Yfir Íshafinu

Ísmagn mun nú vera með allra minnsta móti í norðurhöfum - en skiptar skoðanir eru uppi um hvort nýtt allsherjarlágmarksmet verður sett í haust. Til þess að slíkt geti orðið þarf veðrið yfir Norðuríshafi að þræða ákveðna leið - nokkuð vandrataða. 

Það er að vísu rétt hugsanlegt að ástandið í sjónum sé orðið ísnum svo fjandsamlegt að veðrið skipti litlu sem engu máli - en við skulum ekki fara að gera ráð fyrir slíku fyrirfram - enda ólíklegt. 

Til að sem mest bráðni þarf heiðríkju í júní og júlí og helst háþrýsting líka (þetta tvennt fer reyndar oft saman). Velstaðsett hæðarhringrás sér til þess að halda ísnum saman - meðan mest af þynnsta ísnum yfir landgrunni Síberíu á jaðri meginísbreiðunnar hverfur. 

Síðan þarf lágþrýsting í ágúst og helst sem mestan vind á sama tíma til að dreifa úr meginísnum yfir á þau svæði sem þá þegar eru orðin auð - og yfirborð sjávar hefur náð því að hitna. Skýjað og vindasamt veður í september getur síðan hjálpað til. Á þennan hátt er bráðnun hámörkuð. 

Nokkurn veginn svona var atburðarásin metsumarið 2012 - en ísmagnið virðist nú vera ekki ósvipað því sem þá var á sama tíma í júníbyrjun. 

En þessa dagana eru skilyrði ekkert sérlega góð til metbráðnunar. - Lægðasvæði yfir Íshafinu - sem veldur skýjuðu veðri - og enn er tilgangslítið að dreifa ísnum, slíkt gengur illa fyrr en mun meira hafsvæði er orðið autt. 

Enn allt er þetta samt fremur spennandi. Lítum á háloftastöðuna á norðurslóðum um helgina. Kortið er úr smiðju bandarísku veðurstofunnar og gildir síðdegis á sunnudag, 12. júní. 

Ísland er neðst á kortinu, í hagstæðum, hlýjum hæðarhrygg (sem gefur sig smám saman), en eins og venjulega eru kuldapollar á sveimi í norðri. Það er töluverður órói í þeim - það mikill að við gætum hæglega lent í skotlínunni. Reiknimiðstöðvar eru þó ekki sammála - og satt best að segja er varla hægt að reikna þetta kúluspil lengra fram í tímann en 4 til 5 daga með einhverri vissu. - 

Athugasemdir

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 11.6.2016 kl. 21:56]

Afar áhugaverðar speglasjónir Trausti Jónsson. Bestu þakkir fyrir hugleiðingar um hugsanlega þriggja mánaða hafísþróun í norðurhöfum - en er ekki í lagi að geta þess líka að 10 júní 2016, á hásumri, voru einungis 50 km í landsins forna fjanda úti af Vestfjörðum?

[Trausti Jónsson, 12.6.2016 kl. 00:24]

Minntist reyndar á hafísinn í Grænlandssundi og mögulega dreifingu hans í blogg - eða fjasbókarfærslu fyrir þó nokkru - en þetta er svo lítið að mér hefur ekki þótt ástæða til að fjölyrða meir um það að svo stöddu. Frekari dreifing á ísnum eykur bráðnunarhraða hans til muna. - Ég hefði hins vegar getað minnst á þann möguleika að töluverð fylla af fjölærum ís gæti í sumar komist út um Framsund - svo mikið að uppi yrði fótur og fit - það er nefnilega meira los á honum en venjulega . - Ólíklegt að vísu - en rétt að fylgjast með.

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 12.6.2016 kl. 07:39]

Gott að þú minnist á fjölæran hafís Trausti. Má ekki líka fljóta með að samkvæmt gögnum PIOMAS er meinti bráðnaði hafísinn á Norðurpólnum þykkari í ár en allar sjávargötur aftur til 2009 - eða er það enn eitt masið?

http://psc.apl.uw.edu/research/projects/arctic-sea-ice-volume-anomaly/

[Trausti Jónsson, 12.6.2016 kl. 12:21]

Meðalþykktin er fundin með því að deila flatarmálinu upp í rúmmálið. Þunnur ís hverfur hraðar en þykkur og hlutur þess þykka í því sem eftir er vex eftir því sem meira bráðnar og þar með vex meðalþykkt. Ef allt bráðnar nema fjölæri ísinn virðist þykktin því í hæstu hæðum - jafnvel þótt rúmmálið og flatarmál séu kannski minna en nokkru sinni. Að meðalþykkt aukist að sumri getur því verið eitt rýrnunareinkenna. - Alla vega er þetta eitt þeirra atriða sem verður að hafa í huga þegar horft er á þykktarbreytingar.

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 12.6.2016 kl. 19:03]

"... jafnvel þótt rúmmálið og flatarmál séu kannski minna en nokkru sinni."(?)

Er ekki hafísdreifing í norðurhöfum á pari við undanfarin ár, auk þess sem bráðnun virðist mun hægari í ár en áður?

http://www.iup.uni-bremen.de:8084/amsr2/extent_n_running_mean_amsr2_previous.png

[Trausti Jónsson, 12.6.2016 kl. 22:38]

Hafís er nú með allra minnsta móti í norðurhöfum - kannski minna en áður - kannski ekki alveg.

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 12.6.2016 kl. 23:54]

"... en skiptar skoðanir eru uppi um hvort nýtt allsherjarlágmarksmet verður sett í haust"(?)

Allsherjarlágmarksmet miðað við hvað? Er síðuhöfundur að miða við árin eftir 1979? Liggur ekki ljóst fyrir að 1979 var toppurinn á síðustu hafísútbreiðslu í norðurhöfum? Er ekki eðlilegt að miða núverandi lágmarkshafísútbreiðslu við önnur tímabil lágmarkshafísútbreiðslu? 

Samkvæmt 60 ára AMO sveiflunni ættum við að bera núverandi hafísstöðu við stöðuna um og uppúr 1950 og/eða 1890. Teljast það vísindi að bera saman epli og appelsínur?

[Trausti Jónsson, 13.6.2016 kl. 00:45]

Metingur miðast eðlilega við þann tíma sem mælingar hafa verið í gangi - en í þessu tilviki er óhætt að ganga lengra aftur en til 1979 - þótt áreiðanlegar athuganir á heildarísmagni í norðurhöfum öllum nái ekki mikið lengra aftur en það. Það er reyndar auðvelt að fullyrða að ísútbreiðsla nú er miklu, miklu minni en hún var 1890 - enda er ekki um neina reglubundna 60-ára sveiflu að ræða í ísmagni. - Aðeins meira vafamál er með miðjan fjórða áratuginn (fyrir 80 árum eða svo) - þá komu fáein ár með óvenjulitlum ís við Austur-Grænland - og víðar. Þrátt fyrir ákveðinn vafa er samt líklegast að þá hafi verið talsvert meiri í í norðurhöfum öllum að sumarlagi heldur en undanfarin ár.