Mánudagsillviðri (7.desember)

Eins og ritstjórinn er eilíflega að taka fram eru ekki gerðar veðurspár á hungurdiskum - heldur aðeins fjallað um veður og veðurspár. Veðurstofan (og aðrir til þess bærir aðilar) sjá um spárnar - taka ber mark á þeim. 

En hér verður rýnt í nokkur misskiljanleg (jú, það má líka misskilja þau) spákort. Öll eru úr síðdegisrunu harmonie-líkansins og gilda kl.21 á mánudagskvöld.

Fyrsta kortið sýnir sjávarmálsþrýsting (heildregnar línur), úrkomu (litafletir), hita í 850 hPa (strikalínur) og vind (hefðbundnar vindörvar).

Lægðin er mjög djúp, hér er reiknað niður í 949 hPa í lægðarmiðju. Hér á að taka eftir því að úrkomusvæðið er alveg slitið í sundur - mikil úrkoma er í norðaustanáttinni vestan við lægðina og sömuleiðis á landinu suðaustanverðu, en þar á milli er hún minni. Þetta er ekkert óvenjulegt þegar úrkomusvæði koma úr suðri - landið slítur þau í sundur. Væntanlega er hríðarveður í norðaustanáttinni og sömuleiðis í austanáttinni til að byrja með. 

Hér er settur sporbaugur um „eyðuna“ í úrkomusvæðinu. Þeir sem rýna í kortið (það er stækkanlegt) munu taka eftir því að þrýstilínur eru þar síst þéttari heldur en annars staðar - heldur gisnari ef eitthvað er - auk þess sem alls konar beyglur eru í þrýstisviðinu. Vindur er þó að sjá mikill eða meiri en annars staðar. 

Þessi hegðan vindsins sést enn betur á kortinu hér að neðan.

Sporbaugurinn er nokkurn veginn á sama stað á myndunum. Hér má sjá vindhraða líkansins í 100 metra hæð yfir yfirborði. Athugið að þetta er meiri vindur heldur en er í 10 metra hæð hefðbundinna vindmælinga - og tölur því almennt hærri en við munum sjá í veðrinu. Þetta eru auðvitað skelfilega háar tölur - hæsta gildið er meira en 48 m/s (10-mínútna meðalvindur). Tölur í litlum litakössum sýna líklegar vindhviður. 

Þegar spákort fyrir klukkustundirnar fyrir og eftir eru skoðuð (ekki sýnt hér) kemur í ljós að vindhraðahámarkið innan sporöskjunnar virðist vera sérstök eining innan lægðarkerfisins - tengd samskiptum skila þess og landsins sjálfs. 

Þetta sést betur á næstu mynd - sem er þversnið um veðrahvolfið frá suðurjaðri kortanna hér að ofan (til vinstri á sniðinu) norður um til norðurjaðars (til hægri).

Það þreytir sjálfsagt flesta að rýna í þetta. Litirnir sýna vindhraðann eins og áður - sami litakvarði, vindörvar sýna vindátt á hefðbundinn hátt - en heildregnu línurnar sýna mættishitann. 

Hér sést vel að aðalvindstrengurinn er í neðstu 2 km veðrahvolfsins (undir 800 hPa) - og hann liggur meðfram fjöllunum (gráu fletirnir). Sniðið liggur frá suðri til norðurs eins og áður er sagt - og austanáttin blæs því nokkurn veginn beint inn í myndina í vindstrengnum. Það er ekki auðvelt að sjá jafnmættishitalínurnar - þrautseigustu lesendur ættu þó að geta séð að 278K (Kelvinstig) - línan (ómerkt) hjúfrar sig sunnan við Mýrdalsjökul - undir mesta vindstrengnum - þar rétt vestan við liggja línurnar nánast beint upp - en hallar síðan upp á við til hægri, 288K er þannig í um 1 km hæð rétt suður af landinu - en í meir en 2,5km yfir miðju landi. 

Giska má á (ágiskun að vísu - ritstjórinn reiknar svona nokkuð ekki út í hausnum) að þessi stífla (hlýja loftið ryðst hraðar að en það kalda nær að hörfa) bæti 10 til 15 m/s við vindinn - sem er ekki búinn að ná fullum tengslum við örar breytingar þrýstisviðsins - hann missir fótanna.

 

Þetta má líka sjá á næstu (klám-)mynd - (hún er einungis fyrir fullorðna).

Hér má sjá úr- og ístreymi í 950 hPa-fletinum. Í grófum dráttum má segja að í úrstreyminu (rautt) sé loft að missa fótanna - meira fer burt en kemur í staðinn - í ístreyminu er einhver fyrirstaða - meira safnast fyrir en fer burt. Neðst í veðrahvolfinu fara að jafnaði saman úrstremi og niðurstreymi - en ístreymi og uppstreymi. Uppi er þessu að jafnaði öfugt farið. [Takið eftir orðunum „að jafnaði“ - þeim er ætlað að bæta fyrir ónákvæmni ritstjórans]. Við sjáum vel af lögun úr- og ístreymisflekkjanna að landið ræður miklu um legu þeirra. 

Nú - spurningin er svo auðvitað hvort þetta kalda loft verði þarna þegar ráðist verður á það? Sleppur það kannski burt áður? Á þessu smáatriði hangir spá um ofsaveður eða fárviðri - jú, það er alveg efni í 20 til 25 m/s hvort sem kalda loftið verður til staðar eða ekki - en þessir 10 til 15 m/s til viðbótar sem gera eiga veðrið óvenjulegt hanga alveg á því (alveg er kannski fullsterkt orð - en látum það hanga). 

En fleira er það en vindurinn sem gerir þetta veður leiðinlegt - blotar ofan í mikinn snjó eru aldrei skemmtilegir - munið t.d. að tryggingar ná illa til vatnstjóns að utan. Svo er annar vindstrengur tilheyrandi lægðarmiðjunni - í kringum hana sjálfa er snarpur vindur - af suðaustri, suðri og suðvestri. Suðvestanáttin gæti orðið stríð og æst upp sjó undir morgun á þriðjudag - séu spár réttar. 

En látum þetta duga - og munið enn að hér er engu spáð - við fylgjumst með Veðurstofunni. 

Athugasemdir

[Valdimar Samúelsson, 7.12.2015 kl. 10:44]

Þakka Trausti.

Ég fór í Norsku spánna þar sem þessi kort eru hræðilega hræðandi. Norðmenn eru með skiljanlegri kort af veðurfarinu og skil ég ekki hversvegna það er verið að koma með svona kort í sjónvarpið. Ég skil heldur ekki hversvegna veðurstofan notar útlenda þuli vegna veðurfrétta í útvarpinu. Einhver sagði mér að góðri veður fréttalesara var sagt upp en uppúr því kom þessi útlendingur sem les eins of Færeyingur. Er þetta partur að því að við vorum gerð að Fjölmenningaþjóðfélagi án okkar vitundar og hver á rétt á að tala á sínu máli.Takk fyrir alla þætti þína hér.

[Sigurður (IP-tala skráð) 7.12.2015 kl. 23:40]

Sæll. 

Fyrir hvað stendur hpa? Hectopascal? 

Og þá þrýsting á hvaða yfirborð? 

Er að reyna að glöggva mig á þessu.