20.6.2013 | 00:37
Af sumardagatalningum
Almannarómur segir sumardaga hafa verið fáa suðvestanlands það sem af er júnímánuði. Við skulum gefa okkur að það sé rétt og skilgreinum sumardag því þannig að enginn dagur fram til þessa 2013 teljist slíkur. Það tók reyndar ekki langan tíma að finna skilgreiningu. Hún er útlistuð hér að neðan. Varla þarf að taka fram að ekki má taka niðurstöðum of bókstaflega.
Við lítum á daglegar athuganir í Reykjavík klukkan 12, 15, 18 og 21. Þetta er algengur grilltími, en tekur ekki til morgunathafna - enda segjast menn þá vera svo hressir að veðrið skipti engu máli. Við viljum að það sé alveg úrkomulaust að minnsta kosti þrjá af þessum athugunartímum, við setjum okkur líka fyrir að úrkoma frá 9 til 18 mælist minni en 2 mm. Þetta þýðir að við leyfum skammvinna smáskúr. Við viljum líka að ekki sé alskýjað á öllum athugunartímunum fjórum - en erum að öðru leyti ekki kröfuhörð á sólina. Að lokum viljum við að meðalhiti athugunartímanna fjögurra sé að minnsta kosti 13,1 stig - eða að hámarkshitinn kl. 18 sé meiri en 15 stig.
Menn getur auðvitað greint á um það hversu skynsamleg skilgreining þetta er en athugum hvað talning sem nær yfir árin frá og með 1949 til og með 2012 sýnir á mynd.
Já, þetta er svona í raun og veru. Sumrin 2010, 2011 og 2012 eru langefst á listanum, sjónarmun ofar en sumarið 2003 sem er í fjórða sæti. Eina sumarið sem nær yfir 35 daga fyrir 2003 er 1958, en þá voru reyndar 11 sumardagar í september - það mesta á öllu tímabilinu. Einnig taldist 1. október til sumardaga það ár. Í frækilegu neðsta sæti er auðvitað sumarið 1983 - margfrægt fyrir sérleg ömurlegheit - gaman þó (eftirá) að hafa upplifað það. Einn dagur það árið - ekki þó alveg sumarlaust. Nokkur sumur önnur eru litlu betri.
Meðalsumardagafjöldi áranna 1961 til 1990 er aðeins 13 dagar, en meðaltal síðustu 10 ára er 39 dagar - þrefalt á við hið venjulega ástand. Geta menn nú kviðið fyrir afturhvarfinu.
Það hefur alloft gerst að enginn sumardagur hefur látið sjá sig þann 20. júní, tuttugu sinnum á 64 ára tímabilinu - nærri þriðja hvert ár að jafnaði. Biðin í ár er því langt í frá vonlaus. Lengst var biðin eftir fyrsta sumardeginum árið 1989 - beðið var til 31. júlí, fjórir urðu þeir alls það sumarið.
Við skulum líka líta á ástandið á Akureyri. Á þeim lista má reyndar sjá daga í mars, apríl, nóvember og 1 dag í desember. Þessir aukadagar eru svo fáir að þeir hafa lítil áhrif á talninguna (en fá að vera með).
Við sjáum hér að tíminn frá 1995 til okkar daga er vel yfir eldra meðallagi. Síðustu tíu ár gáfu að meðaltali 48 sumardaga (9 fleiri en í Reykjavík), en á tímabilinu 1961 til 1990 var fjöldinn að meðaltali 37 dagar - 24 dögum fleiri en í Reykjavík á sama tímabili. Reykjavík hefur því mjög halað á Akureyri hvað sem svo síðar verður.
Sumarið 1979 á fæsta sumardaga á tímabilinu og 1993 litlu fleiri. Flesta daga á sumarið 1955 en það er eitt frægasta rigningasumar sögunnar á Suðurlandi (ekki nærri því eins kalt þó og 1983). Næstflestir voru sumardagarnir á Akureyri 1976 og svo er 2004 í þriðja sæti.
Mestur munur á sumardagafjölda í Reykjavík og á Akureyri er 53 - þannig var það sumarið 1955. Sumardagarinir eru nærri því alltaf fleiri fyrir norðan heldur en í Reykjavík, þó hefur það þrisvar snúist við. Það var 1950, 1958 og 2011. Á Akureyrarmyndinni sést að árabilið 1975 til 1978 var sérlega sumardagagæft á Akureyri, meðaltalið var þá 50 á ári (svipað og síðustu 10 árin). Þessi ár voru sumardagarnir í Reykjavík í meðaltali (1961 til 1990).
Eins og fram kom í upphafi má ekki taka þessum talningum of alvarlega - þetta er til gamans gert. Ekki ætti að nota niðurstöðurnar sem rökstuðning fyrir einu né neinu og mun ritstjórinn ekki taka undir slíkt.
Pistlar hungurdiska verða eitthvað færri á næstunni heldur en vant er sökum sumarleyfa - en falla þó ekki alveg niður.
