2.1.2019 | 01:45
Af árinu 1907
Árið 1907 var kalt, meðalhiti í Reykjavík aðeins 3,4 stig og 2,5 í Stykkishólmi. Júní og ágúst voru sérlega kaldir og einnig var kalt í febrúar, mars, apríl, júlí, september og október. Desember var aftur á móti hlýr, sá hlýjasti í rúma hálfa öld.
Fyrstu mánuðir ársins voru mjög illvirðra- og umhleypingasamir, en síðan skipti yfir í norðanþurrkatíð sem stóð allt vorið og sumrið þar til vika var af september. Spretta var ekki góð - en nýting aftur á móti hin besta og bjargaði því sem bjargað varð. Talsvert var um sjóskaða - sérstaklega virðast breskir togarar hafa orðið illa úti.
Hæsti hiti ársins mældist á Grímsstöðum á Fjöllum 22.maí og á Akureyri 20.ágúst, 22,0 stig, en mest frost í Möðrudal þann 10.mars -28,2 stig. Hart frost gerði víða um land snemma í júní, meðal annars fór hiti niður í -6,1 stig á Stóranúpi þann 6. og í -4,5 stig á Gilsbakka. Sömuleiðis gerði einnig hörð næturfrost í ágústlok.
Myndin sýnir hæsta og lægsta hita hvers dags á athugunartíma. Hámarks- og lágmarkshitamælar voru ekki á stöðinni þetta árið. Við vitum ekki hvort lágmarkshiti fór niður fyrir frostmark í Reykjavík í kuldunum í byrjun júní. Til tíðinda telst að farið var að senda veðurskeyti til útlanda frá Reykjavík. Það fyrsta var gert að kvöldi 24.janúar, þá var norðanhvassviðri og hríðarveður.
Fjórtán kaldir dagar fundust í Reykjavík á árinu, þar af fimm í röð, 30.ágúst til 3.september. Í Stykkishólmi voru köldu dagarnir 24 (sjá má lista yfir þessa daga í viðhenginu).
Myndin sýnir morgunþrýsting í Reykjavík árið 1907. Helstu tíðindi eru óvenjuhár meðalþrýstingur í júlímánuði og þann 21.september rauk þrýstingur upp á landinu skamma hríð, einn sá hæsti í þessum almanaksmánuði.
Hæsti þrýstingur ársins á landinu mældist á Akureyri 28.maí, 1039,6 hPa, en lægstur 951,6 hPa í Stykkishólmi þann 19.nóvember.
Þess má geta að árið 1907 á háþrýstimet í Noregi, Svíþjóð og Danmörku. Þann 23. janúar mældist þrýstingur hærri en fyrr og síðar í öllum þessum löndum, 1062,2 hPa í Danmörku, 1061 hPa í Noregi og 1063,7 hPa í Svíþjóð. Tæpum mánuði síðar, 20.febrúar, mældist lægsti þrýstingur sem nokkru sinni er vitað um í Danmörku, 943,5 hPa.
Janúar var úrkomusamur mánuður - en sérlega þurrt var um landið vestanvert í maí og júní og í ágúst var einnig sérlega þurrt á Suðurlandi og norður á Austfirði. Engar úrkomumælingar voru gerðar á Norðurlandi, en líklega hefur sumarið einnig verið þurrt þar. Úrkoma í ágúst mældist aðeins 0,9 mm í Reykjavík - aðeins einn úrkomudagur í öllum mánuðinum, 5,3 mm mældust í ágúst í Stykkishólmi og 6,7 mm á Eyrarbakka. Úrkomumælingar féllu niður í Reykjavík síðustu þrjá mánuði ársins.
Í nokkuð óvenjulegu illviðri sem gerði snemma í október mældist sólarhringsúrkoma í Stykkishólmi 49,7 mm - sérlega mikið á þeim slóðum.
Við látum nú blöðin um að segja frá tíðarfari ársins. Það er athyglisvert að Þorsteinn Gíslason sem ritar í Skírni telur árið hafa verið meðalár, en Einar Helgason sem ritar yfirlit Búnaðarrits er ekki jafnánægður. Kannski er hér að byrja hinn alkunni klofningur á tíðarmati - sólskin talið gott í þéttbýlinu - jafnvel þó kalt sé. - Svo endaði árið á góðri tíð sem breiðir aðeins yfir minni um tíð fyrri vetrar.
Þorsteinn Gíslason ritar í Skírni (1907):
Ár þetta mun mega teljast meðalár til lands og sjóar. Tíð var umhleypingasöm framan af árinu og snjóþungt i sumum hlutum landsins. Norðlendingar fengu skip frá Englandi um veturinn með skepnufóður og var farminum skipað upp á ýmsum höfnum frá Húsavík til Steingrímsfjarðar. Vorið var og eigi gott, og sumstaðar mátti það hart heita, en þó varð hvergi stórtjón að. Sumarið var óvenjulega þurrviðrasamt og kalt og grasspretta viða með minnsta móti, en nýting heyja allstaðar i besta lagi. Haustið var allgott, þótt stutt en skarpt áfelli spillti því í byrjun, en síðustu mánuði ársins hefir verið öndvegistíð um land allt.
Einar Helgason segir Búnaðarriti 1908 frá tíðinni árið áður - öllu óhagstæðari tónn heldur en hjá Þorsteini:
Vetur frá nýjári. Umhleypingasöm tíð var um land allt, og þar af leiðandi gjaffelt; hélst sú tíð fram um jafndægur, en úr því gerði góða tíð til sumarmála. Í miðjum janúar rak mikinn hafís inn á Ísafjarðardjúp og fyllti firði og lá hann fram í marsmánuð. Í Strandasýslu ávallt innistaða fyrir fé, þangað til seint í mars. Snjóþungt í Fljótum og Þingeyjarsýslu, en snjólétt inn um Eyjafjörð. 18.febrúar gerði stórhríðar svo miklar í Norður-Þingeyjarsýslu, að slíkar hafa ekki komið í rúm 20 ár. Það mátti heita látlaus hríð í rúma 3 sólarhringa með aftaka ofviðri, fannkomu mikilli og heiftar-frosti. Í norðvestan ofviðri 21. mars barst hafís að norðausturlandinu, er náði frá Melrakkasléttu suður á móts við Borgarfjörð. 23. s.m. breytti um tíð og gerði hláku, svo allur hafís hvarf. Marahláka gekk um Austurland 16.-23. janúar, urðu þá allar ár i Hornafirði ófærar nokkurra daga.
Vorið var þurrviðrasamt og kalt og jörð greri seint um land allt, gróðurlítið allt fram í júlí. Norðanátt ríkjandi um Suður- og Vesturland, norðaustanátt um Norður- og Austurland. Hlýindatíð framan af apríl og um og eftir miðjan maí í nokkra daga, en júní allur kaldur, þurr og næðingasamur. Í Eyjafirði og Vopnafirði er getið um hláku 17.-27. maí. 21.maí var byrjað að vinna á túni á Hofi í Vopnafirði. 6., 7. og 8. júní setti svo mikinn snjó niður í Vopnafirði, að umbrotaófærð varð sumstaðar í miðri byggð og hýsa varð alt lambfé í 3 daga. Þar sem björg var handa kúm á Austfjörðum, var þeim ekki hleypt út fyrr en seint í júní. 13. og 14. maí kom eitt hið hvassasta og versta austan snjóveður í Breiðdal og gerði þá jarðlaust við sjó fram. Næstu daga á eftir var frost svo mikið, að snjórinn hélt hestum og gerði ágætt akfæri framan til í dalnum. Í Mýrdal var kúm almennt gefið inni fram í miðjan júní.
Sumarið var um allt land afarkalt og þurrt fram í septembermánuð. Sólfar mikið en hitar litlir. Eitt hið kaldasta íslausa sumar er menn muna. Tún snögg og slógust illa sökum ofþurrka. Sumstaðar, einkum um Vesturland, urðu túnin aldrei slegin öll. Töðufall allt að helmingi minna en í góðum grasárum. Á Suðurlandi urðu heyföngin meiri en annarstaðar á landinu, en þó með minnsta móti. Útjörð spratt illa önnur en flæðiengi. Sláttur byrjaði um viku seinna en vanalega. Nýting ágæt. Á Snæfellsnesi urðu hey í fullu meðallagi að vöxtum, er mun stafa af því, að mikið var slegið í sinu. Í Dalasýslu, á Vestfjörðum öllum og í Húnavatns- og Skagafjarðarsýslum varð heyskapur endasleppur vegna óþurrkanna í september, útheyin hröktust sumstaðar langt fram á haust. Á Vestfjörðum og í Húnavatnssýslu er grasvöxturinn talinn óminnilega lítill einkum á túnum, sumarið með mestu hallærissumrum til landsins. Í Eyjafirði stöðugir kuldar, oft með næturfrostum. Hörðust frost 29. ágúst og 5. september, stundum 7-9° á nóttum og slaknaði eigi í skugga á daginn. Á Norðurlandi oftast hvít fjöll ofan til miðs. Í Eyjafirði og þar austur undan urðu óþurrkarnir í september ekki eins miklir eins og þar fyrir vestan. 14. september snjóaði niðri í byggð í Vopnafirði; frosnir gluggar um morguninn. 23. og 24. bleytuhríðar, svo fjallgöngur urðu víða ónýtar vegna óveðurs og ófærðar. Á Austurlandi byrjaði sláttur almennt um 20. júlí. Samhliða grasbrestinum varð almenn mannekla því valdandi, að heyföng urðu með minnsta móti. Til fjalla lágu hey sumstaðar úti undir fönn frá því seint í september og fram undir veturnætur. Á Úthéraði varð heyfengur með meira móti hjá bændum, sem notuðu sláttuvélar. Sum tún í Fjörðum naumast ljáberandi, en mun betri á Héraði. Úthagi engu betri en túnin nema á forarflóum. Í 40 ár ekki annað eins grasleysi í Breiðdal. Eina vætan, sem kom þar úr lofti, voru krapaskúrir. Í Nesjum og Lóni varð grasvöxtur mjög lítill; jafnvel flæðiengi brugðust gersamlega. Útengismosamýrar víða ekki ljáberandi. Heyskapur með langminnsta móti, en þó framar vonum vegna nýtingar. 3. september allagði glugga um nóttu og fram til kl. 8 að morgni. Í Mýrdal talinn meðal heyskapur þótt grasvöxtur væri með lakara móti. Í Árnessýslu ofanverðri var mjög oft frost um nætur. Um mánaðamótin ágúst og september féll snjór svo mikill, að víða varð verkfall 1-2 daga. Á Suðurlandi urðu haust-óþurrkarnir ekki svo stöðugir, að hey hrektust til muna.
