Þurrt loft

Loft var óvenjuþurrt vestanlands í dag (fimmtudaginn 12. febrúar). Rakamælingar eru að vísu ónákvæmar - og sérlega ónákvæmar í miklu frosti. Á sjálfvirkum mæli á Hafnarmelum fór daggarmarkið niður í -29,6 stig - og í Reykjavík lægst niður í -18,8 stig. Í raun og veru er nákvæmni mælinganna ekki mikil - og við trúum þeim varlega - rakamælirinn á Hafnarmelum sýndi lægst 10 prósent raka - varla líklegt, - en rétt rúm 30 prósent í Reykjavík - sem gæti verið nærri lagi. 

Væntanlega hefur víða verið þurrt innandyra - jafnvel óþægilega. Gamall rakamælir í stofu ritstjóra hungurdiska fór þó ekki neðar er 30 prósent - raunverulega hefur rakastigið verið nokkru lægra. Fyrir mörgum árum fór sami mælir niður í 16 prósent - í miklu frosti og sólskini í mars - en þá var hann ungur og sprækur - en ekki stirður og gamall - og ritstjórinn yngri en hann er nú.

Venjulega er rakamælingum ekki mikill gaumur gefin - og þurrkurinn í dag hefði e.t.v. farið að mestu fram hjá ritstjóranum hefði honum ekki verið spáð og það mjög greinilega.

Kortið hér að neðan sýnir rakastig eins og harmonie-líkan Veðurstofunnar vildi hafa það kl. 21 nú í kvöld (fimmtudag).

Gulu og brúnu litirnir sýna lágt rakastig. Lægsta talan sem ritstjórinn finnur er 16 prósent - ekki langt frá Grindavík. Mælir vegagerðarinnar við Festarfjall sýndi 18 prósent kl. 19. Kannski er bara nokkuð vit í mælingunni þegar allt kemur til alls?

Líkanið segir að enn þurrara sé uppi í 925 hPa-fletinu í um 700 metra hæð yfir sjávarmáli. Það álit má sjá á kortinu hér að neðan.

Dekksti gulbrúni liturinn sýnir hvar raki er minni en 10 prósent. Nokkuð ótrúlegt? 

Þegar þurrt loft birtist er það oftast vegna niðurstreymis úr efri lögum. Við getum ekki fylgt því máli eftir hér að öðru leyti en því að líta á lóðréttar hreyfingar lofts í 700 hPa á sama tíma - kl. 21 fimmtudagskvöldið 12. febrúar - í boði evrópureiknimiðstöðvarinnar. 

Heildregnu línurnar sýna sjávarmálsþrýsting, hefðbundnar vindörvar sýna vindátt og vindhraða í 700 hPa-fletium (í um 3 km hæð). Litirnir sýna þrýstilóðstreymi. Bláu litirnir sýna uppstreymi - en þeir brúnu niðurstreymi. Mælieiningin er harla framandleg ,Pa/s, - pasköl á sekúndu. Í uppstreymi verður loft fyrir þrýstilækkun - þess vegna eru bláu tölurnar negatífar - en í niðurstreymi öfugt. Talan 10 Pa/s er ekki fjarri 1 m/s upp- eða niðurstreymi. 

Yfir landinu er mjög stórt svæði þar sem öflugt niðurstreymi er ríkjandi, um 0,1 m/s (já það er mikið). Í niðurstreyminu hækkar hiti og þar sem rakainnihald breytist ekki hlýtur rakastigið að lækka. 

Með því að rýna í kortið má e.t.v. finna ástæðu niðurstreymisins - og gætu djarfir lesendur reynt það - en við látum slíkar æfingar alveg eiga sig að þessu sinni - enda yrði um getgátur að ræða - og klukkan orðin allt of margt.