Áratugurinn 1911 til 1920 - 2

Viđ tökum eitt skref til viđbótar inn í áratuginn 1911 til 1920 og lítum í kringum okkur. Sumir sjá ekkert nema leiđindi - en ađrir einhverja fróđleiksmola. Sjávarhitinn verđur fyrir í ţetta sinn.

w-blogg240118a

Hér má sjá 12-mánađakeđjumeđaltöl sjávarhita í Grímsey (blátt) og í Vestmannaeyjum (rautt). Bláa strikiđ sem liggur ţvert yfir myndina sýnir sjávarhita viđ Grímsey á árunum 2007 til 2016 og sú rauđa međalsjávarhita sama tímabils í Vestmannaeyjum. 

Sveiflurnar eru miklu stćrri (og fleiri) í Grímsey heldur en í Vestmannaeyjum, en á báđum stöđum var sjór mun kaldari en hefur veriđ síđustu tíu árin. Í Grímsey er fariđ ađ gćta einhverrar hlýnunar frá og međ síđari hluta árs 1920. Á nćstu árum á eftir kom líka býsna stórt ţrep í Vestmannaeyjum - ekki alveg skyndilega, ţađ dreifđist á 2 til 3 ár, en eftir ţađ voru köldustu árin hlýrri en ţau hlýjustu höfđu veriđ áđur en umskiptin áttu sér stađ. Veđurfarsbreytingarnar miklu um og upp úr 1920 urđu ţví ekki ađeins fyrir norđan landiđ heldur voru ţćr líka stórar í sjónum fyrir sunnan land. 

w-blogg240118b

Tveir ferlar eru á ţessari mynd. Sá blái sýnir mismun á (loft)hita í Reykjavík og landsmeđalhita (sami ferill og sýndur var í síđasta pistli) - lesist af vinstri kvarđa á myndinni. Rauđi ferillinn er hins vegar mismunur sjávarhita í Vestmannaeyjum og í Grímsey - lesist af hćgri kvarđa. 

Bláa lárétta strikiđ ţvert yfir myndina sýnir međalmun reykjavíkur- og landsmeđalhita árin 2007 til 2016 (1,1 stig). Hér má sjá ađ ţó miklar sveiflur séu ţarna frá ári til árs er međalmunurinn á ţessum árum samt á svipuđu róli og nú - engar grundvallarbreytingar hafa orđiđ. Ţađ er hlýrra í Reykjavík en á landsvísu - ástćđur ţess voru, og eru, fyrir hendi - og verđa trúlega áfram um alla framtíđ. Afbrigđi geta ţó átt sér stađ í einstökum mánuđum, jafnvel árum - en varla heilu áratugina. Eins og bent var á í síđasta pistli er röskun hvađ mest ţegar ís er viđ Norđur- og Austurland. Sé hann mikill dregst landshitinn meira niđur á viđ heldur en reykjavíkurhitinn. Viđ sjáum ţetta vel á ferlinum.

Rauđa lárétta strikiđ sýnir hins vegar međalmun sjávarhita í Vestmannaeyjum og í Grímsey árin 2007 til 2016. Eđlilegt er ađ hann sé nokkur - ţađ vćri óvćnt fćri hitinn ađ vera hćrri fyrir norđan heldur en viđ suđurströndina. Á árunum 2007 til 2016 var međalmunurinn 3,1 stig (hćgri kvarđi). En viđ sjáum ţrjú mjög greinileg hámörk, 1911, 1915 og 1917-18. Hafís var viđ land öll ţessi ár. Ţá fellur sjávarhiti í Grímsey mjög - mun meira en í Vestmannaeyjum. Mestur varđ munurinn 4,6 stig á 12-mánađa tímabili. 

Viđ eigum til sjávarhitamćlingar í Grímsey og Vestmannaeyjum allt aftur á síđustu áratugi 19. aldar. Á ţeim tíma má heita regla ađ sjávarhitamunur stöđvanna vex mjög komi hafís ađ Grímsey, en ţó eru ár um miđjan 9. áratug 19. aldar sem skera sig nokkuđ úr. Ţá virđist kaldsjórinn í raun og veru hafa náđ alveg vestur (og út) til Vestmannaeyja - enda komst hafís ţá allt vestur ađ Eyrarbakka. 

w-blogg240118c

Síđasta mynd dagsins sýnir okkur landsmeđalhitann (blár ferill) og sjávarhita í Grímsey (rauđur ferill). Bláa strikiđ sýnir landsmeđalhita 2007 til 2016 og sá rauđi sjávarmeđalhita í Grímsey á sama tíma. Lofthitinn er langt neđan međallags nútímans og sjávarhitinn líka neđan ţess lengst af - en ekki jafnmikiđ - nema ţegar ísáhrifin eru hvađ mest. 