Haustið og veturinn til nýárs. Hausttíðin var fremur góð hér sunnanlands. Í október voru allmikil frost, sem töfðu fyrir jarðabótavinnu. 5.október setti mikinn snjó niður um mestan hluta þessa lands. Fennti þá fé allvíða, einkum í uppsveitum Borgarfjarðar: Hvítársíðu, Norðurárdal og Þverárhlíð. Á einum bæ í Hvítársíðu fennti 50 kindur til dauðs í einum skafli. Snjórinn varð meiri en menn vita dæmi til á jafnstuttum tíma. Fram til dala varð hann á aðra alin á dýpt á flatlendi og þar að auk stórskaflar í skjólum. Tók hann mikið til upp eftir viku. Heimtur á sauðfé urðu mjög víða slæmar. Var snemma farið að hýsa fé og lömb tekin á gjöf, en fullorðnu fé var viða ekki gefið neitt fyrir nýjár. Í Dölum fennti fé um sama leyti, á ýmsum stöðum á Skagaströnd, í Húnavatnssýslu og í Skagafirði, en fátt fennti þó til dauða þar. Sama dag (5. október) var dimmviðrishríð með fannburði miklum í Eyjafirði og fennti fé víða austan megin fjarðarins. Í Norður-Þingeyjarsýslu urðu ekki miklir skaðar á fé, þótt mikið hlæðist niður af snjónum um þetta leyti. í Vopnafirði fennti þó allvíða 22. nóvember, í norðan stórhríð. Á Vesturlandi, Norðurlandi og Austurlandi var ótíð fram yfir veturnætur; en veturinn til nýjárs ágætlega góður og snjóalítill um allt land. Lítið búið að gefa fé viðast um nýjár. Í Breiðdal voru lömb fyrst tekin á gjöf um áramótin. Árið endaði með auðri jörð í öllum byggðum þessa lands. Klakalaust víða um Suðurland og grænt gras í fjallahlíðum.
(s159) Almennur misbrestur á matjurtaræktinni, þó minna bæri á því á Suðurlandi en i öðrum fjórðungum landsins.
Janúar: Illviðrasamt sunnan-, vestan- og norðanlands, en snjór stóð stutt við. Góð tíð eystra. Hiti í meðallagi.
Jónas Jónassen lýsir tíð janúarmánaðar í stuttum pistli í Þjóðólfi 8.febrúar:
Janúar 1907. Í þessum mánuði hefur veður verið mjög óstöðugt; langoftast útsynningur með miklum og svörtum byljum. Svo má segja, að hafi hann snöggva stund hlaupið í austur, hefur útsynningur verið aðal-áttin. Síðustu dagana var hér mikill kuldi. Snjór hefur nú legið á jörðu, stundum mikill, allan mánuðinn.
Þjóðólfur segir af snjókomu í pistli þann 4.janúar:
Snjókoma óvenjumikil var hér í gær, einhver mesta fannfergja, sem hér hefur komið á einum degi, og hlýtur snjórinn að vera feikimikill til sveita. Í dag hláka.
Ísafold segir af tíð í janúar:
[5.] Fannkoma ákaflega mikil þessa viku, einkum i fyrradag með hægum austanlandsynningi. En frostlítið mjög frá því fyrir helgi; og hláka í gær og í dag.
[12.] Asahláka fyrri part vikunnar vann til muna á snjókyngi því, er hér var komið, þótt mikið sé eftir enn Nú útsynningur dag eftir dag. ... Að norðan er að frétta í gærkveldi eftir símtali við Fjallkonuna frá Akureyri óstöðuga veðráttu, eins og hér, útsynnings-storma, en snjólítið fremur og hagi nokkur í nærsveitum.
[19.] Snjó hefir leyst svo þessa viku, að hér má heita orðin auð jörð. En ákaflega er rosasamt, og ótíð að frétta langt að.
Ingólfur segir af sköðum og tíð. Breskir togarar urðu sérlega illa úti:
[13.] Landsíminn slitnaði á 17 stöðum skammt frá Akureyri aðfaranótt 7. þ.m. Hafði snjór sest á vírinn. Fljótt var þetta lagað aftur. Botnvörpuskip strandaði á Eyjarskerjum á Miðnesi á sunnudaginn var [6.]. Kom frá Vestfjörðum hlaðið af fiski, var á heimleið til Englands. Skipið var spánnýtt, hljóp af hlunni fyrir fjórum vikum og var þessi hin fyrsta för þess og síðasta.
Harðindi mikil og jarðbann í Skagafirði. Bændur hafa í hyggju að kaupa fóður handa skepnum frá útlöndum.
[28.] Botnvörpuskip strandaði suður á Miðnesi sunnud. 13. þ.m., skammt frá því, er annar botnvörpungur strandaði viku áður. Skip þetta hét King Edvard Vn." Menn björguðust og nokkuð af aflanum. Var skipið hlaðið fiski sem hið fyrra og nýlegt. Botnvörpuskip sökk á Breiðafirði úti fyrir Grundarfirði fyrir rúmri viku og fórust skipverjar allir. Það hét Imperialist" frá Hull.
Hafís fyrir Vestfjörðum. Enskur botnvörpungur, er hingað kom í fyrradag, sagði hafís fyrir Vestfjörðum allnærri landi undan Önundarfirði og þrjár mílur undan Patreksfjarðarmynni. ... Tíðarfar hefir verið mjög óstillt nú um hríð. Veðrabálkur mikill og umhleypingar.
Lögrétta segir þann 16.:
Harðindafréttir berast víða að; jarðlaust með öllu bæði austanfjalls og í Borgarfjarðarhéraði. Sumstaðar sagt, að farið sé að skera fé, af ótta við fóðurskort.
Veðrið er óstöðugt, stormasamt og úrkomur tíðar, ýmist regn eða snjór, en kuldar engir síðan um jól. Aðfaranótt 14. þ.m. var ofsaveður á suðvestan. Síðari partinn í gær og í nótt asahláka.
Lögrétta segir frá þann 13.febrúar:
Nú eru komnar nánar fregnir um strand botnvörpuskipsins Imperialist", sem áður hefur verið getið um hér í blaðinu. Hann strandaði á skeri í Grundarfjarðarmynni 19. [janúar], um hádegi, í útsunnanstormi og illum sjó. Skipsmenn voru 12 og komust allir í skipsbátinn, en ekki náðu þeir landi, vegna óveðurs, fyrr en um kl.11 um kvöldið, og þá í óbyggðri ey nálægt Þormóðsey. Þar voru þeir um nóttina. Morguninn eftir var bjart veður, en töluvert brim. Þeir ætluðu þá allir í bátinn aftur og leita byggða, en voru sumir orðnir mjög þrekaðir. Þegar 5 voru komnir út í bátinn, sleit hann frá þeim og rak frá landi, svo að 7 urðu eftir í eynni, en þeir, sem í bátnum voru, voru svo máttfarnir, að þeir gátu ekki róið honum upp að eynni til félaga sinna. Hann rak undan veðri og straumi og sást til hans úr byggðri ey, sem Selalón heitir. Þar var mönnunum bjargað og hjúkrað. En hinum 7, sem eftir urðu, bjargaði Jón bóndi Jónsson í Þormóðsey þá snemma sama daginn. Hann sá þá í eynni og lagði á stað til þeirra á báti við annan mann. Fór hann fyrst með þá út í Selalón og hittu þeir þar förunauta sína. Þeir Jón í Þormóðsey og Jón bóndi Lárusson í Selalóni flutti síðan skipbrotsmennina til Stykkishólms síðari hluta dagsins, og voru þeir þá allir hressir og heilbrigðir, eins og áður er sagt. Skipstjórinn heitir J. Wood, og er er sagt, að hann hafi þrisvar bjargað mönnum úr lífsháska við Vestmannaeyjar og tvisvar botnvörpungum hér á Faxaflóa.
Þjóðviljinn segir frá sköðum í pistlum þann 19. og 29.janúar:
[19.] 6. janúar þ.á. rauf þak af hlöðu í Deildartungu i Reykholtsdal i Borgarfjarðarsýslu, og fuku þar um 30 hestar af heyi.
[29.] Fyrir miðjan janúar þ.á. varð maður úti í Húnavatnssýslu, eða týndist á annan hátt. Hann hét Gísli Gíslason, og var á ferð frá Blönduósi að Brandstöðum.
Rosar, og rigningar, hafa haldist hér syðra um hríð, svo að jörð var marauð, og hagar nægir, uns snjó dyngdi niður 27. þ.m.
Vestri á Ísafirði segir einnig af umhleypingum og hafís:
[19.] Tíðin finnst mönnum nú fremur mislynd og duttlungasöm. Aldrei sama veður daginn út. Þótt logn sé að morgni má eiga víst, að rok sé komið að kvöldi; hitt er ávallt getgáta, af hvaða átt hann blæs, því það er sína stundina af hverri áttinni.
[26.] Hafís allmikill kom hér alla leið inn á höfn á fimmtudagskvöldið [24.] og er Djúpið fullt af ísi síðan. Ísinum fylgdi eins og vant er kaldur andi og hart frost.
Þjóðviljinn ber þann 20.febrúar fréttir af Ísafirði dagsettar 25.janúar:
Tíðin óstöðug. ýmist frostbyljir, eða bleytukaföld, og stormasamt, t.d. ofsarok aðfaranóttina 16. janúar, og skemmdist þá eitt hákarlaveiðaskipið, og skip, er Ásgeirsverzlun geymdi í 1-200 föt af steinolíu, rak á land.
Lögrétta birti þann 20.febrúar bréf úr Patreksfirði ritað þann 30.janúar:
Versta ótíð í allan vetur, sífelldir umhleypingar og oft illt til jarðar, eða haglaust. Frost mikil öðru hvoru, t.d. í gær 16°C. Bændur kvarta; heyskapur er víða lítill, en útigangur góður, svo þetta er ekki hentugt tíðarfar, enda haglaust stundum. Botnvörpungur, sem hér kom í gær, sagði talsverðan íshroða hér úti fyrir, og Önundarfjörð, Súgandafjörð og Ísafjarðardjúp lokað af ís; væru nokkrir botnvörpungar innitepptir á Ísafirði. Lítið jakastangl kom hér inn á [Patreksfjarðar-] Flóann, en hér er ekki svo mikil hætta á, að skip þurfi að teppast, eða sigling hingað hindrist, því Látraröst og straumarnir bera allan ís langt til hafs.
Þann 18.mars birti Þjóðviljinn fréttir frá Hornströndum, dagsettar 19.janúar:
Veðráttan einatt mjög stirð. Sífelldir stormar og fannkomur og má heita, að aldrei hafi komið blíður dagur, sem af er vetri. Allar skepnur á gjöf, síðan snemma í nóv. Hafísinn er nú orðinn landfastur, og sér hvergi út yfir, nístandi frost. 12- 14 stig á Reaumur.
Ingólfur segir 14.apríl frá vatnsflóði sem varð í Kelduhverfi í janúar:
Bær eyðist af vatnsflóði. Í vetur um þorrakomu bar það við á Syðribakka í Kelduhverfi, að hús öll fylltust af vatni um miðja nótt. Hafði komið hlaup í Jökulsá. Varð fólkið að flýja úr baðstofu upp á bæjardyraloft. Karlmenn brutust út í fjárhús til þess að bjarga fénu; var það allt komið á sund og um tuttugu fjár þegar dautt. Hey skemmdust stórum og hafa kannski ónýst með öllu. Nú er bærinn kominn í eyði og fólkið sest að á öðrum bæjum. Friðrik bóndi Erlendsson, er þar bjó, hefir beðið mikinn skaða og enn tilfinnanlegri fyrir þá sök að bær hans brann með flestu innanstokks fyrir fám árum.
Febrúar: Þokkaleg tíð eystra, en erfið annars staðar með nokkrum snjó. Kalt.
Jónas segir frá febrúarveðrinu í Þjóðólfi þann 8.mars:
Eins og vant er í febrúar hefur suðvestanvindur (útsuður) verið langoftast, með svörtum éljum í milli; eftir miðjan mánuðinn (18.) norðanveður með blindbyl og hvass mjög með köflum (19.-20.). Til sjávarins hefur oftast verið foráttubrim. Óvenju mikill snjór hefur legið hér á jörðu, sem nú um lok þessa mánaðar hefur tekið mikið upp í landsynningsrigningu tvo síðustu dagana.
