Hlý lægð - og önnur ekki svo hlý

Spákort morgundagsins sýnir tvær lægðir sem hafast ólíkt að. Önnur er í æði við Færeyjar, en hin í rólegheitum sunnan við land. 

Kortið sýnir spá evrópureiknimiðstöðvarinnar, hæð, vind og hita í 500 hPa-fletinum um hádegi á morgun (mánudaginn 12. janúar). Flöturinn er nálægt 5 km yfir sjávarmáli. Ísland er nærri miðri mynd. Lægðin sem er fyrir sunnan land er mun kaldari heldur en sú við Færeyjar. Litirnir sýna hitann. Hann er hæstur um -27 stig norður af Færeyjum - ljósari blái liturinn í lægðinni fyrir sunnan land sýnir hita á bilinu -36 til -38 stig. Fjólublái liturinn neðst á kortinu (og yfir Grænlandsjökli) sýnir meir en -42 stiga frost - og aðeins sést í -44 stig í neðra horni til vinstri. 

Nú kemur erfiður kafli (þrjár málsgreinar) sem hraðlæsir ættu bara að sleppa. 

Við sjávarmál er Færeyjalægðin um 940 hPa við sjávarmál - en í hinni er þrýstingur í miðju í kringum 960 hPa. Það munar 20 hPa (160 metrar). Í miðri Færeyjalægðinni er hæð 500 hPa-flatarins ekki nema 4830 metrar - en um 4850 í kaldari lægðinni - ekki munar nema 20 metrum - sem skilar sér ekki nema í 2 til 3 hPa við sjávarmál. Við skulum ekki þvæla málið frekar - en ákafir lesendur geta reynt að skýra dýptarmuninn með hlýrri kjarna í Færeyjalægðinni og fengið út svar - [hver var spurningin annars]?

Hlýr kjarni í lægð bætir í vind í neðri lögum (og þar með við sjávarmál) miðað við vindinn í 500 hPa þá er vindur því meiri neðar - hér mun hann vera mestur í kringum 850 hPa - um 50 m/s í Færeyjalægðinni. Í 500 hPa er hann mestur um 30 m/s. Hlýi kjarninn bætir við um 20 m/s. Lágröst verður til. 

Þótt hitasviðið sé flatneskjulegt í kaldari lægðinni er samt nokkru kaldara sunnan við hana heldur en er næst lægðarmiðjunni, það munar um 6 stigum. Það má því segja að þessi lægð búi líka yfir hlýjum kjarna - alla vega miðað við það sem sunnar er. Það sést ekki mjög vel á myndinni (nema rýna í hana) að mestur vindur sunnan við þessa lægð er rúmlega 20 m/s - í 850 hPa er hann hins vegar um 35 m/s. Hér er sum sé líka lágröst á ferðinni, hitamunurinn bætir í vindinn. 

Vindur 100 m yfir sjávarmáli er sýndur á næsta korti - það gildir á sama tíma og hið fyrra - um hádegi á mánudag (12. janúar).

Litirnir sýna vindhraðann, en örvar stefnu hans. Hér sjást báðar rastirnar vel, sú sem er fyrir sunnan Færeyjalægðina er öflugri þar er vindur í 100 metra hæð yfir sjó um 38 m/s þar sem mest er. Vonandi að Færeyingar hafi sloppið við hana og vonandi að hún fari framhjá Vestur-Noregi líka. 

Í hinni röstinni - suður af kaldari lægðinni er vindhraðinn mestur rúmlega 30 m/s. Tölur í litlum kössum sýna hviður.  

Nú, svo er þarna ein röst í viðbót - milli Grænlands og Íslands - ekki óvenjulegt það. Þar er vindur í 500 hPa mestur um 15 m/s, en er í 100 metra hæð yfir 30 m/s. Í þessari röst er vindur mestur í 925 hPa-fletinum, um 40 m/s.   

Svo er það síðasta kort dagsins. Það gildir enn á sama tíma, kl. 12 á hádegi mánudaginn 12. janúar. 

Hér sést loks miklu stærra svæði. Heildregnu línurnar sýna sjávarmálsþrýsting, vindörvar vind í 700 hPa (já), en litirnir þykktarbreytingu síðustu 12 klst. Hér sést vel hvernig veðurkerfin hnika lofti til. Það aðallega Færeyjalægðin sem stendur í slíku - kuldaskilin eru yfir sunnanverðu Englandi - og kalt loft úr vestri sækir af afli til austurs fyrir sunnan lægðarmiðjuna. Það hefur kólnað um 270 metra (13 stig) síðustu 12 tíma í dekksta bláa litnum vestur af Skotlandi - yfir mjög hlýjum sjó svo éljagangurinn ætti að vera í góðum gír. Hin lægðin tekur þátt - en hvergi er hlýnandi í námunda við hana. 

Færeyjalægðin á nú að fara stóran hring um Noregshaf og grynnast - séu spár teknar trúanlegar kemur hún að landinu úr norðaustri á fimmtudaginn og veldur leiðindaveðri - en það er önnur saga - og efni í annan pistil ef að því kemur.