Tvö stöðvakerfi - samanburður

Þessi pistill er einn af þeim sem hlýtur að vera alveg úti á jaðri áhugasviðs lesenda - sjálfsagt utan við það hjá langflestum. En við látum slag standa. Áhugalitlir geta bara skipt um rás og litið inn síðar.

Í illviðrinu á dögunum var veður á 232 sjálfvirkum veðurstöðvum skráð í gagnagrunn Veðurstofunnar. Stöðvunum er skipt á tvær töflur, aðra getum við kallað „almenna“ (148 stöðvar) en hin er kennd við Vegagerðina (84 stöðvar). Lítilsháttar munur er á töflunum tveimur - hitaútgildi eru ekki skráð á nákvæmlega sama hátt, munur er á skráningu á vindhviðum og sömuleiðis er hæð vindmæla yfir jörðu almennt ekki sú sama. Þetta eru tvö athugunarkerfi. Það hefur komið fyrir að annað þeirra hefur dottið út vegna tölvubilana - en hitt ekki. Mikið öryggi felst því að kerfin skuli vera að einhverju leyti óháð.

En hvað um það, kerfin lentu bæði í illviðrinu í síðustu viku. Hér berum við saman þrjá þætti í vindmælingum kerfanna, meðalvindhraða allra stöðva á klukkustundar fresti, meðalvigurvindátt og áttfestu. Lesið stuttan skýringartexta í viðhenginu ef þið áttið ykkur ekki á því hvað verið er að tala um. 

Lítum fyrst á meðalvindhraða beggja kerfa.

Lóðréttu ásarnir sýna meðalvindhraða í metrum á sekúndu. Blái ferillinn er sá sami og birtist í bloggpistli gærdagsins, en sá rauði er meðalvindhraði á vegagerðarstöðvunum. Ferlarnir fylgjast ótrúlega vel að og sýna lágmörk og hámörk nánast á sama tíma. Í áranna rás hafa bæði kerfin þróast. Fyrstu ár almenna kerfisins voru stöðvar á hálendi og við strendur heldur stærri hluti þess heldur en síðar varð. Vegagerðarkerfinu er beinlínis ætlað að vakta þá staði í vegakerfinu þar sem vindar eru hættulega miklir. Nýlegar vegagerðarstöðvar virðast heldur draga vindhraðameðaltöl þeirra niður, ekki má þó hafa það eftir - kerfisbundinn samanburður hefur ekki átt sér stað.

Næsta mynd sýnir meðalvigurvindátt beggja kerfa, vegagerðarkerfið er rautt á myndinni. Vindátt er á lóðréttu ásunum - þannig þó að norður er hér sett við núll og síðan er farið til beggja handa - mínustölur tákna vindátt vestan við norður, -90 = vestur, -180 = suður, +90 = austur. Kerfin tvö fylgjast hér líka nákvæmlega að - þau eru alveg sammála um vindáttina. Að kvöldi þess 30. var vindátt um það bil úr hánorðri en snerist síðan til norðnorðausturs - en mjakaðist svo aftur til norðurs eftir því sem leið á illviðrið. Aðfaranótt þess 4. hrökk vindur til suðvesturs.

Þriðja myndin sýnir áttfestuna. Ef vindátt á öllum stöðvum væri nákvæmlega sú sama teldist áttfestan vera = 1,0. Meðan illviðrið stóð yfir var áttfestan nálægt 0,9. Það sýnir að lítil tilbrigði eru í áttinni - flestar stöðvar eru sammála. Nú mætti reikna út hver stefna þrýstivindsins hefur verið - og í framhaldi af því reikna út hve stöðvameðaltalið víkur frá honum. Er það +30° eða einhver önnur tala? Spurning hvort ofsaveður af þessu tagi myndi annað horn við þrýstisviðið heldur en kaldi eða stinningskaldi? Við svörum því ekki að sinni.

Um leið og lægði datt áttfestan niður. Þá hafa staðbundnir fallvindar af ýmsum áttum væntanlega tekið völdin, en síðan rauk festan upp aftur - þegar þrýstibrattinn ýtti undir suðvestanátt.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• viguvindur og áttfesta

Athugasemdir

[Pálmi Freyr Óskarsson, 7.11.2012 kl. 05:58]

Hvar er Sandý stödd í dag, og hvenær kemur hún við á Íslandi (ef hún geri það annað borð)? Er búinn að leita enn finn ekkki neitt.

[Ari (IP-tala skráð) 7.11.2012 kl. 12:41]

Eyddist ekki Sandý sjálf bara smám saman yfir meginlandinu þar sem hún fór yfir Kanada, man bara að Haraldur á rúv sagði að hún myndi senda þessa hlýju gusu á mánudaginn. Sjá 0:30 http://www.ruv.is/sarpurinn/vedurfrettir/03112012-0

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 7.11.2012 kl. 15:00]

Frábær lesning, enn og aftur frá Trausta. Hvernig væri nú að taka slaginn Trausti og bera saman hitatölur þessara tveggja íslensku stöðvakerfa? Hvar eru vikmörkin - eru kerfin sammála um hitastig?

[Trausti Jónsson, 7.11.2012 kl. 20:51]

Hlýja loftið í Sandy steig upp til himna (veðrahvarfa) og fór þaðan til austurs þar sem ekki fréttist af því meir. Eitthvað af því fór kannski framhjá langt yfir okkur á mánduaginn. Kalda loftið vestan við lægðina fór sömuleiðis aðallega til austurs en líka til suðurs þar sem það flattist út og bíður að taka við nýjum rakaflaum úr hlýjum sjó Atlantshafs. Samanburður er gerður á athugunarkerfunum báðum og reyndar því þriðja lika, mannaða kerfinu. Þau hafa ekki verið alveg einsleit hvert um sig samanburðarárin 15 - hálendisstöðvar voru t.d. tiltölulega margar í almenna kerfinu í upphafi og vegagerðarstöðvum hefur fjölgað á stöðum þar sem vindaðstæður eru skikkanlegar. Taka þarf tillit til slíkra þátta þegar langtímaraðir eru bornar saman. Ef til vill mun vikið að þessu síðar á hungurdiskum ef ritstjórinn heldur þreki - en ekki að sinni.