Ísafold segir af hafís þann 2.febrúar:
Hafís fréttist fyrir skömmu að kominn væri inn á Skagafjörð og Eyjafjörð utanverðan. Nú í morgun er Ísafold símað frá Akureyri að hann sjáist af Skaga; við Langanes og á Grímseyjarsundi. Enskur botnvörpungur flutti þá frétt hingað nýlega, að hafís hefði einnig gert vart við sig fyrir Vestfjörðum.
Ingólfur segir af ís þann 3., en dregur nokkuð úr þann 10.:
[3.] Landsins forni fjandi", hafísinn, sást úr Svarfaðardal fyrir helgina úti í Eyjafjarðarmynni og hroði nokkur kominn á Skagafjörð allt inn að Sauðárkróki.
[10.] Minna er nú gert úr ísreki fyrir Norðurlandi, heldur en frá var sagt í síðasta blaði. Þó hefir hans orðið vart þar úti fyrir.
Ísafold segir frá tíð þann 6. og 19.:
[6.] Snjóavetur er þetta einhver hinn mesti í manna minnum hér sunnanlands það sem af er, og ákaflega skakviðrasamt, langmest af útsuðri. þurfi norðri að gera lík skil, þegar fram á kemur, tekur hann í hnjótana, um það er lýkur.
[19.] Um tíðarfar er hið sama að frétta hvaðanæva. Fannkyngi geysilegt, með sífelldum umhleypingum og miklum frostum öðru hvoru.
Þjóðólfur segir af tíð þann 8.febrúar:
Veðurátta hefur verið afar umhleypingasöm og óstöðug, einkum síðan um nýár, með fannkomu, frostum og lítilsháttar blotum á víxl, svo að menn muna naumast verri tíð. Seint í fyrra mánuði komst frostið hér upp 14°C, en ekki stóð það lengi. Síðustu tvo daga gott veður og stillt. Af Seyðisfirði er símritað 31. f.m., að þar hafi verið 14 stiga frost hinn 30. Og af Norðurlandi er að frétta harðindatíð með mikilli fannkomu, og menn hræddir um heyleysi.
Þjóðviljinn segir þann 20.febrúar frá björgun:
Skipshöfn bjargað í sjávarháska. 9. þ.m. kom enskt lóðarveiðagufuskip til Reykjavíkur, og setti þar á land 9 íslenska sjómenn, er skipið hafði bjargað daginn áður sex vikum sjávar út af Garðskaga. Menn þessir voru frá Stafnesi á Miðnesi og voru í fiskiróðri, en rak undan landi, sakir ofveðurs, og vildi það til bjargar, að þeir hittu lóðarveiðagufuskipið, Róðrarbátur þeirra brotnaði við skipshliðina, og týndist. Sakir veðurs varð mönnunum eigi komið í land i Keflavík, eða þar í grennd, og því fór skipið með þá til Reykjavíkur.
Lögrétta segir þann 20.febrúar frá óhappi á Reykjavíkurhöfn:
Nokkru fyrir kl.1 í nótt rak gufubátinn Reykjavík upp í klettana norðan í Battaríinu. Stormur var hvass á hánorðan og hafði verið svo í allan gærdag. Næturverðirnir vöktu menn upp, er þeir urðu varir við strandið, og var skipshöfninni þegar bjargað í land. En skipið rær þar enn úti í klettunum og kvað vera svo mikið brotið að engin von sé um viðgerð. Það er enskt skip, sem er sök í strandinu, gufuskipið Maud", er liggur hér á höfninni, fermt til Edinborgarverslunar. Það rakst á Reykjavíkina á höfninni, sleit frá henni annað akkerið og braut úr henni stefnið. Varð hún [Reykjavíkin] að láta berast til lands undan veðrinu til þess að sökkva ekki úti á höfninni.
Ingólfur bætir við um sama veður þann 25.:
Ofsaveðrið á miðvikudagsnóttina olli miklum skemmdum á talsímunum innanbæjar, einkum í austurbænum. Gengu þrír dagar til þess að koma þeim öllum í samt lag.
Þjóðólfur segir af sama veðri í pistli þann 22.febrúar:
Stórhríð með miklu frosti var um allt Norðurland og eins í Múlasýslum dagana 18. og 19. þ.m. Hér var ofviðrið mest síðari hluta dags hinn 19. og nóttina eftir, eitthvert hið mesta norðan harðviðri, er hér hefur komið, og frostið 9-10 st. C. Auk strands Reykjavíkurinnar" urðu í veðri þessu allmiklar skemmdir á mótorbátum og fiskiskútum við árekstur. Einn mótorbátur, eign Valentínusar Eyjólfssonar verkstjóra við Mjölni", sökk alveg hér á höfninni.
Lögrétta birti þann 27. frekari fréttir af Reykjavíkinni:
Tryggvi Gunnarsson bankastjóri ætlaði að ná skipinu út til aðgerðar og hafði allan viðbúnað til þess að það yrði gert á mánudagsmorgun. En svo óheppilega tókst til, að á sunnudagskvöldið [24.] gerði vestanrok og hélst það alla nóttina. Brimgangur varð mikill og brotnaði Reykjavíkin" þá í spón þar í Arnarhólsklettunum.
Austri segir frá Seyðisfirði 23.febrúar:
Stórhríðarveður gekk yfir land allt mestan hluta síðustu viku. Hér var veðrið ákaflega slæmt, hið versta er komið hefir á þessum vetri með frosti og fannkomu mikilli.
Mars: Illviðrasamt og fremur kalt. Talsverður snjór norðan- og vestanlands, en snjólítið á Suðaustur- og Austurlandi. Hafís olli nokkrum vandræðum.
Jónas segir af marstíðinni í pistli í Þjóðólfi þann 12.apríl:
Aðal-áttin hefur verið suðvestan (útsynningur) með éljum og fallið talsverður snjór, með köflum snúið til austurs; rigning kom fyrst 26. og tók þá mikinn snjó og jörð kom upp; varaði það að eins stutt, því óðara kom útsynningsél, svo jörð varð aftur alhvít, og er svo enn nú um mánaðamótin. Voðalegt hvassveður hér á skírdag [28.] fyrri part dagsins.
Ísafold greinir frá tíðarfari í mánuðinum í nokkrum pistlum:
[2.] Blotinn fyrir helgina síðustu hélst að eins fram á sunnudaginn. Mánudaginn snarpur útsynningur. Þá hlánaði aftur á þriðjudaginn, og hefir verið bæg hláka síðan þangað til í nótt, er bann gekk aftur í útsynning.
[20.] Hér hafa verið frá því 2 dögum fyrir helgi kyrrviðri með sólskini að jafnaði og vægu frosti eða frostleysu jafnvel með köflum, en engin hláka þó; snjóbreiðan óhögguð hér um bil, svo langt sem augað eygir.
[23.] Aftur brá til útsynnings á miðvikudaginn [20.]. Stórviðri á fimmtudaginn. Og fjúk í gær með hægð. En í nótt gerði hláku með mikilli leysingu, er helst í dag furðu-hlý, 6 stiga hiti. Hagleysur eru sagðar minni í sveitum en við hefði mátt búast. Snöp öðru hvoru víða nokkuð. En notast lítið að þeim af því, að svo örsjaldan gefur að standa á. Fram úr páskum er almennt talið að bændur fleytist með hey hér sunnanlands. En mjög óvænlegar horfur úr því, ef ekki skiptir um. Þeir hafa drýgt hjá sér óvenjumikið með fóðurkorni. En betur má, ef duga skal, haldist harðindin.
[27.] Nú er loks kominn ágætisbati. Marahláka dag eftir dag, með 6 stiga hita. Sama er að frétta lengra að. Símað í gær af Blönduós: Hér hefir verið ágætishláka nokkra daga. Komnir góðir hagar.
[30.] Enn að nýju útsynningur í gær og í dag. Þó ekki mikil snjókoma. Horfur á, að hvítir verði páskarnir [31.]. ... Hér gerði snögglega afspyrnurok á skírdag [28.] um miðjan dag, af landsuðri. Það hefir náð vestur á Breiðafjörð, því þar rak s/s Perwie út af höfninni í Sth. og s/s Sterling var nærri slitið upp.
Norðri birti þann 8.mars pistil frá Ísafirði:
Tíðarfar hefir verið slæmt. Stöðug norðanátt og stórhríðar um langan tíma svo varla hefir verið fært milli húsa, hefir það stuðlað til þess, að hver og einn hefir kúrt í sínu koti meira en ella ef sól og sunnanvindur hefðu lokkað fólk til hreyfingar.
Þjóðviljinn segir þann 9.mars (Bessastaðir):
Fannir, og frosthörkur, og er vetur þessi lang-harðasti veturinn, sem komið hefir sunnanlands í mörg ár.
Ingólfur segir frá þann 21.apríl:
Maður fórst í snjóflóði 15. [mars] nálægt Birnustöðum í Dýrafirði. Hann hét Halldór Guðmundsson, piltur um tvítugt.
Vestri birti þann 23. skaðafréttir úr Ólafsvík:
Ólafsvíkurpistill. Bátstapi og hrakningur. 1.mars var almennt róið héðan úr veiðistöðvunum. Þann dag versnaði veður og gekk í sunnan ofviðri. Um kvöldið vantaði þrjá báta, einn af Brimilsvöllum, og hleypti hann inn í eyjar og kom þar fram daginn eftir, og tvo af Hjallasandi. Formaður annars þeirra var Júlíus Sigurðason frá Fagurey, og náði hann heim í Fagurey daginn eftir. Til hins bátsins hefir ekki spurst enn, nema afturmastursins úr honum, sem að sögn rak vestur í Hergilsey, og má því vafalaust telja hann frá.
Austri segir af hafís - og síðan af ýmsu tjóni í pistlum þann 23.mars - við styttum textann lítillega:
Hafísinn kvað nú vera töluverður á svæðinu frá Melrakkasléttu til Langaness, og hefir orðið til mikils farartálma fyrir skipin sem norður hafa átt að fara. Bæði Morsö" og Prospero" hafa orðið að snúa aftur. Prospero komst norðar að Sléttu en varð að snúa þar aftur og kom hingað 19.þ.m. Hafði skipið áður affermt og fermt vörur á Þórshöfn. Morsö hefir tvisvar reynt að komast norðar en í hvorttveggja skiptið orðið að snúa aftur við Langanes. Prospero lagði af stað norður aftur í fyrradag og komst norður undir Langanes, en hreppti afskaplegt veður og varð að leggja til drifs, og sneri svo hingað aftur i gærmorgun og var skipið allt þakið þykkri klakahúð, er það kom hingað inn á höfnina. Var Friðrik Wathne einnig með skipinu og sagði hann og skipverjar að veðrið hefði verið eitthvert hið versta er þeir nokkru sinni hefðu hreppt. Ís hittu þeir ekki mikinn á þessari leið aðeins hroða nokkurn, en þeir töldu víst að mikill ís væri norður undan. ... Gufuskipið Patria" er flutti fóður er kornið til Norðurlandsins, kom hingað að norðan 19. þ m. Hafði með naumindum komist í gegnum ísinn við Langanes. Töldu skipverjar það hina mestu heppni, að þeim skyldi lánast að komast út úr ísnum. ... Tryggvi konungur lagði á stað frá Akureyri 18.þ.m. en er ókominn hingað ennþá.
Ofsastorm af norðvestri gjörði hér í fyrrakvöld [21,]. Urðu töluverðir skaðar að því hér í bænum: fauk þakið af hinu nýreista húsi T.M. Hansen og járnplöturnar af því fuku á talsímaþræðina og slitu marga þeirra svo og í hús Guðm. Erlendssonar og brutu gat á stafninn á því. Fleiri skemmdir urðu og á bátum og húsþökum og rúður brotnuðu í ýmsum húsum.
