Hvítasunnuhiti - fortíðar

Þar sem hvítasunnan er ein af hræranlegum hátíðum ársins er ekki auðvelt að bera saman hita á hátíðinni frá ári til árs. Það er líklegra að hvítasunnudagur í júní sé hlýrri en í maí. - Það hlýnar býsna hratt á þeim rétt rúma mánuði sem hvítasunnan getur fallið á. Þau ár sem hér verður litið á bar hvítasunnuna fyrst upp á 11. maí, 1845 og 1913, en síðast 13. júní, 1886 og 1943. - Hér að neðan er hroðvirknislega litið yfir hitafar horfinna hvítasunnudaga - óreiðuhrúgur. 

Fyrstu tvö gröfin sem hér eru sýnd eru því sett upp þannig að dagur ársins er sýndur á lárétta ásnum - en hiti á þeim lóðrétta. Ártöl eru síðan sett við hvern hvítasunnudag fyrir sig. - Auðvitað verður mikil hrúga úr - en auðvelt er þó að greina hlýjustu og köldustu dagana. 

Fyrri myndin á við Reykjavík og sýnir hámarkshita sólarhringsins - hún skýrist sé hún stækkuð - hún er líka í viðhengi. Rauða strikalínan sýnir mánaðamót maí og júní - tölurnar ná allt aftur til 1831 - en flestöll árin 1854 til 1871 vantar - og auk þess 1917. Hugsanlegum „tvöföldum hámörkum“ hefur ekki verið útrýmt. 

Samkvæmt þessu voru hlýjustu hvítasunnudagarnir 6. júní 1954 og 26. maí 1901. Bláa strikalínan sýnir eins konar væntihámark - sem háð er dagsetningunni, það er um 12 stig síðustu dagana, en rétt undir 10 stigum sé hvítasunnan um miðjan maí - eins og nú. 

Sjá má slæðing af dögum þar sem hámarkshitinn hefur ekki náð 8 stigum - þau ósköp gerðust síðast 1995, hámarkshitinn var aðeins 6,3 stig - þó hátíðin væri frekar seint á ferðinni það árið, 4. júní. Hiti náði ekki 4 stigum á hvítasunnu 1834 (18. maí) og 1838 (3. júní) - en ritstjórinn hefur ekki athugað þær tölur nánar - með tilliti til mögulegra villa - margt er ógert. 

Við lítum líka á meðalhita hvítasunnudags í Stykkishólmi - ekki hámarkið - á sama hátt.

Hér er farið aftur til 1846. Meðalhiti á hvítasunnu 2004 (30. maí) var hæstur - síðan kalda vorið 1979 (3. júní - ekki vænlegt að giska á almenna kuldatíð eftir þessari einu töku). Köldust var hvítasunnan í Stykkishólmi árið 1858 - meðalhiti undir frostmarki 23. maí. Við þurfum ekki að fara nema aftur til 2007 (27. maí) til að finna meðalhitatölu undir 5 stigum og til 1993 (30. maí) til að finna tölu undir 4 stigum - og til 1952 (1. júní) til að finna lægri meðalhita en 3 stig. - Íslensk vorhret eiga sín nöfn - „hvítasunnukast“ er eitt þeirra. Alhvítt var á Stórhöfða í Vestmannaeyjum að morgni annars dags hvítasunnu 1952 - 2. júní. Dagana áður urðu fjárskaðar og samgöngutruflanir víða um land. 

Að lokum skulum við skella stöðvunum saman á blað - þá vantar auðvitað árin fyrir 1846 og flest ár tímabilsins 1854 til 1871.

Klessuverk - já, en við sjáum þó að allgott samkomulag er á milli stöðvanna - þótt í öðru tilvikinu sé um hámarkshita að ræða (sem vill helst logn og sólskin til að verða hár - kannski kalt að nóttu) en í hinu meðalhita sólarhringsins - sem er helst lágur í skýjuðu veðri, úrkomu og trekki. - Munum líka að Reykjavík er oft í skjóli fyrir norðaustanþræsingnum sem oft plagar vestanvert landið að öðru leyti að vorlagi.

Vonandi verðum við sem lengst laus við hvítasunnudaga eins og þá sem liggja neðst til vinstri á myndinni, hámarkshita í Reykjavík um eða undir 6 stigum - og meðalhita í Stykkishólmi undir 2. 

Ef við viljum getum við greint tvær þyrpingar á myndinni - aðfallslínan (sú rauða) liggur milli þeirra á 8 til 13 stigabilinu í Reykjavík. Neðri þyrpingin (tiltölulega kalt í Stykkishólmi - en skárra í Reykjavík) sýnir e.t.v. daga þegar sólin hefur náð hámarkshita Reykjavíkur upp yfir hádaginn í annars kaldari tíð. - Við gerum ekki neina tilraun hér til að staðfesta eða afsanna þá kenningu. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Reykjavíkurhámark
• Stykkishólmsmeðalhiti
• báðar saman