Snjóalög í maí

Snjólag hefur verið athugað á veðurstöðvum hér á landi frá 1921. Meðaltöl fyrir landið allt og landshluta eru til aftur til 1924. Fyrstu árin voru stöðvar þó fáar og e.t.v. varlegt að taka allt of mikið mark á meðaltölunum þau ár. En við reiknum samt.

Snjólagsathugun fer þannig fram að veðurathugunarmaður athugar hvort jörð sé alhvít, flekkótt eða alauð. Meðaltal fyrir stöðina er reiknað þegar allar athuganir hafa borist Veðurstofunni og nokkrum mánuðum síðar liggur meðaltal allra stöðva í mánuðinum fyrir.

Nú hefur verið óvenjusnjóþungt í útsveitum nyrðra og einnig víða inn til landsins um landið norðaustanvert. Sömuleiðis er enn alhvítt víða á Vestfjörðum en snjómagn virðist vera minna á þeim slóðum heldur en þar sem það er mest norðanlands.

Snjóhula hefur verið athuguð við Skeiðsfossvirkjun í Fljótum frá 1970. Myndin sýnir snjóhulu og fjölda alhvítra daga á stöðinni á árunum 1971 til 2012 (42 ár).

Myndin er nokkuð óróleg þannig að smástund tekur að rýna í hana áður en allt er ljóst. Lárétti ásinn sýnir árin. Kvarðinn til vinstri sýnir snjóhulu mánaðarins í prósentum (blái ferillinn). Sé hún hundrað prósent hefur verið alhvítt allan mánuðinn, sé hún núll hefur jörð verið alauð. Kvarðinn til hægri sýnir fjölda alhvítra daga í maí (gráir fletir og lína). Takið eftir því að hann nær yfir fleiri daga heldur en eru í mánuðinum. Græna punktalínan sem nær þvert yfir myndina sýnir hvar 31 degi er náð.

Á 42 árum hefur einu sinni verið alhvítt við Skeiðsfossvirkjun allan mánuðinn, 31 alhvítur dagur og snjóhula því 100 prósent. Þetta var 1995. Í átta maímánuðum hefur aldrei orðið alhvítt, síðast 2010. Enginn mánuður hefur verið alauður. Litlu munaði þó 1974 en þá var jörð talin flekkótt einn dag.

Langvinnur snjór í maí er oftast leif af meiri snjó fyrr á árinu. En stundum bætir á. Þar sem snjór fellur á snjó bráðnar hann mun síður en ef hann fellur á auða jörð sem e.t.v. hefur verið böðuð sól daginn áður. Þetta sést vel þegar snjóalög í maí á Norður- og Suðurlandi eru borin saman.

Lárétti ásinn sýnir ártöl. Hér er kvarðinn lengri heldur en á fyrri myndinni, nær aftur til maí 1924 og fram til maí 2012. Lóðréttu kvarðarnir sýna meðalsnjóhulu landshluta. Gráu súlurnar tákna meðalsnjóhulu norðanlands, Norðurland nær hér frá Önundarfirði austur á Vattarnes. Snjóléttar sveitir Húnavatnssýslu eru taldar með. Rauðu punktarnir sýna snjóhulu á landinu sunnanverðu.

Gríðarlegur munur er á landshlutunum. Það er aðeins einn maímánuður syðra sem slefar upp í tæp 20%. Þetta var 1949 - frægur mánuður, síðan koma í röð maí 1989, 1979 og 1990.

Það er maí 1979 sem er snjóþyngstur nyrðra, síðan 1949, 1924 og 1995. Sé litið á tímabil kemur í ljós að árin í kringum 1950 eiga sérlega snjóþung vor á Norðurlandi - fóru þá saman snjóþungir vetur og köld vor. Maímánuðir hafísáranna um og fyrir 1970 voru einnig drjúgsnjóþungir þótt enginn þeirra sé í toppbaráttunni, 1968 komst næst því.

Hvernig svo fer að þessu sinni vitum við ekki en sól hækkar á lofti og dagurinn lengist. Munar mikið um hvern bjartan dag á snjóasvæðum jafnvel þótt hiti fari ekki mjög hátt.

Smáviðbót degi síðar:

Í framhaldi af 100 prósent snjóhulu maímánaðar við Skeiðsfossvirkjun 1995 var ritstjórinn spurður um fleiri slík tilvik. Það er ekki oft sem snjóhula hefur verið 100 prósent á veðurstöð. Listinn er í viðhenginu sem fylgir pistlinum.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• hundraðprósent snjóhula í maí