Ingólfur birti fréttir af sjósköðum þann 24.:
Hjá Merkinesi í Höfnum sást enskur botnvörpungur mölbrotinn á skeri 20. þ.m. Mannbjörg hefir engin orðið. Tvö lík rekin. Manntjón? Tveir sexæringar (með 7 mönnum hvor) er reru frá Miðnesi á miðvikudaginn voru ókomnir í gær. Lítil von um að menn hafi komist af nema botnvörpungur hafi bjargað þeim. Drukknun. Skipstjórann á fiskiskútunni Langanesi frá Hafnarfirði tók út af skipinu í ofsarokinu 21. þ.m. Hann hét Egill Egilsson mesti efnismaður.
Og þann 31. birti Ingólfur fréttir af manntjóni við Skagaströnd og eystra:
Blönduósi 26. mars 1907: Maður.varð úti við Hrafnadalsá á Skagaströnd að kveldi 22. þ.m. Hann hét Júlíus Guðmundsson frá Bergi. Sýslumaður hóf rannsókn út af atvikum að þessu slysi. Ágætis hláka hefir verið nokkra daga. Komnir góðir hagar.
Símskeyti frá Seyðisfirði: 25. mars kl. 8:30 f.h. Kong Trygve lenti í bylnum á fimmtudaginn (21.) í ísnum við Langanes og brotnaði. Skipverjar og farþegar, samtals 32, fóru í 3 báta föstudagsmorgun kl.8. Þá var skipið að sökkva 13-15 mílur suður og austur af Langanesi. Laugardag kl.2 kom einn báturinn að landi í Borgarfirði með skipstjóra, jómfrúna, 3 háseta og 9 farþega: ... Hina tvo bátana vantar, annan með 13 og hinn með 5, þar á meðal 5 íslendinga: ...
27. mars kl. 11 f.h. Stóra bátnum frá Tryggva kongi bjargað í gær frá Fagradal með 10 mönnum lifandi. Stóri og litli báturinn hittust á sunnudag fyrir utan Bjarnarey. Annar stýrimaður veikur; hann og kvenmaður fóru i stóra bátinn, aðrir 2 í litla bátinn. Minni báturinn þá látinn róa til lands að leita hjálpar. Menn í honum hinir vöskustu. Öll von úti um hann. ... Ekki teknir limir af neinum. Átta bíða á Vopnafirði. Evensen mjög gramur skipstjóra. Álítur alla myndi hafa komist af fyrr ef hann hefði beðið og orðið hinum samferða.
Lögrétta greinir þann 27.frá hrakningum og sköðum - við styttum pistilinn hér:
Ofsarok gerði á miðvikudaginn í síðastliðinni viku [20.], fyrst af austri, en snerist fljótt til útsuðurs. Fiskiskipin voru þá allflest sunnan við land og sum langt til hafs. Það slys vildi til á fiskiskipinu Langanesi frá Hafnarfirði, eign Sigf. Bergmanns & Co., kl.8 á fimmtudagsmorguninn, að skipstjórann tók út og drukknaði hann. ... Skipið kom inn hingað á laugardaginn töluvert skemmt. Í þessu roki voru 2 sexæringar frá Miðnesinu á sjó og höfðu þeir eigi náð landi þar, er frétt kom sunnan að nú rétt fyrir helgina, og voru taldir frá, en síðan hefur frést, að annar báturinn hafi samt komist af.
Sjóhrakningar og manntjón. Nóttina milli 20. og 21. þ.m. fórust 2 menn af kútter Kjartan, eign Bryde's verslunar í Hafnarfirði, ... Slysið vildi til suðaustur af Vestmannaeyjum
og kastaði sjórinn skipinu svo, að salt og annað lauslegt í skipinu kastaðist yfir í annað borðið og braut þilið, sem var á milli saltkassans og gangsins fyrir framan lyftinguna; skipið lagðist á hliðina og lá þannig einn stundarfjórðung, að eigi var unnt að rétta það við, þar til annar kaðallinn, sem liggur aftur með stórsegls-ránni, slitnaði, svo sjórinn rann úr seglinu, og lyftist skipið nokkuð upp við það, en þó eigi til fulls fyrr en eftir næstum 2 klukkutíma. Ljóskerin hurfu og áttavitarnir brotnuðu og allt lauslegt í skipinu umhverfðist svo, að ekki var unnt að finna skipsbækur eða sjókort eða neitt það, er unnt væri að leiðrétta sig eftir. Skipshöfnin var því mjög nauðuglega stödd. Stýrimaður skipsins, Gísli Gunnarsson, sem að vísu hefur verið mörg ár stýrimaður, en hefur ekki lært sjómannafræði, tókst stjórnina á hendur og er karlmennsku hans og snarræði við þetta tækifæri við brugðið. Skömmu síðar sá Gísli til annars skips, dró upp neyðarflagg á Kjartani og beið þess að skipið kæmi til þeirra; þetta var kútter Ester (skipstj. Kristinn Brynjólfsson frá Engey); var þá svo illt í sjóinn, að ekki var unnt að komast á milli skipa og beiddist Gísli því að mega fylgjast með Ester þar til þeir sæju land og væru úr hættu, og veitti Kristinn það fúslega. Þeir sigldu því þann dag allan og lágu svo nærri hvor öðrum um nóttina sem unnt var; daginn eftir sigldu þeir enn, þar til þeir voru komnir vestur undir Reykjanes, og þar skildu skipin kl. 4. e.h. laugard. Hélt Gísli til Hafnarfjarðar um kvöldið og kom þangað á sunnudagsmorguninn [24.].
Þann 29. birti Norðri símafréttir af hafís, dagsettar þann 26.:
Séra Eiríkur Gíslason á Stað í Hrútafirði símaði til afgreiðslumanns gufuskipafélagsins hér í bænum hr. kaupmanns E. Laxdal eftirfarandi fréttir, er hr. E.L. hefir góðfúslega leyft Norðra að birta: Pósturinn frá Reykjarfirði alveg nýkominn hingað, fór frá Reykjarfirði 20. þ.m., sem leið liggur yfir Trékyllisheiði sem er hátt fjall. Daginn áður höfðu Reykfirðingar fyrst séð ís þar úti fyrir. Þegar pósturinn fór yfir heiðina, var ekki vel góð sýn til hafsins. En þó kveðst hann muni hafa séð 4-5 mílur fram og hafi ísinn verið mjög mikill að sjá. Innri ísbrúnin hafði legið í stefnu utarlega á Skaga. Vesta fór frá Steingrímsfirði 22. þ.m. og ætlaði þá til Blönduóss að skipa þar upp vörum er hún hafði eftir, en hefir ekki komið þangað. Kveðst séra Eiríkur álíta að hún hafi snúið aftur til Steingrímsfjarðar eða Reykjarfjarðar og muni hafa legið þar þangað til ef til vill 25. eða 26. þ.m. Báða þá daga hafði verið mjög hvasst á sunnan og sé líklegt að ísinn hafi rekið frá landi þá dagana. 27/3 1907 kl. 5 e.h. Vesta kom til Reykjavíkur í dag kl.3. Þegar hún fór út úr Steingrímsfirði 22. þ.m. hafði ísinn rekið svo frá landi að hún komst heilu og höldnu vestur og suður með og fyrir Horn án þess að verða vör við nokkurn ís. Ferðin hafði gengið vel úr því.
Þjóðviljinn birti 10.apríl bréf úr Hvammssveit í Dalasýslu, dagsett 25.mars:
Síðan viku fyrir jól hefir verið hörmuleg veðrátta, aftakaútsynningur og norðanhyljir, skiptast á með frosthörkur einn og tvo daga í bili, allt að 20 stigum á Celsíus, þó að oftast hafi frostin verið mun vægari. Allar skepnur því staðið á gjöf, síðan á jólaföstu, svo að heyleysiskvartanir heyrast nú almennt, og horfir til stórfellis, ef eigi næst á kornmat innan skamms en á því eru slæmar horfur, þar sem Hvammsfjörður er fullur af ísreki, og kornmatinn verður að nálgast út í Stykkishólmi.
Ingólfur segir þann 14.apríl af skipskaða í Eyjafirði:
Bátur fórst frá Steindyrum á Látraströnd við Eyjafjörð um páskana og drukknuðu þrír menn.
Þjóðólfur segir af flóði í Ölfusá í bréfi frá Selfossi sem birtist þann 12.apríl:
Nóttina milli 27.-28. [mars] gerði óvenjumikið vatnshlaup með jakaburði í Ölfusá. Stafaði það af hinni bráðu leysingu dagana á undan. Gekk hlaup þetta svo hátt, að lítið vantaði á, að það næði að fara fyrir framan garðana við túnið á Selfossi og bærinn, sem annars stendur hátt, yrði umkringdur af ánni. Laxveiðikláfar, grindur og ýmislegt flaut í burtu og tapaðist; var þetta þó geymt á óhultum stöðum eftir minni núlifandi manna. Þar sem þetta var um nótt varð sínu fram að fara. Kom nú greinilega fram, sem reyndar hefur fyrr borið á, að hliðarstrengjastöpullinn að vestanverðu við brúna er of lágur og helst til rýr, því jakaruðningurinn hafði náð í strengina við stöpulinn og teygt og losað umbúnað þeirra við sjálfa brúna, og stöpulinn hefur jakaruðningurinn með hinum ofsalega straumþunga, sem fylgdi, hálf nuddað og skemmt nokkuð. Viðgerð þarf á strengjunum, að festa þá við brúna, eins og óðar verður gert, undir eins og gott veður kemur. Um nóttina, er ég o.fl. komum þarna að, mun hafa verið 3-4 álna bil frá brúnni niður á ísruðninginn, þar sem mest bar á honum. Sem betur fór staðnæmdist hlaup þetta að mestu við jakastíflu, sem myndaðist í þrengslunum við Geitanes. Þrengdi allmikil kvísl af ánni sér fram fyrir framan nesið um Sandvíkurheiði, og þaðan suður mýrar til sjávar, og gerði þannig engan skaða hvorki á Kotferju eða Kaldaðarneshverfi, sem þó hefur oft átt sér stað í miklu minni hlaupum. Selfossi 30. mars 1907. Símon Jónsson.
Þjóðviljinn segir af skipskaða á skírdag [28.mars] í frétt þann 30.apríl:
Áreiðanlegt er, því miður, talið, að fiskiskipið Georg" hafi farist með allri skipshöfn, í skírdagsrokinu 28. [mars], fyrir sunnan land. Georg" var eign Þorsteins kaupmanns Þorsteinssonar í Bakkabúð í Reykjavik, og var að allra dómi eitt hið sterkasta og vandaðasta skip við Faxaflóa. Með skipinu hafa farist 21 hinna nýtustu drengja.
Apríl: Tíð talin fremur óhagstæð. Hiti í meðallagi.
Jónas lætur vel af apríltíðinni í pistli í Þjóðólfi þann 31.maí:
Framan af apríl var hér besta veður svo að kalla logn á degi hverjum og fagurt sólskin og hélst það um það mánuðinn út.
Ísafold segir af tíð:
[6.] Það fer nú að verða sæmilega vorlegt. Umskiptin gagngerð. Snjór mjög horfinn í byggð. Hiti 6-8 stig dag hvern. Norðan af Eyjafirði símað í dag, að þar sé blíðviðri og besta tíð.
[17.] Kaldara nokkuð hefir verið í gær og i dag en undanfarið. Gerði dálitið föl í nótt. Norðanlands bylur í gær, segir símfrétt. Hann var nokkuð hvass á norðan hér.