Flokkur: Vísindi og fræði | Breytt s.d. kl. 01:06 | Facebook
Um bloggið
Hungurdiskar
Færsluflokkar
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (3.11.): 122
- Sl. sólarhring: 125
- Sl. viku: 1590
- Frá upphafi: 2406990
Annað
- Innlit í dag: 111
- Innlit sl. viku: 1427
- Gestir í dag: 100
- IP-tölur í dag: 100
Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar
Eldri færslur
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020
- Október 2020
- September 2020
- Ágúst 2020
- Júlí 2020
- Júní 2020
- Maí 2020
- Apríl 2020
- Mars 2020
- Febrúar 2020
- Janúar 2020
- Desember 2019
- Nóvember 2019
- Október 2019
- September 2019
- Ágúst 2019
- Júlí 2019
- Júní 2019
- Maí 2019
- Apríl 2019
- Mars 2019
- Febrúar 2019
- Janúar 2019
- Desember 2018
- Nóvember 2018
- Október 2018
- September 2018
- Ágúst 2018
- Júlí 2018
- Júní 2018
- Maí 2018
- Apríl 2018
- Mars 2018
- Febrúar 2018
- Janúar 2018
- Desember 2017
- Nóvember 2017
- Október 2017
- September 2017
- Ágúst 2017
- Júlí 2017
- Júní 2017
- Maí 2017
- Apríl 2017
- Mars 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Desember 2016
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Ágúst 2016
- Júlí 2016
- Júní 2016
- Maí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- September 2015
- Ágúst 2015
- Júlí 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- Október 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Maí 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010
Athugasemdir
Við Íslendingar erum auðvitað með sérstöðu hvað aðrar þjóðir varðar. Við erum best allra þjóða og mest.
Þetta með sumarið er gott dæmi um það. Þegar Norðurlandabúar tala um þrjá sumarmánuði (júní, júlí og ágúst) þá er sumarið löngu byrjað hjá okkur (rétt eins og Kristín Hermannsdóttir ítrekaði í viðtali í gær). Það byrjar í apríl (á sumardaginn fyrsta) og líkur ekki fyrr en í október!
Annað hugtak að utan er artic, þ.e. heimskautaloftslag. Það skilgreinist með 10 gráðu meðalhita yfir sumarmánuðina ef ég man rétt.
Og ef ég hef tekið rétt eftir er meðalhitinn það sem af er þessa fyrsta sumarmánaðar (samkvæmt skilgreiningum Skandinava sem byrjaði 1. júní), vel undir 10 gráðum hér í Reykjavík.
Þannig hefur ríkt heimskautaloftslag það sem af er júní hér á höfuðborgarsvæðinu.
Er það nú ekki eðlilegri viðmiðun og meira upplýsandi í stað þessa leikjar með 15 gráðurnar og meira, yfir hlýjasta tíma dagsins?
Torfi Stefánsson (IP-tala skráð) 20.6.2013 kl. 08:59
Þakkir Trausti fyrir skemmtilega samantekt, en þér til upplýsingar erum við að upplifa "sumarið" 2013. Það er varla hægt að reka kolefnistrúboð á fornri óðahlýnun, eða hvað? ;)
Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 20.6.2013 kl. 10:10
''Heimskautaloftslag'', meðalhiti undir 10 stigum, er lang oftast í Reykjavík í júní á mánaðargrundvelli. Það er hið ríkjandi og ''eðlilega'' ástand. Annað eru heiðarlegar undantekningar. Meðalhitinn núna í Reykjavík er 9,8 stig, 0,1° undir meðalltali sömu daga á þessari öld sem er mjög afbrigðileg hvað háan hita í júní snertir í Reykjavík. Meðalhtinn þessa daga 1981-2000 er 8,6°. Það er enginn kuldi ríkjandi í Reykajvvík í þessum júní þrátt fyrir sólarleysi og skort á sumardögum eftir þessari skemmtilegu skilgreiningu Trausta. Og mikið man ég svo vel eftir gæðasumrinu 1958 þó ég væri miður mín yfir því að búið var að kalla Elvis í herinn! Um haustið gerði Lóa litla á Brú allt vitlaust og menn sungu Nú liggur vel á mér.
Sigurður Þór Guðjónsson, 20.6.2013 kl. 12:26
Torfi. Ef mig minnir rétt er heimskautaloftslag skilgreint þar sem meðalhiti 30 ára í hlýjasta mánuði ársins nær ekki 10 stigum - sá mánuður er á Íslandi nærri því allstaðar júlí, en ágúst laumast upp að hlið hans á annesjum á Norðaustur- og Austurlandi. Hiti í júnímánuði einstakra ára kemur ekki við sögu hér. Staðbundinn meðalhiti 30 ára er hins vegar mjög breytilegur hér á landi - þannig að línan á milli heimskautaloftslags og úthafsloftslags er aldrei föst - og varla að Köppen og félagar hafi ætlast til þess að hún gengi í gegnum einhverja fasta punkta. Sigurður bendir á að þessi meinti kaldi núlíðandi mánður sé þrátt fyrir allt alllangt ofan við meðalhita júnímánaðar.
Trausti Jónsson, 21.6.2013 kl. 01:17
Bæta við athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.