl. 13:14]

Hvernig liti þetta úr, ef reiknað væri frá 1939. 80 ára tímabil ?

[Trausti Jónsson, 8.9.2019 kl. 14:06]

Hjalti: Við fórum langt fram úr „hlýnunarvæntingum“ 2003 - tókum marga áratugi á tveimur árum. „Hitaskot“ eins og þetta koma endrum og sinnum þegar þannig hittist á að tvær árstíðir eða fleir eru óvenjuhlýjar sama árið. Það hefði verið ískyggilegt hefði hlýnunin haldið áfram með þeim hætti - en hlýnunin síðustu 30 til 40 árin hefur líka verið langt umfram heimsmeðaltal og því ekki ólíklegt að einnig sé um „skot“ að ræða á þeim tímakvarða hérá landi- en við vitum það auðvitað ekki. Hnatthlýnunin hefur svo sinn gang og virðist heldur færast í aukana.

Haukur: Ég hef ekki heidlartölur fyrir Evrópu sem ná svo langt aftur, en hvað Ísland varðar en svar við spurningu þinni er að finna í pistli hér á hungurdiskum 25.janúar 2017 (auðvelt er að fletta honum upp). 

[Hörður Þormar (IP-tala skráð) 8.9.2019 kl. 15:22]

Hér fjallar þýski eðlisfræðiprófessorinn og sjónvarpsmaðurinn, Harald Lesch, um loftslagsbreytingar á jörðinni og orsakir þeirra.  

Það má benda á að hægt er að ná í sjálfvirkan  þýðingartexta á Íslensku, sem er að vísu stundum nokkuð skringilegur:                 Missverständnisse zum Klimawandel aufgeklärt | Harald Lesch