Ingólfur lýsir tíð þann 14.apríl:
Veðrátta hefir verið hin besta hér síðustu vikuna, logn og heiðríkja á hverjum degi og blítt veður; um nætur ofurlítið frost.
Þjóðviljinn segir af tíð:
[23.] Rigningar hafa verið með köflum síðustu dagana. Hitalítið um daga en kalt á nóttu.
[30.] Sumarið heilsaði með rigningarúða [25.] sem haldist hefir við og við síðustu dagana.
Þjóðólfur birti þann 17.maí bréf úr Höfðahverfi í Suður-Þingeyjarsýslu þar sem veturinn er gerður upp:
Veturinn, sem nú er að kveðja, hefur verið óvenjulega harður og hrottafenginn með suðvestan langstæðum hríðum, svo jafnvel eldri menn kveðast ei muna slíkt, en ekki hafa snjóþyngslin verið; samt gerði ákafa stórhríð 18. febrúar, er stóð yfir nærfellt 3 sólarhringa, og hlóð niður fönn mikilli, reyndar í það eina skipti sem verulegt stórfenni hefur komið á þessum vetri; aftur hafa verið úrkomur og frost á víxl, svo öll jörð hefur verið reyrð í klakadróma (svelli þakin) við og við hafa komið mikil frost, en sjaldan staðið mjög lengi. Á aðfangadag jóla 24.desember voru 20 stig á Celsius, og 9.-10. mars einnig 20. stig, en bjart veður og hægt. 18.janúar var ofsahláka með 10 stiga hita, en daginn eftir stormur og kuldi með hríðarfjúki. 3. mars gerði ákaflegt óveður fyrst af suðvestri, en gekk í norður, er á daginn leið, var sá bylur svo skjótur og snarpur að ég man ei að annað eins skafrok hafi komið nú í nokkur ár, úr hjarnfönnunum reif og þyrlaðist skarinn í allar áttir svo ferðamenn máttu varla komast leið sína, og Ægir var ógurlegur ásýndar. Um kveldið slotaði veðrinu, og var blíðalogn daginn eftir, eigi er ólíklegt, að þegar vantrúarþokan og galdra og draugatrúin voru á sínu hæsta stigi, að slíkur fellibylur mundi hafa verið álitinn göldrum og fjölkynngi að kenna. Þannig hefur þá tíðin verið þennan veturinn (til 25. mars) og er ei furða þótt okkur bændunum væri ekki farið að lítast á blikuna, eftir allan harðindakaflann, stormana hríðarfjúkin, frostin og storku bræðingana, og eiga svo kannski von á öðru eins vori og í fyrra, eftir allt saman, en 25. mars brá til sunnanáttar og hlýinda, og hefur nú að mestu tekið upp snjó úr byggð, frost er að vísu öðru hvoru, en stillur, og er byrjað að vinna á túnum, og jafnvel sumstaðar að jarðabótum.
Maí: Fremur kalt og þurrt. Rigningar syðra um miðjan mánuð.
Jónas segir af maítíðinni í pistli í Þjóðólfi þann 14.júní - þetta var síðasti blaðapistill hans:
Framan af mánuðinum var kalt, vetrarlegt og snjóaði, svo jörð varð hér hvít um fótaferðartíma, öll fjöll niður að sjó hvít; var við norðanátt; oft hvass til djúpa og eins hér og gaddur um tíma á hverri nóttu. Um miðjan mánuð hlýnaði í lofti og varð besta veður, vorveður með sólskini og hlýindum daglega. Loftþyngdarmælir stóð síðari hluta mánaðarins mjög hátt og komst upp í 777 mm [1035,9 hPa]. Haggast lítið ennþá.
Austri segir af tíð þann 5.maí:
Illviðri hafa verið að heita má alla síðustu viku, stöðug bleytuhríð af austri, svo nú er snjór yfir allt og slæmt umferðar.
Ísafold lýsir tíð í nokkrum pistlum:
[1.] Veðrátta hlý með köflum og gróðrarvænleg, en krapafjúk við og við, síðast í nótt til muna, alhvít jörð fram um miðjan dag.
[8.] Kalsi mikill í veðri enn. Frost á hverri nóttu. Norðannæðingur, en sólfar mikið. Hafís sagður nærri landi vestra, enda enn kaldara þar en hér, með snjó niður i fjarðarbotna. Vestanlands hefir orðið að hafa fé inni á nóttum allt til þessa, á hálfri gjöf.
[11.] Uppstigningardagshret afarvont hófst á miðvikudaginn [8.], með norðanbálviðri, sem stendur enn, þótt farið sé að lina, og frosti og fjúki um nætur, sem festir þó lítið sem ekki hér, en mun vera blindbylur norðanlands og austan.
[15.] Upp úr helgi núna létti hretinu og er nú þolanlega hlýtt. Vonskutíð mikil um mánaðarmótin austanlands og allt vestur að Eyjafirði, harðar snjóhríðar með mikilli fannkomu. Líkt nokkuð á Vestfjörðum. En þar í milli vægara miklu norðanlands.
[22.] Veruleg hlýindi ern og hafa verið í veðri hér síðustu dagana, upp úr hvítasunnunni [19.], fyrr ekki. Laugardag fyrir hvítasunnu [18.]var kalsahretviðri á austan. Hvítasunnudag meinlaust dimmviðri. Annan líkt, og þónokkuð bjartara og hlýrra. En sumarsólskinsblíða í gær og dag.
[29.] Hlýindi fara hægt að vaxa og gróðurinn með. Býsna-kalt í nótt sem leið og fjúkhraglandi i morgun.
Þjóðviljinn segir þann 30. eftir bréfi dagsettu í Dýrafirði 17.maí að hnésnjór hafi orðið þar á láglendi í uppstigningardagshretinu 9.maí og versta ófærð til fjalla.
Ísafold birti þann 19.júní bréf af Síðu í Vestur-Skaftafellssýslu, dagsett 28.maí:
Tíðin má teljast hafa verið góð síðan með einmánaðarbyrjun, þótt öðru hverju sé kalt; en mikill kuldi hefir ekki komið síðan með sumarbyrjun. Þó hefir tvisvar komið snjór hér i byggðinni síðan; síðara skiptið í þriðju viku sumars; þá var stöðug snjókoma heilan sólarhring, enda kom mjög mikill snjór, svo að sauðfé varð flest að vera þar sem það var komið, og kom sér því betur að brátt batnaði aftur; annars hefði verið voði á ferðum með fénaðinn, því flestir voru að þrotum komnir með hey. Og þó hey væru til, hefði verið ómögulegt að ná í allan fénaðinn vegna snjóþyngsla. Ekki veit ég til að hér hafi orðið tjón á fénaði i þessu kasti. Gróður er i góðu meðallagi um þetta leyti, en jörð er hér viða stórskemmd, bæði af kali og maðki, og það sem verst er, að ófögnuður þessi er engu siður i túnum en annarsstaðar.
Júní: Óhagstæð tíð. Mjög þurrviðrasamt nema syðst á landinu. Óvenju kalt.
Í Austra (9.) og Norðra (12.) kemur fram að þann 2. hafi norskt selveiðiskip farist í ís um 150 mílur norður af Langanesi. Áhöfnin lét fyrirberast á ísnum í sólarhring en var þá bjargað af öðru selveiðiskipi sem kom þeim til Siglufjarðar.
Norðri birti þann 5.júlí bréf af Úthéraði, dagsett 15.júní:
Vortíðin afarköld. í byrjun þ.m. alsnjóaði um allt Úthérað og gerði haglaust sumstaðar fennti fé. Samt urðu skepnuhöld allgóð, þrátt fyrir almennan heyskort, því allir höfðu kornmat, er mörgum kom að góðu gagni.
Ísafold birti þann 19.júní fréttir af Seyðisfirði, bæði þann 9. og 15. júní:
Seyðisfirði 9. júní. Héðan fátt tíðinda, nema hvað tíðarfarið hefir verið afleitt i vor. Nú hvítt af snjó niður i sjó, og bleytuhríð og hundaveður síðustu daga. Er slíkt fremur harðsnúið, er komið er fram undir miðjan júní. Ekki mun enn vera búið að fullþurrka neitt af haustfiskinum, og er það óvanalegt, er svo er orðið áliðið vors. Nú er skipt um til betri tíðar eystra eftir símskeyti frá Seyðisfirði 15. þ.m.
Þjóðviljinn lýsir júnítíðinni á Bessastöðum:
[8.] Veðrátta alloftast norðlæg undanfarinn vikutíma. - Sólfar mikið að deginum, en tíðin köld og þurr, svo að grassprettu miðar seint áfram, einkum sakir vætuskorts.
[15.] Tíðin hefir verið köld undanfarna daga, en heiðskírt og sólmikið daglega.
[22.] Loks brá til rigninga a sunnudaginn [16.], enda var ekki vanþörf á, eftir alla þurrkadagana fyrrihluta mánaðarins.
Ingólfur segir þann 7.júlí úr bréfi frá Húsavík 22.júní að tíðarfar þar sé gott um þær mundir, en til skamms tíma hafi verið óstillingar og jafnvel fannkomur.
Júlí: Tíð talin hagstæð syðra. Mjög þurrt um mikinn hluta landsins. Kalt.
Ísafold lýsir júlítíð í nokkrum pistlum - lengst af sól og þurrkum syðra:
[3.] Nú er loks komin almennileg sumarveðrátta, eftir óvenjumikla kulda allt vorið að kalla má og þar af leiðandi fádæma gróðurleysi. Skipti um upp úr helginni síðustu og fór að rigna loksins. Mesta sólskinsblíða í dag.
[10.] Hér eru sífeld þurrviðri og látlaus norðanátt. Kemur aldrei dropi úr lofti, fyrr en í nótt lítils háttar. Mikla kulda að frétta að norðan með hafþokum. Guðjón ráðunautur Guðmundsson, sem er nýlega kominn að norðan, segir þar hafa verið þurrviðri og kulda fram í lok júnímánaðar. Gróður því afleitur, að sögn litlu betri en mislingavorið (1882). Lambahöld með betra móti vegna þurrviðranna, og gróðurinn, sem kom um miðjan maímánuð, nægði nokkurn veginn fyrir sauðfé. En hross ekki farin að taka neinum vorbata. Málnyta í kúm með lakasta móti vegna gróðurleysis og kulda, og var þeim þó víða gefin taða og matur með útbeitinni fram yfir miðjan júnímánuð.
[13.] Enn helst vætuleysi. Aldrei skúr úr lofti. Grasbrestur dæmafár um land allt, það er til spyrst. Horfir til stórvandræða. Sumstaðar úthagi varla farinn að litkast almennilega.
[17.] Eftir nær 9 vikna sífeld þurrviðri á norðan með kulda stórrigndi hér loks aðfaranótt sunnudags og sunnudaginn mestallan. Vætulaust síðan, en hlýrra miklu í veðri en áður: sæmilegur sumarhiti.
[20.] Dimmviðri síðari part vikunnar og: nokkur væta með köflum. Stormur og rigning i dag af útsuðri.
