Já, mikil úrkoma

Gríðarleg úrkoma var í dag (föstudag 27. maí) víða á Snæfellsnesi og sunnantil á Vestfjörðum. Þegar síðast fréttist var sólarhringsúrkoman á Grundarfirði komin í 133 mm. Það er meira en nokkru sinni hefur mælst í maí á mannaðri stöð, en sjálfvirki Grundarfjörður á sjálfur eina hærri maítölu, 147 mm sem féllu þar á einum sólarhring 26. maí 2012. Þá voru veðurskilyrði mjög lík því sem var í dag - öflug tunga af röku og mjög suðrænu lofti var kreist af uppstreymi og vindi yfir Snæfellsnesi - og úrkoman fauk svo yfir í mælinn á Grundarfirði. - Einhvern tíma í fornöld kallaði ritstjóri hungurdiska þetta „fokhrif“ - heitir „spillover effect“ á ensku.

Svo sýnist sem sjálfvirka stöðin á Tálknafirði hafi slegið maímet sitt rækilega - þar mældust í dag 60 mm - fyrra maímet var 39 mm, sett 2009. - Rétt er að geta þess að ekki hefur verið farið ítarlega yfir metatöflur sjálfvirku stöðvanna og í þeim geta leynst alvarlegar villur.

Evrópureiknimiðstöðin og harmonie-líkanið virðast hafa hitt vel á þennan atburð - harmoniespáin gerði ráð fyrir meir en 100 mm á Snæfellsnesi - og reiknimiðstöðin kveikti á útvísum sínum - eins og fjallað var um í pistli á hungurdiskabloggi fyrri dags.

Raka og hlýja tungan sést vel á kortinu hér að neðan. Það sýnir spá evrópureiknimiðstöðvarinnar um sjávarmálsþrýsting og jafngildismættishita í 850 hPa kl. 18 í dag, föstudag (27. maí).

Jafngildismættishiti (við leitum enn að þjálara orði) sýnir hita lofts ef hægt væri að draga það úr 850 hPa (í dag í 1400 metra hæð) niður í 1000 hPa (í dag í 80 metra hæð) og þar að auki þétta alla vatnsgufuna í því og nota dulvarmann til að hita loftið. 

Rakt og hlýtt loft sker sig mjög vel úr á kortum sem sýna jafngildismættishitann - hér sjáum við það sem mjóa gulbrúna tungu sunnan úr hafi berast með vindi í átt til landsins. Það vekur athygli hversu mjó tungan er - en það eru slíkar tungur oft.  

Mikið úrkomumætti býr í tungunni - en til þess að það holdgerist þarf að lyfta loftinu og þar með kæla það. Það gerist þar sem vindur þvingar hana yfir fjöll - eins og á Snæfellsnesi. 

Venja er að greina frá mættishita í Kelvingráðum á kortum - þá er minni hætta á að rugla honum saman við þann „venjulega“. Í dag var mættishiti í 850 hPa um 17 stig (290 K) á þeim stað sem örin bendir á á kortinu hér að ofan, jafngildismættishitinn er hins vegar um 40 stig (við drögum 273 frá tölunni) - dulvarminn er drjúgur.