Hæsti ársmeðalhitinn

Meðalhiti í Surtsey 2014 var 7,15 stig og er það hæsti staðfesti ársmeðalhiti á íslenskri veðurstöð. En mælingar hafa ekki staðið þar samfellt nema í rúm 5 ár. Meðalhiti ársins 2010 var einnig yfir 7 stigum í Surtsey, 7,09. Ekki munar miklu, við vitum ekki hver hitinn var í Surtsey metárið 2003 og látum vera að giska á það - en það væri þó hægt með samanburði við nálægar stöðvar.

En lítum á lista yfir þau tilvik þegar ársmeðalhiti hefur reiknast 6,5 stig eða meiri á íslenskum veðurstöðvum. Við gerð listans kom um slatti af vandamálum - og víkjum við að þeim nokkrum hér að neðan. Listinn er í hitaröð - hæsti hitinn er efstur og síðan fylgja tölur og stöðvar ein af annarri. 

ár	ársmeðalt		nafn
2014	7,15		Surtsey
2010	7,09		Surtsey
2014	6,88		Vestmannaeyjabær
2010	6,86		Garðskagaviti
2014	6,85		Garðskagaviti
2003	6,81		Vestmannaeyjabær
2012	6,77		Surtsey
2003	6,76		Garðskagaviti
2014	6,75		Önundarhorn
2010	6,70		Vestmannaeyjabær
2014	6,68		Vatnsskarðshólar
2003	6,66		Grindavík
2014	6,61		Kvísker
2012	6,58		Garðskagaviti
2011	6,57		Surtsey
2004	6,56		Vestmannaeyjabær
2009	6,54		Vestmannaeyjabær
2009	6,53		Garðskagaviti
2007	6,50		Garðskagaviti
2003	6,50		Skrauthólar

Hitinn í Vestmannaeyjabæ árið 2014 er þarna í þriðja sæti. Þar er vandamálið hins vegar það að stöðin bilaði nokkrum sinnum á árinu - ekki féll mikið úr en þó nægilega mikið til þess að nauðsynlegt var að leita hjálpar nágrannastöðva til að bjarga málinu. Talan, 6,88 stig, er því nokkuð óviss og gæti reiknast önnur í annarri tilraun - áfram ofan við, eða rétt neðan við 6,81 stigin árið 2003, en þeim trúum við. 

Síðan koma tvær tölur frá Garðskagavita. Þar er vandamálið að mælingar eru ekki gerðar við staðalaðstæður. Málið hefur ekki verið rannsakað til hlítar en sagt er að aðstæður valdi því að hitinn mælist of hár. 

Meðalhiti ársins 2014 í Önundarhorni undir Eyjafjöllum reiknast 6,75 stig. Ekki var byrjað að mæla fyrr en 2011 þannig að við sjáum árið 2010 ekki á listanum. Svo er sama vandamál árið 2014 og í Vestmannaeyjabæ að bilun varð í stöðinni - en ekki vantar þó eins mikið. Talan er því nokkuð örugg - við sjáum líka sjálfvirku stöðina á Vatnsskarðshólum rétt neðan við, í 6,68 stigum. Ársmeðalhitinn á mönnuðu stöðinni á Vatnsskarðshólum 2014 reiknaðist hins vegar „ekki nema“ 6,46 stig - en það er reyndar hæsta ársmeðaltal allra tíma þar - byrjað var að mæla 1978. 

Þá kemur Grindavík 2003 (6,66 stig). Skipt var um stöð í Grindavík 2008 og einnig var mælistaðurinn fluttur. Talsvert hnik kom fram við flutninginn - og reyndist munurinn meiri en 0,5 stig á vetrum - minni að sumarlagi. Þetta veldur því að meðalhiti á nýja staðnum 2014 var „ekki nema“ 6,15 stig. Allgóðar mælingar voru gerðar í Grindavík á árunum 1921 til 1947 (reyndar lakar síðustu tvö árin). Hæsta ársmeðaltal þess tímabils er 5,99 stig, 1939. Það er því trúlegt að staðurinn sem stöðin nú er á sé í betra framhaldi af gömlu mælingunum heldur en sá þar sem mælt var 1995 til 2008.

Skrauthólar á Kjalarnesi náðu 6,50 stigum árið 2003, en 6,47 stigum 2014, ámóta munur og var á sömu árum í Reykjavík.

