Risabóla af hlýju lofti fer hjá (eins og algengt er)

Áður en við leggjum á hið fræðilegra djúp skulum við fyrst líta á veðurkort eins og flestir eru vanir að rýna í. Þetta er spá evrópureiknimiðstöðvarinnar um þrýsting við sjávarmál, úrkomu og hita í 850 hPa-fletinum kl. 18 síðdegis á fimmtudag 5. apríl (skírdag).

Jafnþrýstilínur eru svartar og heildregnar (með 4 hPa bili). Grænu og bláu litafletirnir sýna 6 klst úrkomumagn (sjá kvarðann) og litaðar strikalínur sýna hita í 850 hPa-fletinum (á gildistíma í 1400 til 1500 metra hæð yfir Íslandi). Frostmarkslínan (0°C - grænstrikuð))  liggur um Ísland frá norðvestri til suðausturs. Skammt suðvestur af landinu er +5°C jafnhitalínan rauðstrikuð.

Rauðu örvarnar fylgja nokkurn veginn hlýjum loftstraumi langt sunnan úr hafi og breiðir hann úr sér á Grænlandshafi. Bláu örvarnar sýna hins vegar ískalt heimskautaloft ryðjast í átt til Noregs - en þar er leiðindahret - því verra eftir því sem norðar dregur. Sjá má að þessi kaldi straumur teygir arma í átt til Íslands en verður lítið ágengt í bili hlýja loftið er svo fast fyrir. Það mun ráða ríkjum hér á landi í að minnsta kosti tvo til þrjá daga.

Eins og fjallað var um á hungurdiskum fyrir nokkrum dögum fer illa um vind úr norðvestri hér á landi (aðallega vegna áhrifa Grænlands). Því er kalda loftið tregt til að yfirgefa svæðið nema vindur snúist í vestur eða suðvestur. Frekar að það sitji eftir og blandist hlýja loftinu sem þar með nær sér síður á strik niður við jörð. Tölvuspár gera því ekki ráð fyrir hitametum á landinu - þótt full efni séu í slíkt - rétt eins og í síðustu viku´- þykktin á að fara upp fyrir 5500 metra.  

En leggjum nú frá landi í átt til nördamiða og lítum á tvö spákort til viðbótar frá evrópureiknimiðstöðinni, bæði gilda á sama tíma og grunnkortið hér að ofan, kl.18 á skírdag.

Þaulsetnir lesendur hungurdiska kannast við svipinn á þessu korti - ættingjum þess hefur brugðið fyrir nýlega. Hér má sjá mættishita í veðrahvörfunum í 9 til 12 km hæð. Mættishiti galdrast fram með því að láta loft taka ímyndaða dýfu niður að sjávarmáli (1000 hPa-flötinn). Það gerist aldrei - en við dýfuna hitnar það um 1°C á hverja 100 metra lækkun. Tölurnar eru í Kelvinstigum (K=°C+273). Hæsta talan á kortinu er 400K eða 130°C!

Á kortinu sést sérlega vel hvernig strókur af hlýju lofti gengur sunnan frá Asóreyjum til Grænlands, fellur þar fram yfir sig (til austurs) og býr til risabólu af hlýju lofti. Bólan hreyfist hratt til austurs og síðar suðausturs til Bretlands. Við lendum þá í heldur kaldara lofti sem fylgir á eftir. Græna svæðið sem hér er yfir Labrador fer austur um og yfir okkur, en kalt loft úr norðri stingur sér undir það við Ísland - sé eitthvað að marka spár.

Eitt kort enn. Lesendur eru að venju hvattir til að dást að formunum á því frekar en að brjóta heilann um  hvað þetta nákvæmlega er.

Flestir munu sjá sama strókinn sunnan úr hafi mynda risabóluna á Grænlandshafi. Svörtu heildregnu línurnar sýna hæð 200 hPa-flatarins og slagar hann í 12 km í hæðinni í miðju bólunnar. Litafletirnir sýna mættisiðu í fletinum. Við skulum láta það liggja á milli hluta hvað það er. Rauðu örvarnar eiga að sýna hvernig hæðin breiðir úr sér til allra átta. Að hún gerir það sjáum við á  dökkrauðum borða sem liggur í kringum mestalla hæðina. Hvaða borði er þetta?

Athugasemdir

[Gunnar Th. Gunnarsson, 5.4.2012 kl. 08:06]

Er þetta úrkomubakki?

[Trausti Jónsson, 6.4.2012 kl. 01:10]

Nei, þetta eru brot í veðrahvörfunum - eða alla vega svæði þar sem þau stingast niður - undan ruðningnum í kringum hæðina.