Sundurlausar júlítölur (hæsti júlímeðalhiti)

Við höfum stundum litið á sundurlausar metatölur fyrir einstaka mánuði. Hér er eitthvað af slíku fyrir júlímánuð - kannski fyrsti kafli af fleirum. Þó enn sé möguleiki á því að júlí 2019 verði sá hlýjasti í sögunni í Reykjavík (eða jafni eldri hæstu tölur) er varla hugsanlegt að einhver landsmet verði slegin, hvorki í flokki landsmeðalhita, né hæsta mánaðarmeðalhita á veðurstöð. Júlí 1933 verður enn sá hlýjasti á landsvísu (að minnsta kosti eitt ár í viðbót), meðalhiti þá var 12,0 stig. Það má kannski gagnrýna reikniaðferðirnar - talan er grunsamlega há - en við bíðum með að breyta henni þar til allt hefur verið reiknað aftur (sem næsta kynslóð reiknifíkla gerir). Sömuleiðis verður meðalhitinn á Egilsstöðum í júlí 1955 enn sá hæsti á nokkurri veðurstöð í júlí, 13,7 stig. Fyrst var byrjað að mæla á Egilsstöðum 1943 (þegar Flugfélag Íslands hóf flug til þangað), en allt þar til í október 1954 voru mælingar þar í skötulíki og birtust t.d. ekki í Veðráttunni tímariti Veðurstofunnar.

Til „gamans“ er hér mynd af skýlinu á Egilsstöðum  - úr safni Veðurstofunnar - myndina tók Flosi Hrafn Sigurðsson. Það var í notkun á árunum 1945 til 1954 - vonandi eitthvað betur útlítandi framan af - og rétt að taka fram að hurðin hefur sennilega oftast verið lokuð. Þá leysti það af skýli sem Geirmundur Árnason veðurfræðingur lýsir svo í eftirlitsskýrslu sem dagsett er 8.ágúst 1945: „Áhaldakassinn hafði verið settur upp við eldhúsdyr ... og vissi á móti suðri. Hurðin á kassanum hafði fokið af í aftakaveðri og týnst eða eyðilagst og hafði ekkert verið að gert, svo að sól skein beint á hitamælana“.

En þetta var allt lagfært í október 1954 og upp frá þeim degi skulum við trúa athugunum frá Egilsstöðum - þar með þeim sem gerðar voru sumarið 1955 - þá rigndi sem kunnugt er stöðugt á landinu sunnan- og vestanverðu - með sífelldum hvassviðrum þar að auki - en austanlands var eindæma hlýtt. Meðalhiti júlímánaðar var þá 13,6 stig á Hallormsstað og á Skriðuklaustri - ómarktækt lægri en Egilsstaðametið. Meðalhiti í júlí 1880 reiknast líka 13,7 stig á Valþjófsstað í Fljótsdal. Nokkur óvissa er í þeirri tölu - en hún er samt þessi. Veðurnörd vita að ágústtalan á Valþjófsstað 1880 er sú hæsta sem vitað er um í nokkrum almanaksmánuði hér á landi, 14,0 stig. Meðalhiti í júlí hefur nokkrum sinnum til viðbótar reiknast 13,6 stig í júlí, á Írafossi 1991, Hæli í Hreppum 1939, í Möðrudal 1894 (vafasamt) og 1926. Hæsta júlímeðaltalið á höfuðborgarsvæðinu er 13,5 stig á Rafmagnsstöðinni við Elliðaár 1944 - kannski rétt að athuga þá tölu betur. Svo má nefna skrýtna tölu vestan frá Hesteyri í Jökulfjörðum, 13,5 stig í júlí 1936 - óvíst hvort við trúum henni. Fleiri stöðvar eiga 13,5 stig. Við skulum hér nefna 13,4 stig í Birkihlíð í Skriðdal 1991 - því miður eru athuganir frá Hallormsstað úr sama mánuði ekki á lager ritstjóra hungurdiska (hugsanlega til samt). Það er yfirleitt nokkru hlýrra í júlí á Hallormsstað heldur en uppi í Skriðdalnum - ef við förum að reikna út og suður fáum við að meðaltalið á Hallormsstað hafi verið 14,0 stig - en var „því miður“ ekki „nema“ 12,9 stig á Egilsstöðum - og það dregur heldur úr líkum á því að mælingar á Hallormsstað hefðu í raun gefið okkur 14 stigin 1991. 

Hæsta júlítalan á Akureyri er 13,3 stig - það var 1933 - og þá var meðalhiti í Reykjahlíð við Mývatn 13,5 stig. Meðalhitinn á Nefbjarnarstöðum á Úthéraði var 12,5 stig í júlí 1933, 0,3 stigum hærri en á þeim slóðum í júlí 1955 - kannski var meðalhiti þá 14 stig á Egilsstöðum eða á Hallormsstað? Það er sárt að mælingar vanti þaðan - æ, já. Mælingar voru ekki heldur gerðar á Eiðum þetta merkilega sumar.