[27.] Mesta sumarblíða hér þessa viku alla, glaðasólskin dag eftir dag og óvenjumiklir hitar. Nýkomnir Skagfirðingar segja voða grasbrest á Norðurlandi. Tún viða mjög brunnin eða kalin, og hefir þeim að engu haldi komið gróðrarveðráttan vikuna sem leið og framan af þessari. Mýrlend tún ein og láglend sæmilega sprottin. Harðvellisengjar einnig gróðurlausar eða mjög illa sprottnar. Að vísu að ganga um mjög mikinn töðubrest, svo mikinn, að fækka verði kúm að miklum mun eða þá afla sér útlendra fóðurbirgða. Þessar eru horfurnar þótt vel nýtist. En þeim mun verri, ef út af ber því. Túnaaláttur byrjar almennast ekki fyrr en í 13. viku sumars, úr síðustu helgi. En engjar varla nokkurstaðar svo sprottnar, að byrjað yrði á þeim áður. Kuldarnir héldust svo lengi í vor og þurrkarnir, að varla eru dæmi til. Allt að 7 stiga frosti á nóttu á fardögum í Skagafirði. Eina líknin var fyrir skepnuhöld, að komin var nokkur nál um sauðburð, svo að hann gekk vel, með því og að skepnur voru í góðum holdum undan vetrinum. Þar hjálpaði fóðurbjörgin útlenda í vetur, þeim sem tæpt voru staddir, sem voru þó færri en hinir.
Frá Ísafjarðardjúpi sunnanverðu er Ísafold skrifað 16. þ.m.: Afarkalt vor og gróðurlítið til þessa. Lítur ekki út fyrir, að tún verði slæg fyrr en 13 vikur af sumri, þótt hlýindi haldist, sem byrjuðu fyrir fám dögum. þangað til gengu sífeldir norðan- og austannæðingar og þurrkar. Skepnuhöld voru hér góð, þótt tíðin væri köld, því flestum entust hey fram á vor.
Frá Seyðisfirði er símað um síðustu helgi: Nú um tíma hefir verið fyrirtaka-góð tíð. Grassprettu fer mjög fram. Bátfiski nauðarýrt. Úr Fljótsdalshéraði er símað nú í vikunni: Tíðin ágæt; grasvöxtur orðinn allt að því i meðallagi. Heyskapur gengur vel.
Norðri segir þann 27.júlí:
Veðrátta hefir verið ágæt síðustu vikuna. Vex gras nú óðum og eru allgóðar horfur á, að heyskapur á útengi verði í meðallagi, þrátt fyrir hinn óvenju mikla kulda í maí og júní. Tún eru víðast mjög illa sprottin. Slátt hafa flestir hér um slóðir byrjað í þessari viku, nokkrir í vikunni, sem leið.
Ágúst: Sérlega þurrt um mikinn hluta landsins. Nokkrir óþurrkar norðaustanlands. Óvenju kalt.
Austurland á Eskifirði segir af ágústtíð í pistlum:
[10.] Veðrátta stöðugt fremur köld og töluvert frost hefir verið sumar nætur, endalausir þurrkar, og varla komið hér dropi úr lofti síðan í miðjum júlí: Hefir lengi verið hæg norðaustanátt. Heyskapur. Sprettan allstaðar rýr í fjörðum, en nýting hin besta á því sem búið er að losa. Orð er á því haft, hve taða þurfi nú mikinn þurrk, og að hún munu nú vera venju fremur.kraftmikil. Á Héraði er fjöldi bænda búnir að hirða tún og hafa fengið bestu verkun á töðu. Þótt taða sé nú víða minni en stundum áður, má vera að fóðurgildi hennar sé engu minna en fyrirfarandi ár, þegar hún hefir meira og minna hrakist.
[20.] Veðrátta hefir verið köld fram síðustu helgi, þó góð sjóveður. Nú er skipt um til hita og blíðviðris.
[31.] Norðaustankuldar alla þessa viku, snjóar í fjöll.
Þjóðviljinn (á Bessastöðum segir af þurrkum syðra í ágúst):
[12.] Sólskin og þurrviðri, hér syðra í þ.m., nema rigningarsuddi þjóðhátíðardaginn 2. þ.m.
[21.] Sömu þurrviðrin, og sólskinið, daglega, sem að undanförnu. Mjög örðugt að slá, þar sem ekki eru mýrar, eða því votlendara.
[28.] Þurrviðri hafa haldist, sem að undarförnu, en þó dregið i loft öðru hvoru, og komið skúrir.
Ísafold segir þann 31.:
Kalt tíðarfar hvarvetna er til fréttist; þurrviðri og sólfar allmikið hér syðra, en vætusamt nyrðra og á Austurlandi.
Austri segir þann 31.ágúst:
Kuldatíð hefir verið stöðugt síðari hluta þessa mánaðar, oft snjóað ofan í mið fjöll. Í dag snjóveður af og til, og sólskins upp-rof á milli. Á Dimmafjallgarði var 2 álna djúpur snjór nýfallinn í gær, eftir því sem símamenn skýrðu frá þaðan að ofan.
September: Nokkuð umhleypinga- og úrkomusamt. Kalt.
Ísafold segir af tíð, m.a. af óvenjulegri snjókomu um mánaðamótin ágúst/september:
[7.] Enn haldast sömu þurrkarnir og kuldarnir, nær óminnilegir um þennan tíma. Laugardaginn var (31.8) og nóttina eftir gerði alsnjóa ofan á láglendi um Snæfellsnes, Mýrar og Borgarfjörð. þá var 6 stiga frost i Hvítársíðu. Snjóinn tók þó upp daginn eftir að mestu, nema á fjöllum. Víða vestra eru tún ekki fullslegin enn. Það er svo mikið af þeim alls ekki ljáberandi: brunnið eða kalið. Í Saurbæ við Gilsfjörð voru í vikunni sem leið ein 3 tún alslegin. Stórkostleg skepnufækkun í haust óhjákvæmileg um land allt hér um bil einkum á kúpeningi, ef ekki á að leggja bústofninn í beinan voða. Fóðurbætiskaup geta bjargað eitthvað, en efnin leyfa þau fæstum til hlítar.
[18.] Fyrra laugardag, 7. þ. mán, skipti loks um til votviðra, eftir 4 mánaða þurrkatíð. Síðan hefir enginn dagur verið til enda tryggur, þ.e. vætulaus, og stundum rignt mikið. Kalt var og jafnframt í vikunni sem leið, snjóaði á fjöll um nætur öðru hvoru. Hlýrra þessa vikuna sem af er.
[25.] Vætur hafa gengið látlaust hér um bil frá því 7. þ. mán., þangað til í gær; þá var glaða sólskin og logn. Líkt veður í dag framan af. Allkalt í veðri. Frost á hverri nóttu.
Norðri segir þann 6. frá þurrkunum syðra í frétt frá Reykjavík: Óvenjuþurrkar svo til vandræða horfir að heita má. Margir brunnar þornaðir og sömuleiðis lækurinn hér í Reykjavík.
Huginn segir frá þann 5.september:
Fyrr má nú vera þerririnn. Lækir og lindir þornað upp, brunnar þurrir og vatnsþrot á öðruhverju heimili. Svo langvinnan þerri sem nú hefir gengið hér sunnanlands muna ekki elstu menn. Og ef Alþingi stæði eigi í sífeldu lagasmíði, þá mundu menn óttast að nú væri sá tími kominn, að land vort eyddist af langviðrum og lagaleysi. Sumstaðar hafa smjörbú orðið að hætta starfi sínu, af því að lækirnir hafa þornað. Í Reykjavik er lækurinn löngu þornaður og flestir brunnar þurrir. Í Laugarnesi er svo vatnslaust, að Eggert í Viðey verður að flytja þangað vatn til sælgætis engu síður en mjólk og rjóma. En í Viðey er nóg vatn og mundu menn þó hafa hugsað að fyrr þryti vatn á þurrlendri ey, en á landi, þar sem mýrar eru og lækir. Þó hafði Helgi jarðfræðingur Pjetursson sagt Eggert það fyrir löngu, að nóg vatn mundi vera í eynni; og sannast það nú.
Huginn segir þann 19.september:
Akureyri 18. sept. 1907 kl.11 árdegis. Tíðarfar hefir verið hér stirt undanfarið, síðustu 4 daga stöðugar rigningar. Í nærsveitum eiga menn mikið hey úti, sem nú er óvíst hvort næst inn. Austanpóstur kom hér í fyrradag og sagði alsnjóa í Reykjahlíð. Síðastl. sunnudag (15.) var snjór niður í sjó á Sauðárkróki. Seyðisfirði 19. sept. 1907 kl. 12 síðdegis. Ofsarok var hér fyrir fám dögum en olli ekki miklum skemmdum. Gott veður í gær og dag. Nokkur þorskafli þegar gefur, en það er sjaldan. Skipaferðir hér miklar einkum Norðmenn frá Siglufirði á heimleið eftir síldarveiðar. Láta illa af veiðinni einkum sökum hárra sekta. Fremur illa hefir heyskapur gengið; nú er farið að snjóa niður í byggð.
Austurland segir þann 11.:
Kuldar og næturfrost voru á öllu Norður- og Austurlandi um síðustu mánaðamót. 6. þ.m., með tunglkomu, skipti um átt og gekk til suðvesturs með hlýindum, hefir verið hér sumarblíða síðan, en gæftir stirðar.
Austurland segir þann 24. fréttir frá Akureyri sama dag:
Í gær var krapahríð, í dag gott veður. Jarðeplauppskera hefir brugðist hér að mestu.
Þjóðviljinn segir þann 8.október eftir bréfi úr Árneshreppi sem dagsett er 18.september:
Sumarið hefir verið kalt, og aldrei liðið lengri tími, en hálfur mánuður, er eigi hefir snjóað á fjöll, og stundum ofan á láglendi. 15. sept. snjóaði til sjávar, og voru kýr látnar inn um hádegisbilið. Yfirleitt er sumarið eitt hið kaldasta, er menn muna.
Austri segir þann 25.september:
Bleytuhríð gjörði hér allmikla á mánudagsnóttina og mánudaginn [23.], setti þá niður snjó nokkurn og er hann vart horfinn enn í byggð, en snjóþyngsl á fjöllum.
Austri segir þann 5.október frá símslitum þann 24.september:
Símaslit mikið varð á Smjörvatnsheiði eftir hríðarveðrið 24.[september]. Hafði þráðurinn fallið niður af 160 staurum á 8 km svæði. Allvíða var það þannig, að járnin höfðu bognað undan snjóþyngslunum, er hlaðist höfðu á þræðina og ísolatorarnir" svo dottið af og brotnað, en þráðurinn eigi slitnað. Ole Vestad og menn hans, er voru við símavinnu nálægt Fossvöllum, fóru strax og gjörðu við bilanirnar og urðu það því aðeins 4 dagar sem sambandið var slitið. En hætt er við að það hefði tekið lengri tíma ef símamenn þessir hefðu eigi verið svona nærstaddir.
Huginn birtir þann 3.október bréf úr Borgarnesi dagsett í september:
Nú drúpir sveit í vanda, því að heyfengur hefir orðið næsta lítill í sumar. Tún hafa brugðist mjög og eins engjar, sem slegnar voru í fyrra. Er víða ekki ljáborið þar sem er best vanalega. Þerrir hefir verið mikill og nýting því góð, en hey eru mjög sinumikil. Er því mjög hætt við að þau bregðist mönnum illa og að næsta vor verði horfellisvor, ef þau eru ekki orðin landflótta. En með kraftfóðri mætti bjarga við heyjaforðanum. Laxveiði hefir verið með besta mótinu í Borgarfirði. Á Hvítárvöllum ágæt og allgóð annarstaðar, þar sem veitt er i net en nú er víðast leigt Englendingum til stangaveiða. Fé er með feitasta móti í haust eftir þeirri reynslu sem þegar er fengin við að slátra í slægjur og leitapoka. Víða munu menn verða að fækka kúm og kindum í haust. Garðar hafa mjög brugðist, einkum kál; vantaði vökva og ekki vit né geta til að vökva, nema á stöku bæ.
Október: Tíð talin nokkuð góð lengst af. Kalt.