Síðan kemur að vegagerðarstöðvunum. Þar var vandamál að hitamælar voru framan af ekki endilega í tveggja metra hæð á öllum stöðvum - auk þess sem sumar stöðvarnar virtust vera nokkuð óstöðugar. Það eru einkum tvær vegagerðarstöðvar sem sýna há ársmeðaltöl hita, Steinar og Hvammur undir Eyjafjöllum. Á fyrrnefndu stöðinni koma fram töluverð hnik í samanburði við nágrannastöðvar allt fram til 2008 eða svo. Þetta þýðir að rýna þarf mælingarnar frá Hvammi og Steinum betur en kostur er á að gera að sinni. Skyndikönnun gaf til kynna að rétt væri að lækka meðaltöl Steina um að minnsta kosti 0,4 stig allt fram til 2008 og enn meira fyrr á mælitímanum. 

En við lítum samt á hráar tölurnar, með sömu mörkum og áður, 6,5 stigum. 

ár	ársmeðalt		nafn
2001	7,56		Steinar
2002	7,45		Hvammur
2006	7,37		Steinar
2010	7,32		Hvammur
2007	7,30		Steinar
2002	7,25		Steinar
2014	7,22		Steinar
2009	7,07		Hvammur
2003	7,07		Steinar
2004	6,97		Steinar
2003	6,96		Hvammur
2014	6,94		Hvammur
2008	6,87		Steinar
2014	6,85		Öræfi
2010	6,79		Steinar
2012	6,67		Steinar
2004	6,65		Hvammur
2003	6,64		Öræfi
2009	6,63		Steinar
2006	6,59		Hvammur
2014	6,55		Lómagnúpur
2008	6,54		Hvammur
2014	6,51		Blikdalsá
2000	6,51		Steinar

Þrjár efstu tölurnar á listanum þurfa ábyggilega lagfæringar við - hversu mikið vitum við ekki - við gætum e.t.v. trúað tölunni úr Hvammi árið 2010, hún er 7,32 stig. Það væri þá hæsti ársmeðalhiti á Íslandi. Steinatala ársins 2014 er líka trúleg, 7,22 stig, 0,07 stigum hærri en í Surtsey. Hvammur er þá með 6,94 stig. 

Öræfi (Sandfell) á tvær tölur á listanum, 2014, með 6,85 stig og 2003, með 6,64 stig. Svo stinga Lómagnúpur og Blikdalsá (á Kjalarnesi) 2014 sér upp í listann. 

Þá eru það mönnuðu stöðvarnar. Listinn yfir hærri ársmeðaltöl heldur en 6,5 stig er stuttur:

ár	ársmeðalh		nafn
2003	6,70		Vík í Mýrdal
1941	6,58		Vík í Mýrdal
1960	6,58		Loftsalir
1946	6,54		Vík í Mýrdal

Nú er ekki lengur athugað í Vík - við vitum því ekki hver meðalhiti ársins 2014 hefði orðið þar. Sennilega rétt ofan við 6,7 stig - ef við tökum mark á hitamuni áranna 2003 og 2014 á Vatnsskarðshólum. Hiti hafði verið mældur í Vík allt frá 1926 og mikill skaði af missi stöðvarinnar. Loftsalir eru skammt frá Vatnsskarðshólum. Svo virðist sem að þar sé lítillega hlýrra heldur en á Vatnsskarðshólum [0,2 stig] - sem er svipað og munurinn á mönnuðu og sjálfvirku stöðvunum eins og minnst var á hér að ofan. 

En það er merkilegt að við séum nú farin að sjá hærri ársmeðalhita en 7 stig á íslenskum veðurstöðvum - þótt það spilli aðeins fyrir tilfinningunni að það sé á stað/stöðum án langtímamælinga. Við því bjuggust víst fáir fyrir 20 árum þegar metið var enn 6,6 stig. Þetta segir auðvitað ekkert um framtíðina - skyldum við fá að sjá ný árshitalágmörk á næstunni? - Séu hálendisstöðvar teknar með er landsárshitalágmarkið ekki gamalt - hvar og hvenær skyldi það hafa orðið? Og hvert er landsárshitalágmark í byggð? Við lítum e.t.v. á það síðar.