Enn af hlýjum janúarmánuðum

Landsmeðalhita má reikna á ýmsa vegu. Það má nota til þess öfluga tölfræði - eða einfalt samsafn stöðvameðaltala og allt þar á milli. Við getum með góðri vissu reiknað landsmeðalhita aftur til 1930 og með sæmilegri aftur til 1880 eða þar um bil. Allt sem er lengra aftur á bak verður mest til gamans. Sömuleiðis er tveggja aukastafa nákvæmni ekki nema leikur.

Í skemmtiskyni hefur ritstjórinn reiknað út meðalhita í janúar aftur til 1874 og búið til lista yfir hlýjustu og köldustu mánuði - topp ellefu, tölur í °C. Fyrst hlýindalistinn:

röð	ár	janúar
1	1947	2,99
2	1973	2,37
3	1972	2,24
4	1987	2,10
5	1950	2,07
6	1946	2,06
7	1964	1,92
8	1992	1,90
9	2013	1,87
10	2014	1,67
11	1935	1,45

Hér er janúar 1947 í fyrsta sæti. Síðan kemur parið 1973 og 1972, en nýja parið 2013 og 2014 er í níunda og tíunda sæti. Svo er frekar langt niður í 11. sætið - þar er janúar 1935.  

Við vitum eitthvað um hita allra janúarmánaða á 19. öld - nema 1802 og 1822. Sá fyrri var illræmdur illviðramánuður og ólíklegt að hann kæmist á þennan lista. Sömuleiðis er 1822 einnig ólíklegur til afreka. Það er aðeins einn mánuður fyrir 1874 sem örugglega á heima í einhverju toppsæti. Reyndar gæti hann vel hafa verið sá hlýjasti þeirra allra. Við þekkjum meðalhita sæmilega á þremur stöðvum 1847, í Reykjavík, í Stykkishólmi og á Akureyri og á öllum þessum stöðvum er mánuðurinn hlýrri en allir aðrir janúarmánuðir fyrr og síðar.

Svo kuldalistinn, 11 köldustu mánuðirnir frá 1874 að telja:

röð	ár	janúar
1	1918	-10,25
2	1881	-9,78
3	1874	-8,69
4	1886	-6,22
5	1979	-4,93
6	1936	-4,84
7	1902	-4,78
8	1959	-4,44
9	1920	-4,37
10	1971	-4,36
11	1892	-4,33

Hér eru fáeinir mánuðir sem eldri veðurnörd muna vel, 1979 og 1971, og þau síðmiðaldra líka 1959 og enn muna fáein janúar 1936.  

En sé farið í eldri meðaltöl fyllist allt af köldum janúarmánuðum. Ef við förum aftur til 1823 troða svo margir mánuðir sér inn á listann að 1892 fer niður í 20. sæti og 1979 niður í það 16. Fyrstu þrjú sætin eru þó óbreytt - það eru sennilega þrír köldustu janúarmánuðir síðustu 200 ára, kannski blanda 1814 og 1808 sér í leikinn sé farið alveg aftur til aldamótanna 1800, en 1802 og 1822 vitum við ekki um eins og áður er getið.

Athugasemdir

[Sigurður Þór Guðjónsson, 2.2.2014 kl. 12:16]

Vissi það að 2014 næði upp i topp ten!

[hildur bjorg eydal (IP-tala skráð) 2.2.2014 kl. 12:21]

Fin siða

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 2.2.2014 kl. 12:48]

Kærar þakkir Trausti fyrir markverða samantekt.

Þá er það staðfest að janúar 2014 er -0.2°C kaldari en janúar 2013. Enn virðist því vera að > k ó l n a < á Íslandi :)

[Pálmi Freyr Óskarsson, 2.2.2014 kl. 17:26]

Er Vestmannaeyjarbær inn í þessu, Trausti? Ef ekki þá vantar 2 heitustu staðina. Eða breytir það kannski litlu í þessum útreikningum?

Hilmar, þessi -0,2°C er frekar léleg smámunasemis"rök" fyrir þinn málstað.

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 2.2.2014 kl. 20:27]

Nú vil ég auðvitað ekki efna til "lesendadeilna um páfadóm í loftslagsvísindum" enda næsta víst að síðuhaldari eyðir snemmendis umfjöllunum/ummælum sem halla á boðaða max 6°C meðalárshlýnun á Íslandi á þessari öld.

Hitt er svo ljóst að 0,2°C hitamismunur er þriðjungur af óðahnatthlýnuninni skelfilegu sem sumir segja að hafi verið að herja á jarðarbúa sl. 100 ár, af meintum manna völdum :D

[Höskuldur Búi Jónsson, 2.2.2014 kl. 20:34]

Hilmar: Af hverju ertu að rugla saman hita í janúar á Íslandi og hnattrænum hita - gerirðu ekki greinarmun þar á?