Ísafold segir af tíð og veðri í mánuðinum:
[5.] Eftir langvinnar rigningar tók að snjóa hér i gær stundu af nóni; það var logndrífa og hélt áfram í morgun, með 1 1/2 stigs hita þá. En úr dagmálum sletti i bleytu og hvessti á norðan, og er nú (kl.4) komið rok.
[12.] Hægviðri og hlýindi frá því síðast, allt að 7-8 stiga hiti. Stórrigning hér í fyrra kveld. Skín af sér um miðjan daginn að jafnaði. Fé hafði fennt upp í Norðurárdal og víðar í hretinu fyrir helgina. Var dregið úr fönn dautt og lifandi.
[19.] Hagstæð haustveðrátta síðustu daga, lítið frost um nætur, sólskin og blíðviðri um daga. Sama segir talskeyti frá Akureyri i dag. Þar hafði fallið snjór nokkur, en er nú tekinn upp og veður hið besta. Skagafirði 14. okt., símtal: Tíðarfar afarstirt. Norðanhret um fyrri helgi og aftur þessa. Fé fennt sumstaðar. Margir eiga enn hey úti. Heyskapur allur mjög bágborinn, yfirleitt helmingi minni en í meðalári í þessu héraði.
[26.] Staðviðri og blíðviðri hafa verið hér sunnanlands frá því viku af þessum mánuði, nema norðangarður allharður 2-3 daga um fyrri helgi með 1-3° frosti hér í höfuðstaðnum, og hvassviðri sunnudaginn var [20.]. Fé fennti víða í hríðinni miklu um fyrstu helgina í mánuðinum, ekki síst í Hnappadalssýslu og Staðarsveit; hefir verið að smáfinnast þar í fönn síðan, ýmist dautt eða lifandi. Vantaði nú snemma í vikunni um 50 fjár frá einum bæ, Lágafelli ytra; þar býr mikill fjárbóndi, Kristján Elíasson; en á nokkrum bæjum öðrum um og yfir 20; á Hjarðarfelli að sögn 40-50.
Austri segir þann 12.frá skipskaða við Langanes þann 5.:
Gufuskipið Fridtjof", frá Tromsø, skipstjóri Johan Larsen, fórst við Langanes 5. þ.m. og drukknuðu þar 15 skipverjar, en aðeins einn komst lífs af, vélmeistari Elias Samuelsen, skolaði honum í land á flaki. Skipið fór frá Tromsö 24. sept. s.1. til selveiða norður í höf; lenti það norður að eyjunni Jan Mayen og tók þar 3 skipbrotsmenn, en er skipið hélt þaðan aftur laskaðist það svo í ísnum, að skipstjóri afréð að leita fyrstu hafnar á Íslandi. En er þeir komu upp undir Langanes, þann 5. þ.m. skall á ofsastórhríðarveður og fórst skipið norðan við Nesið skammt frá bænum Skálum, og þangað heim komst vélmeistarinn og lá þar, er síðast fréttist, töluvert veikur. Þann 7, október voru 7 lík rekin í land.
Austri segir þann 19.frá heyskaparlokum á Austurlandi:
Heyafli hefir orðið vonum fremur góður allvíðast hér á Austurlandi; því þótt grasspretta hafi yfirleitt verið tæpast i meðallagi, þá hefir nýting heyaflans allstaðar verið hin ágætasta. Í ysta hluta Hjaltastaðaþinghár, hinum svokölluðu Eyjum, hefir heyfengur bænda verið í allra besta lagi, sumir bændur þar aldrei fengið jafn mikið hey.
Þjóðólfur segir af hríðinni þann 5. og 6. í pistli þann 11.:
Stórviðri með mikilli fannkomu til sveita var dagana 5. og 6. þ.m. (laugardag og sunnudag). Hafði drifið niður mikinn snjó í sveitum á föstudaginn, í logni að heita mátti. En hér við sjó fram var þá hellirigning þann dag. Ekki hefur enn frést um verulega fjárskaðá i veðri þessu, en þó fórst fé allvíða. Bótin að veðrið var svo stutt og frostharkan ekki mjög mikil. Menn úr Hvítársíðu, er voru á leið hingað til bæjarins með fjárrekstur (rúm 400 hndr,) komust í hann allkrappan. Þeir fóru fjallveg þann, sem kallað er fyrir Ok og komust i Brunna á föstudagskveldið, um það leyti er versta veðrið skall á. Höfðu þeir tjald með sér, en áttu við kaldan kost að búa ei að síður, og furða mikil, að þeir héldu fénu. Komust þeir loks ofan í Þingvallasveit við illan leik og hingað til bæjarins á þriðjudaginn. Formaður fararinnar var Jón bóndi Pálsson í Fljótstungu. Kvaðst hann aldrei hafa fengið annað eins illviðri öll þau haust, er hann hefur rekið fé hingað suður.
Huginn segir svipaða sögu í pistli þann 10. - eftir frétt úr Borgarfirði þann 8. og skeyti frá Akureyri þann 9.:
Mjög mikill snjór fallinn í Borgarfirði. Fennti allt fé í Sveinatungu, margt fundið. Haglaust varð niður í sjó á laugardaginn (5.). Fjárrekstramenn ýmsir komust í mikla mannraun. Rekstrarmenn úr Hvítársíðu sem lögðu upp byldaginn suður Kaldadal á leið til Beykjavíkur komust með illan leik í Brunna. Stóðu þar úti alla nóttina yfir fénu. Svo mikinn snjó gerði, að að eins sáust hausarnir á fénu upp úr. Þeir komust þó óskemmdir loks til Reykjavíkur.
Akureyri 9. okt. kl. 2. síðdegis. Ótíð mikil hefir verið hér undanfarið. Síðastliðinn laugardag (4.) og sunnudag (5.) [laugardagur var sá 5.] snjóaði afar mikið og fennti fé, það er nú dregið úr fönn ýmist dautt eða lifandi. Svo mikill var snjórinn að til bar að hestar köfnuðu. Ofsarok var á Siglufirði, fauk þar þak af stóru húsi en veggirnir hrundu síðan. Bátar brotnuðu og fleiri skaðar urðu. Aflalaust á Eyjafirði með öllu enda litlar gæftir og síld engin. Hér starfa engin frystihús. Kartöfluuppskera með langminnsta móti sem menn muna. Síðan á mánud. (6.) [mánudagur var sá 7.] hefir tíðin verið betri, sunnanátt og hláka á daginn en frost um nætur.
Vestri segir frá hríðinni og illviðrinu í pistli þann 12.:
[Þrjá] mótorbáta rak í land og brotnuðu aðfaranótt laugard. 5. þ.m. [Einn] á Hnífsdalsvík, eign Hálfdánar Hálfdánssonar i Hnífsdal, 1 á Skarði í Skötufirði eign Helga Einarssonar og 1 á Borg í Skötufirði eign Bjarna Sigurðssonar kaupmanns. tveir hinir fyrrtöldu voru óvátryggðir en sá síðast taldi vátryggður. Fyrr í haust rak á land í Hnífsdalsvík mótorbát sem Guðmundur kaupm. Sveinsson átti og brotnaði allmikið. Hann var vátryggður. Í kafaldshríðinni um síðustu helgi fennti eitthvað af fé norður í Grunnuvík og Sléttuhreppi, en ófrétt er enn, hve mikil brögð voru að því. Tveir hestar fórust þar einnig, annað reiðhestur, sem hrapaði til bana, og var hann eign Jóns læknis Þorvaldssonar á Hesteyri. Fyrir vestan hafði einnig eitthvað af fé farist.
Þjóðviljinn birti þann 13.nóvember bréf af Hornströndum, ritað þann 7.október:
Síðastliðið vor var hér mjög kalt, aldrei regndropi úr lofti til fardaga, og líktist sú veðrátta meir vetrar- en sumarveðráttu. - Skepnuhöld voru þó almennt góð. Lík veðrátta hélst fram í júlí, en þó blíðviðrisdagar við og við; en væri úrkoma, var það snjór, og frá sólstöðum til septemberloka snjóaði alls 6 sinnum ofan í byggð. Þrátt fyrir þessi kuldaköst, varð þó víðast viðunanleg grasspretta, þegar kom fram í ágúst; en með sept. versnaði aftur veðrátta, svo að hey eru hér víða úti enn, bæði á túni og engjum, og orðin 6 vikna. Undanfarna þrjá daga hefir verið hér grimmasta snjóhríð, svo að heita má að jörð sé öll hulin snjó.
Austurland segir af tíð þann 15.:
[Sjöunda] þ.m. var norðanstormur og dimmviðri og einnig hinn 8 þ.m. Lagði þá snjóþyngsli á heiðar og fjöll, sem tafði mjög alla umferð. Innst i Reyðarfirði eru fannalög og illfært yfir Þórdalsheiði fyrir snjóþyngslum. 9. þ.m. kom sunnanpóstur og var hann 9 klst að komast frá Egilsstöðum til Reyðarfjarðar, vegna ófærðar á Fagradal.
Norðri segir af tíð:
[11.] Aftaka norðanbylur geisaði hér á sunnudaginn var [6.] og nóttina fyrir með fannburði svo fyrnum sætti. Er hætt við að fé hafi fennt hér og þar þó vitneskja sé, ekki fengin um það enn. Hesta fennti einnig á Glerárdal en þeim varð þó bjargað lifandi.
[18.] [Tíðarfar] hefir verið slæmt hina síðustu daga eins og yfirleitt í allt haust. Bændur munu og hafa lógað fé með meira móti og er það réttara en að eiga á hættu með það hvernig veturinn verði.
[25.] Þessa viku hefir oftast verið fremur gott veður, kyrrt og frostlítið. Snjó þann er setti hér niður í stórhríðinni 5. og 6. þ.m. hefir að mestu tekið upp.
Nóvember: Rysjótt úrkomutíð. Hiti í meðallagi.
Ísafold lýsir tíð í nóvember:
[2.] Þriðjudag [29.október] fór að hlýna (4°); fimmtudag að rigna af landsuðri, þá var 6 stiga hiti um morguninn, stórrigning um kveldið; hvass i gær og í dag, með allmikilli rigningu og 9 stiga hita að morgni.
[9.] Rigningartíð yfirleitt þessa viku, með 8-9 stiga hita að morgni þriðjudags og miðvikudags [6.], en síðan við frostmark. Bjart veður og fagurt í dag, við norður. Kafaldsfjúk norðanlands, með 3 stiga frosti á Blönduósi og Akureyri, og 5 stiga á Grímsstöðum á Fjöllum. (Landssíminn er tekinn til að birta veðurskeyti frá þeim stöðum og Seyðisfirði).
[16.] Hægviðri fyrri part viku með nokkru fjúki og litlu sem engu frosti. Hlánaði miðvikudag [13.] með austanstormi og rigning um kveldið. Næstu daga tvo hvass á útsunnan og rigndi mikið. Sama átt i dag, en þurr, og snjóað í nótt dálítið. Líkt veður norðanlands og austan
[23.] Látlaus útsynningur þessa viku alla, með stormi og rigning fram í hana miðja, en hægu fjúki síðan öðru hvoru þangað til i dag, að komið er logn með heiðríkju og allmiklu frosti. Þessu líkt hefir viðrað norðanlands og austan.
[30.] Veðrátta við sama fram yfir miðja viku, sífeldir útsynningar með snjókomu öðru hvoru. Hlánaði í fyrri nótt. Maraþíða í dag með mikilli leysing. Lík veðrátta norðanlands og austan. Þó á norðan á Seyðisfirði fyrri part vikunnar. Tólf stiga frost á miðvikudaginn á Blönduós með sunnanátt.