Nćr allan tímann er sjávarhitinn viđ Grímsey hćrri heldur en landsmeđalhitinn - sjórinn heldur hitanum á landinu uppi frekar en hitt - nema e.t.v. á stöku stađ viđ ströndina ađ vor- og sumarlagi - meira ađ segja á tímabilum ţegar sjávarhiti er lágur. Ţađ er ekki fyrr en hafís er orđinn mjög mikill ađ hann fer beinlínis ađ draga úr ađgengi sjávar ađ lofti og ţá getur kólnađ verulega. Landiđ tengist ţá heimskautasvćđunum međ beinum hćtti - en vel ađ merkja ađeins ţó ef vindur stendur nćr stöđugt af norđri. Geri hann ţađ ekki gćtir sjávarylsins alltaf. 

Viđ tökum eftir ţví međ samanburđi loft- og sjávarhitaferlanna hér ađ ofan ađ meira „suđ“ er í lofthitaferlunum - smábrot á ýmsa vegu frá mánuđi til mánađar í 12-mánađakeđjunum. Ţetta suđ er minna í sjávarhitaferlunum - ţeir eru útjafnađri. Sjórinn sleppur viđ einstök kuldaköst - og svo getur hann auđvitađ ekki kólnađ niđur fyrir frostmark sjávar. Hann sleppur líka viđ stakar hitabylgjur sem geta haft mikil áhrif á međalhita mánađa uppi á landi.

Ţegar viđ horfum á síđustu myndina gćti okkur fundist ađ lofthitabreytingar séu ađeins á undan hitabreytingum í sjó. Hér skulum viđ ekki reyna ađ greina ţađ - en kannski er ţađ svo í raun og veru. Sjórinn ćtti t.d. ađ muna langvinnustu kuldaköstin betur heldur en loftiđ. 


« Síđasta fćrsla | Nćsta fćrsla »

Athugasemdir

1 identicon

Takk fyrir ţennan skemmtilega fróđleik Trausti. Vćntanlega hefur ţessi áratugur veriđ erfiđur fyrir marga bćđi til sjávar og sveitar. Ég hef oft klórađ mér í hausnum yfir ţessari snöggu hitabreytingu um 1920 sem virđast ekki hafa neinn ađdraganda. Kannski er ţetta bara hugsanaskekkja hjá mér ţví snöggar breytingar í veđrinu ţurfa kannski ekki neinn sérstakan ađdraganda, eđa hvađ? 

Hjalti Ţórđarson (IP-tala skráđ) 25.1.2018 kl. 13:54

2 Smámynd: Trausti Jónsson

Snöggar breytingar í veđrinu hafa vísast einhvern ađdraganda, en hann virđist ekki ţurfa ađ vera langur - og venjulega áttar mađur sig ekki á breytingunni fyrr en „nýja“ veđurlagiđ hefur stađiđ í allmörg ár. Margar kenningar hafa veriđ uppi um umskiptin 1920 - fáar ef nokkur alveg sannfćrandi. Mér líst ţó ekki mjög illa á ţá sem nú er í tísku - kem e.t.v. ađ henni síđar.

Trausti Jónsson, 25.1.2018 kl. 16:55

Bćta viđ athugasemd

Ekki er lengur hćgt ađ skrifa athugasemdir viđ fćrsluna, ţar sem tímamörk á athugasemdir eru liđin.

Um bloggiđ

Hungurdiskar

Höfundur

Trausti Jónsson
Trausti Jónsson
Höfundur er veđurfrćđingur og áhugamađur um veđur.

Fćrsluflokkar

Mars 2024
S M Ţ M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Nýjustu myndir

  • w-blogg200324b
  • w-blogg200324a
  • Slide10
  • Slide9
  • Slide8

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (29.3.): 41
  • Sl. sólarhring: 74
  • Sl. viku: 439
  • Frá upphafi: 2343352

Annađ

  • Innlit í dag: 35
  • Innlit sl. viku: 395
  • Gestir í dag: 33
  • IP-tölur í dag: 32

Uppfćrt á 3 mín. fresti.
Skýringar

Eldri fćrslur

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband