Norðankastið enn á matseðlinum

Norðanáttin er nú með öðru bragði heldur en var fyrir sólarhring. Við lítum á 500 hPa spákort frá evrópureiknimiðstöðinni - í sama gervi og í gær. Heildregnar línur sýna hæð 500 hPa flatarins í dekametrum (1 dam = 10 metrar), litafletir gefa hitann til kynna og hefðbundnar vindörvar greina frá vindstyrk og stefnu. Kortið gildir kl. 6 að morgni föstudags 2. nóvember.

Í gær var fleygur af mjög köldu lofti sem lá til suðurs yfir landið og hafið vestur af. Nú er þessi fleygur (dökkblái liturinn) kominn langt vestur af en hlýtt loft úr austri breiðist vestur yfir landið. Vindörvarnar sýna um 20 hnúta (10 m/s) vind af norðaustri yfir Vesturlandi en yfir Austurlandi er heldur sterkari austanátt. Mikill hitabratti er yfir landinu frá vestri til austurs.

Í grófum dráttum má segja að kalda loftið hrannist upp undan ásókn þess hlýja, við lendum í átökunum miðjum. Hlýja loftinu gengur vesturferðin mun betur í 5 km hæð heldur en neðar. Einnig má taka eftir miklum háloftavindstreng úr norðri yfir Grænlandi. Hæðarhryggurinn vestan við hann á að fara yfir landið á mánudag - þannig að segja má að sótt sé að kalda fleygnum úr báðum áttum - og hann þrjóskast við svo lengi sem loft getur streymt til suðurs frá Norðaustur-Grænlandi.

Við sjáum fleyginn betur á næsta korti, en það sýnir hæð, hita og vind í 925 hPa-fletinum á sama tíma og kortið að ofan.

Tölurnar við svörtu jafnhæðarlínurnar eru enn dekametrar, með stækkun má sjá að flöturinn er í um 340  metra hæð í lægðarmiðjunni, en 660 metra línan bylgjast um Vestfirði. Hér eru mörkin milli hlýja og kalda loftsins enn skarpari og jafnhæðarlínur mjög þéttar. Hálendi landsins nær upp fyrir þennan flöt og vindörvar yfir hálendinu eru lítt marktækar.

Hitamunurinn mikli býr til veðrið ef svo má segja, í gær var aftur á móti miklu meiri samsvörun á milli ástands í háloftunum og niður undir jörð. Brattinn í hæðarflatalandslaginu var miklu líkari í 500 og 5000 metra hæð heldur en er í dag. Í þrívídd er veðrið sem þetta kort sýnir því mjög ólíkt veðrinu í gær. Á aðfaranótt laugardags verður staðan enn breytt og vindáttir aftur orðnar meira samstíga.

Með hlýja loftinu fylgir trúlega meiri úrkoma áveðurs á landinu en verið hefur. Þótt þetta hlýja loft fljóti að mestu yfir það kalda mun samt eitthvað blandast niður og hiti því hækka - kannski breytist úrkoma á láglendi í slyddu eða rigningu norðaustanlands. Ekki er það þó víst því mjög mikil úrkoma kælir loftið sem hún fellur niður í úr myndunarhæð.

Við höfum stundum á hungurdiskum litið á mættishita í 850 hPa-fletinum. Nú er sú fremur óvænta staða uppi að sunnan Vatnajökuls og Mýrdalsjökuls fer hitinn sá í 16 til 17 stig á föstudagskvöld og aðfaranótt laugardags. Varla er nokkur von til þess að sú ofurhlýja norðanátt nái til jarðar - en það væri þá eina skemmtiatriði þessa afleita norðankasts.

Athugasemdir

[Gunnar Th. Gunnarsson, 2.11.2012 kl. 08:32]

Það er skelfilegt um að litast hér á Reyðarfirði, í þessum skrifuðum orðum. Skólahaldi grunnskólans aflýst í fyrsta skipti í mörg herrans ár. Mikill snjór og blind bylur.

[Davíð Guðmundsson (IP-tala skráð) 2.11.2012 kl. 09:29]

Var að sjá vindathuganir frá Geldinganesi http://www.vedur.is/vedur/athuganir/kort/hofudborgarsvaedid/#station=1480. Er þetta bilaður mælir eða getur þetta staðist (36 m/s) ?

Mbk.

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 2.11.2012 kl. 16:07]

Þakka fróðleikinn Trausti. Hvernig væri nú að Veðurstofan mannaði sig upp í að vara höfuðborgarbúa við þeim hvelli sem fyrirsjáanlegur er um niðnættið í kvöld? Atburðarrás dagsins virðist bara vera vægt uppspil fyrir það mannskaðaveður sem er í vændum. Á vef Veðurstofunnar sýnir spákortið norðan 7m/sek, en á WeatherSpark er spáð 23,1m/sek af norðri! Er Veðurstofan enn og aftur steinsofandi líkt og í fjárskaðaveðrinu í september?

Talandi um norðankast þá virðast höfuðborgarbúar vera að fá annað norðankast um næstu helgi með mun meira frosti!

Hnatthlýnun hvað?

[Trausti Jónsson, 3.11.2012 kl. 01:00]

Davíð. Nei ekki er annað vitað en að Geldinganesmælirinn sé í lagi. Til stendur hins vegar að leggja stöðina niður - nú æpir örvæntingarfullt á miskunn. Mér dettur ekki í hug að verja staðarspár Veðurstofunnar í þessu samhengi. Illa hefur gengið að fá notendur til að átta sig á gagni þeirra (oft verulegt) og takmörkunum (stundum ískyggileg) - vantúlkun (frekar en mistúlkun) getur þó varla verið notendunum að kenna.