Þá og nú - septembernorðanveðrin 2012 og 2013

Norðanillviðrið sem gengið hefur yfir undanfarna daga rifjar upp illviðri ársins í fyrra. Þá urðu eins og menn muna miklir fjárskaðar og línuskemmdir. Vonandi er að skaðarnir í veðrinu í ár hafi orðið minni en í fyrra - enda höfðu menn trúlega meiri vara á. En voru þetta lík veður - að öllu tjóni slepptu? Hér verður brugðið ljósi á nokkur atriði. Við lítum á vind og hita - yfir landið allt. Úrkomusamanburður verður að bíða betri tíma, en þó má nefna að í báðum veðrunum snjóaði niður í byggðir inn til landsins norðaustanlands.

Lítum fyrst á meðalvindhraða á landinu á klukkustundarfresti um þriggja sólarhringa skeið frá upphafi veðranna.

Blái ferillinn á þessari mynd og þeim sem eftir fylgja á við illviðrið á þessu ári en sá rauði á við veðrið í fyrra. Blái ferillinn byrjar kl.1 aðfaranótt 15. september 2013 - en sá rauði kl. 1 á aðfaranótt 9. september 2012. Við gætum hliðrað ferlunum um 10 klst þannig að upphaf veðranna félli saman en þá kæmi í ljós að veðrið í ár stóð um hálfum sólarhring lengur en það í fyrra.

Í veðrinu í ár náði meðalvindhraðinn hámarki um kl. 21 þann 15. og var þá um 15,4 m/s. Í almennum illviðrasamanburði telst þetta mikið, þótt verstu vetrarveður fari að vísu ívið ofar. Í veðrinu í fyrra var hámark meðalvindhraðans um 14,7 m/s það var þann 10. september kl.14. Veðrið í ár entist aðeins lengur og gerði smá aukahnykk í kringum og upp úr hádegi þann 17.

Þessi mynd sýnir nokkurn veginn það sama og sú fyrri en lóðrétti kvarðinn segir til um það hlutfall allra stöðva þar sem vindhraði var meiri en 17 m/s og er í prósentum. Í veðrinu í ár náði hlutfallið rétt rúmlega 50 prósentum. Það er mikið. Í veðrinu í fyrra komst hlutfallið í 44 prósent. Austasti hluti landsins slapp betur í fyrra heldur en nú og má vera að það valdi muninum.

Hér má sjá meðalvigurvindátt á landinu. Hún giskar oftast vel á meðalvindátt - sérstaklega þegar vindur er stríður. Lóðrétti ásinn sýnir áttavitagráður, núll táknar norður, sé áttin pósitíf er vindáttin austan við norður, en sé hún negatíf er áttin vestan norðurs - eins og sjá má til hægri á myndinni.

Hér kemur fram nokkur munur á veðrunum. Veðrið í fyrra (2012) byrjar í austnorðaustri (en þá var vindur hægur) en snýst smám saman til norðurs og að lokum í norðnorðvestur en sjá má að sú vindátt er ríkjandi þegar veðrið er hvað mest. Veðrið í ár (2013) er hins vegar nær því að vera af sömu átt allan tímann. Þegar það er verst er vindáttin einnig af norðnorðvestri eins og í fyrra.

Þessi mynd sýnir meðalhita á landinu (hálendi með). Í veðrinu í ár (blái ferillinn) er greinileg dægusveifla alla dagana - en ekki er hún stór. Veðrið í fyrra (rauði ferillinn) er öðru vísi, þar er myndarleg dægursveifla fyrsta daginn (enda veðrið rétt að byrja) og nokkur sveifla síðasta daginn en þó ekki eins stór. Miðdaginn - þegar veðrið var verst er dægursveiflan nær alveg bæld niður. Lítið hefur verið um sólskin á landinu þann dag og úrkoma þar að auki dregið úr dægursveiflunni.

Loftþrýstingur var ívið lægri í nýliðnu veðri heldur en því í fyrra (ekki sýnt hér). Þegar upp er staðið verður að telja þessi veður furðulík.

Áhugasömum lesendum er bent á viðhengi þessa pistils til frekari glöggvunar á veðrunum tveimur. Þar má í pdf-skjali sjá þrjú veðurkort fyrir hvort veðranna, nokkuð hefðbundið sjávarmálskort, 500 hPa hæðar- og þykktarkort auk korts sem sýnir svokallaðan þykktarvind en hann er góður mælikvarði á hitabratta neðan til í veðrahvolfinu. Vindar í 500 hPa gefa auk þykktarvindsins góða hugmynd um eðli veðursins. Lesendum skjalsins er bent á að stækka myndirnar - þær þola talsverða stækkun og verða skýringartextar og litakvarðar þá auðlesnari.

Kortasamanburðurinn gefur svipaða niðurstöðu og línuritin hér að ofan - þetta eru furðulík veður.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• veðurkort