Tvö landsynningsveður

Þegar þetta er skrifað (um hádegi mánudaginn 10.desember) er að hvessa af suðaustri á landinu. Veðrið á að ná hámarki í kvöld - fyrst suðvestanlands en síðan í öðrum landshlutum. Á morgun gerir síðan annað suðaustanveður. Spár hafa lengi (furðulengi) verið nokkuð samstíga með fyrra veðrið - reyndar komnir 10 dagar síðan fyrst var á það minnst - og það þá þegar sett á þennan dag. Síðara veðrið hefur hins vegar verið mun óljósara - dregið hefur verið úr og í varðandi afl þess - allt frá því að gera nákvæmlega ekkert úr því og yfir í að halda fram skaðræði. Ætli niðurstaðan verði ekki einhvers staðar mitt á milli.

Bæði veðrin eru af suðaustri og kallast sannarlega landsynningsveður - suðaustur er nefnist líka landsuður. Hinu dæmigerða landsynningsveðri fylgir mikil slagviðrisúrkoma. Eðli þessara tveggja veðra er nokkuð misjafnt. Það fyrra er öflugast neðarlega í veðrahvolfi - í því sem klúðurslega hefur verið kallað lágröst (finnum einhvern tíma betra orð), en það síðara teygir sig niður úr háloftunum - úr meginröstinni upp við veðrahvörfin í einskonar hesi í átt til jarðar. Við getum alveg kennt slík veður við rasterhes.

Vinddreifingin sést vel á myndum - vindsneiðum sem við lítum á hér að neðan.

Efst í hægra horni má sjá lítið Íslandskort - þar má sjá dregna línu norður með Vesturlandi. Þar liggur sneiðin á myndinni. Gráu svæðin neðst á henni eru Snæfellsnes og Vestfirðir. Lárétti kvarðinn sýnir breiddarstig - þau lægstu lengst til vinstri. Lóðrétti kvarðinn er í hæðina - merktur í hPa og nær frá sjávarmáli og upp í 250 hPa - (í um 10 km hæð). Litir sýna vindhraða, vindörvar vindátt (eins og um venjulegt veðurkort væri að ræða) og heildregnar línur sýna mættishita (við höfum engar áhyggjur af honum að þessu sinni). 

Kortið gildir kl.19 í kvöld, mánudag. Sjá má að gríðarmikill vindur er yfir Faxaflóa, meira en 40 m/s - af suðaustri. Þetta er lágröstin - orðin til þar sem hlýtt loft er að leitast við að ryðja kaldara burt (við sjáum þau átök reyndar á halla jafnmættishitalínanna). Núningur í neðstu lögum dregur úr vindi þar - en þessi mikli vindur gæti náð sér á strik á stöku stað niðri við yfirborð. Þetta er mjög dæmigerð landsynningsmynd - við sjáum hana ótal sinnum á hverju ári - vindstyrkur þó mjög mismunandi. Takið sérstaklega eftir því að vindur er þónokkru minni ofan við - t.d. í 3 km hæð (700 hPa).

Síðari myndin sýnir tillögu líkansins um það hvernig sama sneið á að líta út kl.14 síðdegis á morgun, þriðjudag 11.desember:

Hér er vindhraðadreifing nokkuð önnur. Vindur er mestur uppi við veðrahvörfin - og hámerkið teygir sig í átt til jarðar sem einskonar hes. Þetta er inni í „hlýjum geira“ lægðakerfisins. Eins og áður sagði hefur enn ekki orðið til fullt samkomulag í líkönum um það hversu hvasst verður í þessum síðari landsynningi. 

Veruleg hlýindi fylgja síðari landsynningnum - rétt að rifja upp að hæsti hiti sem mælst hefur í Reykjavík í desember er 12,0 stig. Það hefur gerst tvisvar, 1997 og 2002. Slíkum hita er reyndar ekki spáð nú - úrkoma verður líklega of mikil og uppgufun hennar kælir loftið. En mættishiti í 850 hPa fer í 17 stig yfir Reykjavík (og í meir en 21 stig yfir Norðausturlandi) á morgun. - En dæmi eru um enn hærri mættishita í desember - m.a. methitadagana áðurnefndu.