Austri segir þann 9. frá skipstrandi á Sauðárkróki þann 6.:
Að kvöldi hins 6. þ.m. bárust þær fregnir hingað með símanum frá Sauðárkróki, að enskan botnvörpung hefði þá um daginn í ofsaveðri rekið upp á sker þar nokkuð fyrir utan höfnina. En fremur fylgdi það sögunni, að hinn ungi sýslumaður Skagfirðinga Páll V. Bjarnason, hefði strax og hann sá skipið steyta á skerinu, mannað mótorbát til þess að fara út til að reyna að bjarga mönnunum. Fór sýslumaður sjálfur í bátinn við 7. mann, og var það þó auðsjáanlegur lífsháski. Sáu Sauðárkróksbúar til mótorbátsins út að skipinu en gátu eigi greint, hvort þeim tókst að ná skipsmönnum þaðan, en svo sáu þeir bátinn hrekjast frá skipinu undan veðrinu til hafs og hvarf hann brátt sjónum þeirra, og var því talið líklegt að báturinn hefði farist með sýslumanni og mönnum hans. Voru menn því órólegir mjög um kvöldið eftir að símanum var lokað, og nóttina ettir. En glaðir urðu menn morguninn eftir, er það fréttist að sýslumaður og menn hans hefðu komið aftur til Sauðárkróks ásamt öllum skipbrotsmönnum, er þeim hafði tekist að bjarga. [Síðan kemur frásögn Páls sýslumanns sjálfs - við sleppum henni hér] Botnvörpungurinn heitir Euripides Nr. 959 frá Hull. Síðar hefir frést að skipverjum hafi tekist að ná skipinu af sandrifinu aftur, mjög lítið skemmdu.
Þjóðviljinn (á Bessastöðum) segir þann 13.:
Tíðarfar stormasamt í þ.m. 8. þ.m. féll nokkur snjór, svo að jörð varð alhvít. Þrír bátar fuku að Breiðabólsstöðum á Álftanesi í ofsa-hvassviðrinu 7. þ. m., og brotnuðu tveir þeirra í spón, en einn þeirra til muna.
Norðri segir þann 29. fréttir af Ísafirði, dagsettar þann 19.nóvember:
Ofsaveður var hér í nótt með réttnefndum fellibyljum að heita mátti. Rauf járnþök af húsum og heppni að ekkert þeirra fauk.
Austurland birti þann 17.desember bréf úr Reykjadal (væntanlega í S-Þingeyjarsýslu) dagsett 24.nóvember:
Tíðin er alltaf heldur stirð. Október var snjóasamur og kaldur. Í bylnum 5. okt. fennti fé víða, og er skaði af þeim sökum talsvert almennur, en þó óvíða stórkostlegur. Frá Austari-Krókum í Hálshreppi fennti 45 kindur; 30 fundust lifandi og dauðar, en 15 vanta. Þetta er stærsti skaðinn, sem ég hefi heyrt nefndan hér í sýslu. Víða vantar 26 kindur af heimili. Nóvember hefir verið stormasamur; lengst af vestanátt; þíður annað slagið; snjólítið því og jarðir nægar. Í fyrradag var stórhríðarbylur af norðri, snarpur, en stóð ekki nema rúmlega 1/2 dægur. Heyin eftir sumarið eru lítil enn góð. Tún spruttu nálægt meðallagi sumstaðar, en víða miður. Vatnsveitingaengi spruttu sæmilega, en aðrar engjar yfirleitt illa og mun það vera talsvert almennt að úthey séu l/41/2 neðan við meðallag að vöxtum. Hins vegar þurrkar hagstæðir og nýting heyjanna hin besta.
Vestri segir 7.desember frá slysi í Héraðsvötnum þann 15.nóvember:
Skafti Sigurðsson, hreppstjóra á Hellulandi, drukknaði í vesturós Héraðsvatna 15. f.m. Hann hafði róið á smáferju fram i mótorbát, sem lá þar, til að gæta hans, en missti frá sér ferjuna. Ofsaveður var, bátinn fyllti og réð maðurinn af að synda til lands. Bróðir hans var í landi og óð á móti honum, en þegar Skafti átti um 3 faðma eftir til bróður síns, kom ísrek úr vötnunum, færði hann í kaf og kom hann ekki upp eftir það.
Ingólfur segir frá skipskaða við Stykkishólm í frétt þann 7.janúar 1908:
Bátur fórst skammt frá Stykkishólmi 29. nóv. Drukknuðu þrír menn.
Desember: Góð tíð, einkum á Vestur- og Norðurlandi. Hlýtt.
Þann 18.birti Þjóðviljinn bréf úr Dýrafirði dagsett 3.desember:
Haustið er liðið, og fimm vikur af vetri, og hefir tíðin oftast verið næsta stirð, bæði á landi og sjó. Slysalaust að vísu á mönnum, en illar hrakfarir fékk sauðfé margra í hríðarbylnum mikla 4.-5. okt. Fé var víðast ósmalað, en ekkert varð við ráðið eftir það, er hríðin skall á. Þó fóru menn að leita, áður en upp birti, og fundu kind og kind á stangli, svo fannbarðar og brynjaðar, að varla varð komið til húsa, enda kom strax djúpfenni. Þannig gekk alla næstu viku á eftir, að dag hvern fundu menn menn og fleiri kindur, og að tíðustu sumar dauðar, og sumar nær dauða undir fönninni, en þó var það víða, sem allt fannst með lífi; en sumt er ekki fundið enn. Veðurfar hefir alltaf verið mjög óstöðugt, og illviðrasamt, og í dag er norðan harðviðri, og kafaldshríð, svo að allar skepnur standa inni við fulla gjöf, og er það þó næsta snemmt, því heyfengur varð hér hjá öllum að miklum mun minni, en nokkru sinni áður í næstliðin 20 ár, en það hey, sem fékkst, nýttist ágætlega, því þurrkurinn var óminnilegur.
Ísafold lýsir tíð í desember:
[7.] Mesta hægviðri um land allt þessa viku alla, með þíðu meginpartinn og jafnvel töluverðum hlýindum, t.d. nær 9 stig á Seyðisfirði á sunnudaginn [1.]; froststirðningur aðeins hér í gær og með blíðu og í dag; nú föl á jörðu.
[11.] Sama blíðan enn, bæði hér og norðanlands. Viðast 1-3 stiga hiti. Þó nær 11 stiga frost á Blönduós sunnudagsmorguninn, frostlaust þar daginn eftir.
[21.] Mjög hefir verið umhleypingasamt þessa viku. Mest við suðurátt, útsunnan eða landsunnan. Miðvikudaginn [18.] var stórviðri á landsunnan með ofsarigning; enda 5-8 stiga hiti (nema 3 á Grimsst.). Hægur í dag á aust-norðan með töluverðu frosti sumstaðar.
Þjóðviljinn segir þann 18.:
Landsíminn slitnaði milli Grímsstaða og Hofs í Vopnafirði 10. des. síðastliðinn, en eftir 1-2 sólarhringa hafði þó tekist að gjöra við símaslitin.
Norðri segir frá þann 21.janúar 1908:
Kirkjan á Gilsbakka fauk í ofviðri og brotnaði 15.[desember] Hún var nýlega byggð og í stór skuld við síra Magnús Andrésson, er hafði látið gera hana.
Vestri segir frá þann 21.:
Bát vantar héðan úr bænum. Fór hann á stað í fiskiróður á fimmtudagsmorguninn [19.] og hefir ekki komið fram síðan. Formaður bátsins var Sigurlaugur Kristjánsson giftur maður og á mörg börn í ómegð, ... Þennan dag var allmikill stormur og nokkur sjór, en ekkert aftakaveður. Fleiri bátar fóru ekki á sjó héðan úr bænum.
Austri segir þann 31.: Blíðviðri var yfir öll jólin og helst enn.
Austri segir frá þann 4.janúar 1908:
Um miðjan fyrra mánuð gerði góða hláku, varð þá því nær öríst í byggð en snjór seig á heiðum. Frysti fyrir jólin, og varð þá meitilfæri á heiðum eins og sagt er hér eystra, þegar hjarnar og fannir halda mönnum og hestum. Áður en hlánaði var illfært yfir heiðar. Hlákan og frostið fyrir jólin kom sér því vel svo kaupstaðarferðir gengu greiðlega fyrir jólin. Skriðdælingar og Vallahreppsmenn fluttu þá um 9 þúsund af rjúpum, mest af þeim var selt í Reyðarfjarðarkaupstað og seldu þeir stykkið á 25 aura. Mest kom af rjúpunum úr Skriðdal þar hefur verið skotið á sumum bæjum á annað þúsund í vetur.
Ísafold segir svo þann 4.janúar 1908:
Einmunablíða um land allt, þar er símtengsli til ná, frá því um sólatöður. Aldrei stirðnað á polli hér í Reykjavík þann tíma allan, fullan hálfan mánuð.
Vestri gerir upp árið 1907 í pistli þann 4.janúar 1908:
Tíðarfar var mjög stirt í fyrravetur, gæftir litlar til sjávar og jarðbann til sveita; vorið var afar kalt og nísti napurt bæði menn og skepnur. Bændur voru flestir heytæpir en skepnuhöld þó þolanleg, enda er fé nú farið að þola betur vorkuldana, síðan farið var að fara betur með það að vetrinum, því ólík mun nú meðferð búpenings eða áður var. Sumarið var eins, ekkert hagsældarsumar til sveita. Grasvöxtur afarrýr, einkum var töðufengur manna sáralitill. Voru því bændur illa undir veturinn búnir með fóðurbirgðir og hafa ef til vill sett nokkuð djarft á, enda byggt upp á fóðurbætir að miklum mun. En veturinn í vetur hefir verið einstaklega snjólítill og hagasamur og varla frosið á polli allt til þessa tíma. Mun því óvanalega litið eytt af heyjum ennþá.
Lýkur hér að sinni frásögn hungurdiska af tíð og veðri ársins 1907. Að vanda má finna ýmiskonar tölulegar upplýsingar í viðhenginu.
Flokkur: Vísindi og fræði | Breytt s.d. kl. 02:00 | Facebook
Um bloggið
Hungurdiskar
Færsluflokkar
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (23.12.): 63
- Sl. sólarhring: 249
- Sl. viku: 1025
- Frá upphafi: 2421125
Annað
- Innlit í dag: 56
- Innlit sl. viku: 896
- Gestir í dag: 54
- IP-tölur í dag: 54
Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar
Eldri færslur
- Desember 2024
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020
- Október 2020
- September 2020
- Ágúst 2020
- Júlí 2020
- Júní 2020
- Maí 2020
- Apríl 2020
- Mars 2020
- Febrúar 2020
- Janúar 2020
- Desember 2019
- Nóvember 2019
- Október 2019
- September 2019
- Ágúst 2019
- Júlí 2019
- Júní 2019
- Maí 2019
- Apríl 2019
- Mars 2019
- Febrúar 2019
- Janúar 2019
- Desember 2018
- Nóvember 2018
- Október 2018
- September 2018
- Ágúst 2018
- Júlí 2018
- Júní 2018
- Maí 2018
- Apríl 2018
- Mars 2018
- Febrúar 2018
- Janúar 2018
- Desember 2017
- Nóvember 2017
- Október 2017
- September 2017
- Ágúst 2017
- Júlí 2017
- Júní 2017
- Maí 2017
- Apríl 2017
- Mars 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Desember 2016
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Ágúst 2016
- Júlí 2016
- Júní 2016
- Maí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- September 2015
- Ágúst 2015
- Júlí 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- Október 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Maí 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010
Bæta við athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.