Litið á þrjá norðurhvelsglugga

Við lítum á þrjá búta úr hefðbundnu norðurhvelsspákorti. Þeir sýna Norður-Ameríku, Evrópu og að lokum norðurslóðir.

Táknmál kortanna er það sama og venjulega. Jafnhæðarlínur eru svartar og heildregnar en þykktin er sýnd sem litaðir fletir með 60 metra bili. Mörkin á milli grænu og gulu litanna eru við 5460 metra. Á sumrin viljum við ekki vera á grænu svæði - en erum það samt oft.

Kortið að ofan sýnir hluta Norður-Ameríku frá Mexíkó í suðri til Alaska í norðvestri. Þykktin er mjög há yfir Bandaríkjunum. Dekksti liturinn sýnir svæði þar sem hún er meiri heldur en 5820 metrar. Svo há þykkt skapar vandræði þar sem hún liggur yfir - nema í suðvesturríkjunum þar sem menn eru vanastir hitunum.

Þykktin er meiri en 5520 metrar yfir öllum Bandaríkjunum nema Alaska en þar er ansi kröftugur kuldapollur. En alaskamenn láta sér fátt um finnast. Júní hve hafa verið óvenjuúrkomusamur á þeim slóðum.

Að sögn fróðra manna vestra mun hitabylgjan að undanförnu hafa verið einhver hin mesta sem vitað er um og 5820 metra þykktin á að ná allt til Atlantshafsstrandar á laugardag. Þá gæti hiti farið í 40 stig í New York (vonandi þó minna). Evrópureiknimiðstöðin gerir hins vegar ráð fyrir því að heldur kólni þarna eftir helgina.

Ástandið er mun skárra í Evrópu. Að vísu er þaulsetinn kuldapollur yfir Frakklandi vestanverðu væntanlega með tilheyrandi þrumuveðrum. Það er eins og Bretland losni ekki við kuldapolla í sumar - þeir skjótast úr norðri framhjá Íslandi og setjast síðan að við strendur Vestur-Evrópu.

Danmörk er á mörkum þess að komast inn fyrir 5640 metra línuna - það er hlýtt - en er ekki til neinna vandræða ef ekki fylgja þrumuveður. Það er 5760 metra jafnþykktarlínan sem liggur austur um við Suður-Spán og Sikiley.  Ef hún fer norður fyrir Miðjarðarhaf fylgja oftast stórvandræði með hita. Það má taka eftir því að vandræðin byrja við lægri þykkt í Evrópu heldur en vestra - þar er þjóðfélagið viðbúið hærri hita á sumrin.

Mjög dökkt svæði er yfir Persaflóa. Þar er þykktin yfir 5880 metrum. En þar eru menn vanir því á þessum tíma árs. Sú þykkt veldur hins vegar gríðarlegum vandræðum víðast hvar.

Síðasta kort dagsins sýnir norðurslóðir. Þar er annar og svalari svipur á hlutunum. Lægsta þykkt norðurhvels liggur fyrir stjóra við Danmarkshavn á Norðaustur-Grænlandi, þar er 5220 metra jafnþykktarlínan innst. Það skiptir svosem ekki miklu máli hver þykktin er yfir hafíssvæðinu svo lengi sem hún er hærri en um 5200 því hiti í hafísloftinu er um frostmark hvað sem gengur á nema vindur blási af landi. En í kuldapolli af þessu tagi dugar heldur ekki að vindur blási af landi.

Eins og margoft hefur verið minnst á áður á hungurdiskum er þetta óþægileg staða fyrir okkur þótt út af fyrir sig sé í lagi að pollurinn sé þarna svo lengi sem hann fer ekki að hreyfa sig í átt til okkar.

Spurning stöðunnar í dag er hvort hæðarhryggurinn fyrir vestan okkur haldi þaulsetunni áfram. Það er svipað með hann og breska kuldapollinn - þótt þessi kerfi gefi sig í tvo til þrjá daga er eins og þau rísi sífellt upp aftur eins og ekkert hafi í skorist.

Það er stöðu hæðarhryggjarins að þakka að meðalskýjahula landsins alls hefur ekki verið svo lág í tvo mánuði í röð síðan í febrúar og mars 1947 (þegar Heklugosið hófst). Ekkert eldra mánaðapar er heldur lægra - með fullri vissu. Þótt meðalskýjahula hafi verið reiknuð aftur til 1874 er ekki víst að meðaltölin séu sambærileg fyrstu 50 til 60 árin. Ef við ímyndum okkur að svo sé þurfum við að fara aftur til maí og júní 1891 til að finna sambærilegar tölur á sama árstíma. Þá var talað um þurrt og næðingasamt vor en mikið gæðasumar.

Athugasemdir

[Jón Frímann Jónsson, 5.7.2012 kl. 07:10]

Það er búið að gefa út flóðviðvaranir hérna í Danmörku. Núna í dag og á morgun, en á morgun er spáð allt að 15mm rigningu yfir daginn. Þessu munu ekki fylgja neinar eldingar eins og spáin er núna í dag. Þó útiloka ég það samt ekki.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 6.7.2012 kl. 00:58]

Þetta endar allt með ósköpum, bæði austanhafs og vestan!