Úrkomubakkar

Þegar kalt loft umlykur landið eins og nú eru úrkomubakkar af ýmsu tagi vanir að skjóta upp kollinum. Sumir þeirra vefjast upp í kringum smálægðir. Mesta furða er hversu vel tölvuspárnar ná þessu nú á síðustu árum.

Harmonie-líkanið sem Veðurstofan er nú með í tilraunarekstri er eitt þeirra. Það nær að vísu ekki nema rétt út fyrir Ísland, utar ræður evrópureiknimiðstöðin öllu. Út úr líkaninu eru teknar upplýsingar um fjölmarga veðurþætti á klukkustundar fresti. Hér að neðan er eitt þessara korta.

Það sýnir sjávarmálsþrýsting, vind og úrkomu klukkan 18 síðdegis á föstudegi 12. apríl.

Jafnþrýstilínur eru heildregnar. Einnig má merkja daufar bláar strikalínur og sýna þær hita í 850 hPa-fletinum - þar er kalt frostið um -15 stig yfir Reykjavík. Hefðbundnar vindörvar sýna vindátt og stefnu. Lituð svæði sýna úrkomuákefð - klukkustundarúrkomu. Tveir úrkomubakkar eru áberandi. Annar þeirra er rétt fyrir sunnan land og er að skila upp í 10 mm úrkomu á einni klukkustund þar sem mest er. Það er mikil snjókoma.

Hinn bakkinn er við norðurströndina. Af kortunum fyrir og eftir má ráða að þessi bakki kemur úr norðaustri og gengur til suðvesturs inn á land - en leysist upp að mestu þegar inn á landið kemur. Annars eru snjókomubakkar nokkuð algengir á þessum slóðum og geta við bestu skilyrði setið þar fastir langtímum saman. Eins og kunnugir vita er oft snjókoma á annesjum norðvestanlands þótt bjart veður sé þar inni í sveitum. Það eru fleiri en ein ástæða fyrir því að þessu er svona háttað og eitthvað hefur verið um það fjallað á hungurdiskum áður.

Á klukkustundarkortum verða éljabakkar oftast mjög mjóslegnir - sé úrkoma þriggja klukkustunda lögð saman verða þeir breiðari, smyrjast út. Við lítum á kort evrópureiknimiðstöðvarinnar sem gildir á sama tíma - nema að hér er safnað saman þriggja klukkustunda úrkomu.

Báðir úrkomubakkar harmoniekortsins eru til staðar á þessu korti. Bakkinn veið Norðurland er útsmurðari en hámarkið í honum er 1,5 til 3,0 mm á þremur tímum. Blái liturinn í bakkanum suðurundan sýnir 5 til 10 mm á þremur klukkustundum. Það er samt þónokkur snjókoma. 

Á þessu korti má einnig sjá úrkomutegund. Örsmáir krossar (kortið batnar við stækkun) tákna snjókomu en þríhyrningar klakkaúrkomu (él eða sambreyskju élja og breiðuúrkomu). Hér nær úrkoman aðeins inn á land - þar eru engir þríhyrningar. Sennilega kembir bliku fram af bakkanum. Það kemur í ljós hvort úrkoman kemst inn á land í raun og veru.

Síðasta kort dagsins sýnir klakkaþátt úrkomunnar eingöngu - á heldur stærra svæði.

Klakkaúrkoman nær ekki inn á land (hvort hún svo gerir það er annað mál). Bakkinn hringar sig í kringum nokkuð krappa smálægð sem á að fara í hringi fram á laugardag. Spárnar segja aðra smálægð myndast fyrir norðaustan land og að hún að fari til vesturs skammt úti af Vestfjörðum síðdegis á laugardag. Það er ansi vel af sér vikið reiknist þetta allt rétt.

Fyrir ofan lægðina fyrir sunnan land er suðvestanátt í háloftum og kembir fram af háreistum skýjum éljabakkans. Skýjaglópar fylgjast auðvitað með því í bjartviðri. Alltaf nóg að sjá.

Athugasemdir

[Eyjólfur Jónsson, 13.4.2013 kl. 00:24]

Hér í Hafnarfyrðinum er nú búið að vera kallt og þurt í margar vikur og norðanátt. Í húsinu okkar fer rafmagnið að haga sér annsi skringilega með að allt sem gengur á rafhlöðum stoppar og reykvarslarar tæmast og fara að pípa og þetta er bara á nóttunni núna síðastliðnar 2 vikur. Hvað er það sem veldur? þurt rafmagnað loft. Húsið er með mjög lélega jarðtengingu veit ég.

[Trausti Jónsson, 13.4.2013 kl. 01:43]

Þakka ábendinguna Eyjólfur. Ég er nú ekki sérlega vel að mér í rafmagnsmálum - utandyra veldur vindur (og núningur lofts í akstri) í þurrki því að hleðslur byggjast upp á bílum og sjálfsagt öllum málmhlutum og fleiru. Ég veit ekki með bárujárnsþök - eða bárujárnshús eða þá járnabindingar? Mér finnst reyndar perur hjá mér hafa enst óvenjuilla upp á síðkastið. Góðar jarðtengingar eru til bóta.